ŞEHÎDÎ, Kâsım, Seyyid Kâsım-ı Niksarî

(d. ?/? - ö. 917’den sonra ?/1512’den sonra ?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Kâsım’dır. Niksar’da doğdu. Seyyid Kâsım-ı Niksarî olarak tanındı. Hâşimî, yani Hz. Muhammed neslinden gelen seyyidlerdendir. Medrese tahsilini tamamladıktan sonra Şehzâde Selîm'le, Mehmed Süreyyâ Bey'e (1311: 181) göreyse Kanûnî'yle Trabzon’da iken yakınlık kurdu. Yavuz Sultân Selîm padişah olunca onunla İstanbul’a geçti ve saltanatı döneminde padişahtan çok ihsan ve iltifat gördü. Yine Yavuz Selîm’in ilk saltanat yıllarında (1512’den sonra) vefat etti. Şehîdî’nin sanat kabiliyetinin yüksek, şiirlerinin güzel olduğunu söyleyen Sehî, onun Farsça şiir söylemede yetkin olduğunu bildirmektedir. Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde 10, Pervâne Bey Mecmû'ası’nda 9 gazeli yer almaktadır.

Kaynakça

Köksal, M. Fatih (2007). “Şehîdî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 8. Ankara: AKM Yay. 50.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 1. Ankara: TTK Yay.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 3. İstanbul.

Meredith-Owens, G. M. (hzl.) (1971). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-şu’arâ (Meşâ’irü’ş-şu’arâ or Tezkire of Âşık Çelebi). London: Brydone Printers Ltd. vr. 253b.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 60a, 62b, 223b…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddîn Sâmî (1311). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 4. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). C. 8. “Şehîdî”. İstanbul: Dergâh Yay. 115.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 04.09.2013
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Murabba

Cânuma kıyma benüm ey gözi mekkâr meded

Bülbül-i haste-dilem ey yüzi gülzâr meded

Agladup ben kuluna gülmesün agyâr meded

Meded Allâh’ı seversen meded ey yâr meded

Geçdi ömrüm nice müddet elem ü mihnet ile

Görmeyelden yüzüni âh iderem hasret ile

Hay esirge beni öldürme begüm fürkat ile

Meded Allâh’ı seversen meded ey yâr meded

Niceye dek gam u endûh ile mahzûn olayum

Ya nice mihnet ile cân vireyin cân alayın

Bâri bir kerre yüzüni göreyin andan öleyin

Meded Allâh’ı seversen meded ey yâr meded

Düşeli ışkuna dâyim çekerem cevr ü cefâ

Âh kim cânuma kâr itdi benüm derd ü belâ

Şerbet-i la’lün ile eyle bu derdüme devâ

Meded Allâh’ı seversen meded ey yâr meded

N’ola lutfunla Şehîdî’yi begüm yâd idesin

Nice bir hem-demini âh ile feryâd idesin

Demidür cevr ü sitemden anı âzâd idesin

Meded Allâh’ı seversen meded ey yâr meded  

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013]. 504.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Doğum YeriGörüntüle
2BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Doğum YeriGörüntüle
3DERTLİ/KUL CAFER, Cafer Yıldırımd. 01.01.1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Doğum YılıGörüntüle
5BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
6DERTLİ/KUL CAFER, Cafer Yıldırımd. 01.01.1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Ölüm YılıGörüntüle
8BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
9DERTLİ/KUL CAFER, Cafer Yıldırımd. 01.01.1946 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DERTLİ/KUL CAFER, Cafer Yıldırımd. 01.01.1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Madde AdıGörüntüle
14BEDRÎ, Niksarlıd. 1845 - ö. 1897Madde AdıGörüntüle
15DERTLİ/KUL CAFER, Cafer Yıldırımd. 01.01.1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle