Madde Detay

Hayatına dair bilinenleri, 1296/1878-79 yılında Kerkük’te kuraklık sebebiyle meydana gelen kıtlığı anlatan kasidesinden öğrenmekteyiz. Buna göre asıl adı Abdülkâdir’dir. Hayatına dair diğer bilgilerde olduğu gibi vefat tarihi de bilinmemektedir.

Şairin bilinen tek manzumesi kıtlığı anlatan destani kasidesidir. Şair, bu manzumesinde kuraklık sebebiyle oluşan kıtlık karşısında duyduğu derin acıyı, halkın tutumunu ve sosyal durumunu abartılı bir şekilde anlatmıştır. Manzumenin edebî değeri yanında tarihî ve sosyal değeri daha büyüktür. Kerkük Türkçesi ile kaleme alınan eser, dil ve folklor malzemesi bakımından da önemli bir eserdir. Özellikle, yazıldığı dönem Kerkük’ünde kullanılan bazı aletlere, yiyecek ve giyeceklere dair bilgiler içermektedir.

Öbek, Ali İhsan, Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.

Saatçi, Suphi (1997). “Nakşî”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. C. 6. Ankara: KB Yay. 383-384.

Kasîde

Dinle sana arz edem ey zâtı pâk tavrı melek

Doksan altı senesinde neyledi kahpe felek

Yûsuf'un vakti gibi oldu cihân kaht u galâ

Ne diyem ne söyleyem bu hâli hiç olmaz demek

….

Ne odun var ne kömür var ne saman ve ne tezek

Vü ne aş var u ne maş var ne nemek ne mercimek

Vü ne hortman u ne burgul ne erişte ne kabak

Ne çükündür u ne şalgam var ne turp u ne nemek

….

Fındık u fıstık u bâdem ü mülebbes yerine

Penbe dâne kavrulup yenildi bunda etme şek

….

Yiyecek yandıracak işledecek kimse de yok

Öyle bir kaht u galâ gördü cihân şaştı melek

….

Bir de sâhilde bahirde ne cebel üstünde

Ne semer oldu ne otlak ne çoban ne semek

At u ester merkeb u öküz ü ağnâm u geçi

Cû'dan oldu telef cümle kedi hattâ köpek

Gitti üştür beççesi ile tazu tay u koduk

Gitti câmus gitti seg gitti bızav gitti inek

Ne kuzu kaldı ne oğlak u ne âhû bereler

Cümlesi kırıldı gitti kalmadı toğlu şişek

….

Kalmadı kimsede tâkat zikr ü tesbîh etmeye

Hatta kalktı tekkelerden zikr ü def u dünbelek

….

Bey' olundu kilim u seccâde (vü) yorgan çuval

Ne cacim kaldı ne ihrâm u ne yastık ne döşek

Don ile gömlek ü şalvar kalmadı başta külâh

Yemeni peşkîr gitti kalmadı işlik yelek

….

Can deminde kendi tek miskîn gelende yanına

Âh u hasret çekerek der idi Allah ma'ek

Bilmenüz n'ettik sana dûçâr-ı kaht ettin bizi

Dâd elinden ey felek feryâd elinden ey felek

 

Nakşî-yi bîçâre (bîmâr) şaştı işbu hâle neylesin

Bendeden olmaz meded Hak’tan meger etsin dilek

(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 194-198.)