Madde Detay

Sadrazam Silahdâr Seyyid Mehmed Paşa hakkında en geniş bilgi Atâ Tarihi’nde (Arslan 2010: 123-125) ve Şehrîzâde Mehmed Saîd’in Hadîkatü’l-Vüzerâ zeyli Gül-i Zîbâ’da (Arslan 2013: 208-209) verilmektedir. Buna göre Dimetokalı olan Seyyid Mehmed, İstanbul’a gelerek III. Mustafa devrinde Enderun’a girdi. Enderun’a mahsus silsileyi kademe kademe aşarak pişekâr, anahtar, dülbend, rikabdar ve çukadar ağası oldu. 1146/1733/34'de Silahdar-ı şehriyarî Yakup Ağa vezaretle Adana valisi olduğunda onun makamına tayin edildi. Saray terbiyesiyle yetiştiği ve Arapça ve Farsçası mükemmel olduğu için padişah tarafından özel görevlendirmeyle zaman zaman İran taraflarına gönderildi ve hususi bilgileri padişaha bizzat sundu. 25 Şaban 1148 / 10 Ocak 1736 günü sadrazam oldu. Kendisi de sadrazam olan Yirmisekiz Çelebizâde Mehmed Said Paşa Gül-i Zîbâ’sında sadarete atanmasına “Söyledim mısra’-ı vâhidle Sa’îdâ târîh / Müjde kim mührle sadr oldı Mehemmed Paşa” beytini tarih düşmüştür. Sadrazamlığı devrinde Rus çarının barış antlaşmasını ihlal ederek Kırım’a saldırması üzerine 1149 Muharrem / Mayıs-Haziran 1736'da Kırım seferine çıktı. Kış şartları dolayısıyla Babadağ’da uzun müddet ikamet zorunda kaldı. Bu uzun ikamet esnasında süreci yönetmede başarılı olamadı. Asker ve halk arasında çıkan fitne ve huzursuzluk neticesinde 1150 Rebiülâhir / Temmuz-Ağustos 1737'de sadaretten azledildi. Uzun müddet Ağrıboz’da ikamet etti. 1158 Şaban ayı başlarında (Eylül 1745) Özi eyaletine, bir yıl sonra Hanya’ya ve sonra tekrar Özi’ye nakletti. Muharrem 1160 ortalarında (Ocak 1747) Kırım Hanı Selim Giray’ın ricasıyla Özi eyaleti Belgrad muhafızı Numan Paşa’ya tevcih edilince Belgrad’a bağlı Alacahisar ve Semendire, Seyyid Mehmed Paşa’ya ihsan olundu. Burada da asker içinde fitne baş gösterince İnebahtı muhafızı Şerif Paşa ile mansıpları değiştiler. O havalide bir müddet daha kaldıktan sonra 1160 sonlarında (1747) Cidde’ye atandı. 1170 Zilhiccesi sonlarında (Eylül 1757) hac ziyareti için bulunduğu Mekke’de vefat etti (Arslan 2013: 208-209).

Sultan I. Mahmud döneminde 20 ay kadar sadrazamlık yapan Seyyid Mehmed Paşa, ilmî derinliği olan ve görev yaptığı yerlerdeki makul ve mutedil yönetim tarzıyla tanınan, bununla birlikte siyasi ve askerî hususlarda kabiliyetten uzak bir kimseydi (Şemseddin Sami 1316: 6/4200).

Arslan, Mehmet (2010). Tayyâr-zâde Atâ Osmanlı Tarihi -Târîh-i Enderûn II. İstanbul: Kitabevi Yay. 208-209. 

Arslan, Mehmet (2013). Osmanlı Sadrazamları - Hadîkatü’l-vüzerâ ve Zeyilleri). İstanbul: Kitabevi Yay. 208-209. 

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 921.

Şemseddin Samî (1316). Kâmusu’l-A’lâm. C. 6. İstanbul: Mihran Matbaası. 4200.

Ferzend-i Sitanbulam ferzend-i Sitanbul
Fazlıyla ider feyze Kâdir bizi mevsûl

(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 921).