Madde Detay

Şumnu’da doğdu. Asıl adı Halîl Şerîf Yûsuf Paşa’dır. Defterhaneden yetişip 1143/1730-31’de tezkire-i sânî ve 1145/1732-33’te tezkire-i evvel ve 1148/1735-36’da cizye muhasebecisi, 1149/1736-37’de sadaret kethüdası, 1150/1737-38’de Rumeli askeri sağkol sürücüsü oldu. Muharrem 1152/Nisan-Mayıs 1739’da dönüşünde başmuhasebeci ve sonra defter emini, 27 Safer 1156/22 Nisan 1743’te ikinci defa sadaret kethüdası, sonra vezirlikle Aydın valisi, Ramazan 1159/Eylül-Ekim 1746’da Trabzon, Şevval/Ekim-Kasım’da İnebahtı ve Şevval 1161/Eylül-Ekim 1748’de Belgrad, sonra Ağrıboz ve Safer 1164/Ocak 1751’de Bosna valisi oldu. Rebiülevvel 1165/Ocak-Şubat 1752 tarihinde aniden vefat etti. Râmiz (Erdem 1994: 173) ve Tuhfe-i Nâilî (Kurnaz-Tatcı 2001: 485) şairin ölüm tarihini 1162/1748-49 olarak vermektedir. Şairin Damat İbrahim Paşa’ya sunduğu kaside ve tarihleri vardır. Aynı zamanda Arapça ve Farsçadan tercüme ettiği eserleri bulunmaktadır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî. C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.1586.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurefâsı (İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük). s. 173. Ankara: AKM Yayınları.

Hakverdioğlu, Metin (hzl.) (2007). Edebiyatımızda Lâle Devri ve Nevşehirli Dâmat İbrâhim Paşa’ya Sunulan Kasideler (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Kılıç, Filiz-Bülbül, Tuncay (2007). "Bulgaristan Doğumlu Divan Şairleri". Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 43: 49-66.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). İnehan-zâde Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay. 485.

Kaside

Tâbını ey hâme hâmûşî bu dem ihmâl ile

Başla vasf-ı âsaf-ı ‘âlîye istibcâl ile

Nâme-dâş-ı bâni-i beyt-i Hudâ-yı lem-yezel

Sıhr-ı sultân-ı mu‘azzam ‘izz ile ikbâl ile

Ol kerîmü’l-hulk-ı hakkâ itdi celb-i kalb-i hulk

Cûd ile i‘tâ ile bahşâyiş-i âmâl ile

Rüşd ü tedbîrin göreydi âsaf-ı hikmet-şinâs

Hâk-i pâyine düşerdi bûse-i ezyâl ile

Böyle ihsânın göreydi Hâtem-i cûd-âzmâ

Sâ’ilânından olurdı kavl ile ef‘âl ile

Öyledir mi‘mâr-ı lutfı kalmadı vîrâne dil

Arasın bâzâr-ı dehri ser-be-ser dellâl ile

Dil-rübâlardır meger var ise tahrîb itmeyen

Hâtır-ı ehl-i niyâzı gamze-i kattâl ile

Bülbülâne nâle-kâr-ı bâg-ı evsâfı iken

Bir gazelde ‘arz itdi dil neşât-ı bâl ile

Eylemez âzurde yârin bülbül-âsâ kâl ile

Şem‘e pervâne niyâz eyler zebân-ı hâl ile

Sâhte-i bûy-ı mahabbet ‘arz idüp yümn-i füsûn

Boyamış çesm-i hezârı gonce reng-i al ile

Hayf kim oldı girifte dâm-ı zülf-i ham-ı necm

Murg-ı hâtır dâne-i her dem garîb-i hâl ile

Eylemiş tertîb-i dîvân hüsn-i evvel şâh-ı nâz

Der-kenâr olmak mahalli oldı arz-ı hâl ile

İtme tarh-ı vâdi-i da‘vâ Şerîfâ çarh ile

Mülzem eyler bahs olunmaz perr-i köhne sâl ile

Dâverâ âgeh-dilâ sadra terahhum-verzişâ

Ey mekîn-i mesned-i ‘izz ü a‘lâ iclâl ile

Sensin ol zât-ı ‘amîmü’l-lutfu ve’l-ihsân kim

Cümle dil şâd oldı rûzında refâh-ı hâl ile

Ben kulun kalmak revâ mı böyle nâ-kâm u hûnîn

Künc-i mihnetde sirişk-i çeşm-i mâl-â-mâl ile

Bâ-husûsâ ‘abd-i dergâh-ı veliyyü’n-ni‘metim

Rûz u şeb dâ‘î-i ‘ömr ü devletim ikmâl ile

Bundan akdem ba‘zı hizmetle mutayyib itdiler

Şâd-kâm oldum biraz akrân ile emmâl ile

Hayli demlerdir velî oldı enîsim şahs-ı gam

Bir nefesdir olsa ‘avdet eyler isti‘câl ile

Tâbını ey dil tezallüm-baht-ı nâ-hem-vârdan

Eyledin tasdî' tâ çend kesret-i akvâl ile

Mû-be-mû hâl-i dil-i nâlânın oldı mün‘akis

Ol zekiyyü’t-tab‘a lutf-ı vâhibü’l-âmâl ile

Kıl hemân derd-i zebân-ı dil du‘â-yı devletin

Kâl ile hem-hâl ile ihlâs ile her hâl ile

Tâ ki dûr ide hemîşe nüh-kıbâb-ı âsmân

Leyl ü enhâr ile heft ile meh ile sâl ile

Merkez-i devletde ola da’imâ sâbit-kadem

İde her vakti güzer yâ Rab hemân ikbâl ile

(Hakverdioğlu, Metin (hzl.) (2007). Edebiyatımızda Lâle Devri ve Nevşehirli Dâmat İbrâhim Paşa’ya Sunulan Kasideler (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi. 248-249.)