Madde Detay

Asıl adı Hüseyin bin Ömer olup Diyarbakırlıdır. Yaşıtları arasında ilim ve irfanıyla tanınmıştır. İlim öğrenmeye azmederek İstanbul’a gitmiş, burada âlim ve fâzıl kimselerle münasebet kurarak mülazım ve müderris olmuştur. 1040/1630-31'de görevinden azledilmiş, 1044/1634-35'te de Bursa kadısı olan İsâ Efendi ile Bursa’ya giderek onun hizmetine girmiş, orada Orhan Câmii imamlığına getirilmiştir. Daha sonra babasının yerine Câmi-i Kebîr’de günlük kürsü şeyhliği yapmış, uzun süre bu görevde kaldıktan sonra kendi evinde bazı öğrencilere ders vermiştir. Vefat tarihi konusunda kaynaklar iki farklı tarih bildirir. Mehmed Süreyyâ'da ölüm tarihi olarak 1068/1657-58 senesi kayıtlıyken (Mehmed Süreyya 1308-15/ 1890-97: 193); Beliğ ve Nâil Tuman'da vefat tarihi 1067/1656-57'dir. (Abdulkadiroğlu 1988: 514; Kurnaz vd. 2001: 1005) Mezarı Pınarbaşı'ndadır. Tarih düşürmedeki yeteneğiyle ün kazanmıştır. Öyle ki, sohbet sırasında bile irticalen tarihler söylediği rivayet edilir. (Abdulkadiroğlu 1988: 321, 348, 514).

Abdulkadiroğlu, Abdülkerim (1988). Beliğ İsmail Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân (Tıpkıbasım). Ankara: Anıl Matbaacılık.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C.2. İstanbul: Matbaa-i Âmire

Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). KB Yay. 16

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şakâ’ik-i Nu’mâniye ve Zeyilleri- Fındıklılı İsmet Efendi -Tekmiletü'ş-Şakâik Fi Hakk-ı Ehli'l-Hakâik-. C. 5. İstanbul: Çağrı Yay.

Ola gelmiş ahibbâ birbirine tuhfe göndermek

Senâdur armaganı mahlasun Nâcî-i hoş-gûyun 

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1005.)