Madde Detay

Latîfî (2000: 331-332) ve Hüseyin Avni (1934: 37), Şemsî’nin Seferihisarlı olduğunu; Âşık Çelebi (1969: 250a), Hasan Çelebi (1978: 521), Beyanî (1987: 47b-48a), Kâtip Çelebi (1971: 762), Mehmed Süreyya (1311: 170), Şemseddin Sâmi (1311: 2873), Gibb (1902: 383-384) ve bunlardan yararlanarak ondan söz eden Nail Tuman (1999: 501), Fuat Köprülü (1980: 390), Agah Sırrı Levend (1967: 107), Vasfi Mahir Kocatürk (1970: 314), Mehmet Ali Kırboğa (1974: 198), Cemal Kurnaz (1997: 62-63) ise şairin İran’dan geldiğini ifade etmişlerdir.

Şemsî’nin Deh Murg’u 919/1513’te yazarak Yavuz Sultan Selîm’e sunduğu ve hükümdar tarafından takdir edildiği yukarıda anılan yazarlar tarafından belirtilmişken sadece Sicill-i Osmanî’de bu tarihi 920/1514 olarak kaydetmiştir. Bu bilgilerden şairin bu tarihte hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Şemsî’nin ne zaman öldüğü bilinmemektedir. Latîfî, onun Sultan Selim devrinin sonlarına doğru öldüğünü söyler. Fuat Köprülü ile Sadettin Nüzhet Ergun ise Kanunî döneminin ilk yıllarına kadar yaşadığını ifade etmektedirler (Ergun 1944: 97).

Şairin elimizde, Latîfî’nin verdiği birkaç beyitle, Sadettin Nüzhet Ergun’un Bektaşi Şairleri ve Nefesleri adlı kitabına aldığı üç gazeli ile Deh Murg’tan başka eseri bulunmamaktadır. Şemsî’nin edebî kişiliği hakkında kaynaklarda, ekserisi rindâne ve aşıkâne; hür, canlı ve enerjik, sade bir dile sahip, zaman zaman realist tasvirleri olan bir üslûp sahibi, ifadeleri kullanılmıştır. Şairin eldeki yegane eseri Deh Murg üç kez yayımlanmıştır (Aksoy 1988; Kaya 1997; Kaplan 2003).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Aksoy, Hasan (1988). Kuşlarin Münazarası-Deh Murg. İstanbul.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1944). Bektaşi Şairleri ve Nefesleri. İstanbul.

Gibb, E.J.W. (1902). A History of Ottoman Poetry. Vol. II. London.

Hüseyin Avni (1934). İzmirli Şairler Antolojisi. İzmir.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 

Kaplan, Mahmut (2003). Deh Murg-ı Şemsî (Inceleme-Metin-Sözlük). Manisa.

Kaya, Güven (1997). Derviş Şemsî ve Deh-Murg Mesnevisi, İnceleme Tenkidli Metin ve Tıpkıbasım. Harvard Üniv.

Kırboğa, Mehmet Ali (1974). Kamusü’l-Kütüb ve Mevzuati’l-Müellefat. Konya.

Kocatürk,Vasfi Mahir (1970). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara.

Köprülü, Fuat (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul.

Kurnaz, Cemal (1997). Anadolu’da Orta Asyalı Şairler. Ankara.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1987). Beyanî, Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara.

Levend, Agah Sırrı ( l967). “Divan Edebiyatında Hikâyeler”. T.D.A.Y. BELLETEN.

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Yaltkaya, Şerafettin ve Kilisli Rıfat Bilge (hzl.) (1971). Kâtip Çelebi, Keşf-el-Zunûn. İstanbul: MEB Yay. 

                                                          GAZEL           

Hey ne müşkil derd imiş ey dost hicrân yolları

Gerçi kim âsân idi Ya‘kûb’a Ken‘ân yolları

Bir nazar kılmaz gözüm gönlüm açılmaz gül gibi

Serv kametlerle zeyn olsa gülistan yolları

Rūha şol denlu cevâhir dökdü göz merdümleri

İşlemezse gam değil şimdi Bedahşan yolları

Ka‘be-yi kuyın tavaf etmek olurdu tâ seher

Şâm-ı gamda tutmasa har-ı mugaylan yolları

Şemsî-i dil-hasteye cân vermeden gönder haber

Ey tabîbim sendedir bu derde dermân yolları

(Kaplan, Mahmut (2003). Deh Murg-ı Şemsî (Inceleme-Metin-Sözlük). Manisa.)