Madde Detay

Asıl adı Ahmed olan Şeyhî, "Merhabâzade" diye tanınmıştır. Babası Abdullah Hızır Efendi (ö. 1020/1612), dedesi ise Merhabâ Muhyiddin Muhammed Çelebi'dir. Ganizade Mehmed Efendi'den mülazemetini tamamladıktan sonra müderrisliğe başlamış, 40'lı (günlük maaşı 40 akçe) medreseden azledilmiştir. Bundan sonraki görev yerleri ise sırayla şu şekildedir: Zilhicce 1032/Ekim 1623'te Sekban Ali Medresesi, Cemaziyelahir 1033/Nisan 1624'te Kılıç Ali Paşa Medresesi, Ramazan 1035/Haziran 1626'da Atik Murad Paşa Medresesi, Cemaziyelahir 1040/Şubat 1631'de Hadice Sultan Medresesi, aynı yılın Zilkade/Haziran ayında Sahn Medresesi, daha sonra Sakız kadılığı, Rebiulahir 1043/Kasım 1633'te Azaplar kadılığı, Şevval 1047/Mart 1638'de ikinci kez Sakız kadılığı, Zilkade 1049/Mart 1640'ta Belgrad kadılığı, Rebiulahir 1055/Haziran 1645'te Filibe kadılığı, Recep 1060/Temmuz 1650'de Eyüp kadılığı, Şevval 1065/Eylül 1655'te Bursa kadılığı, daha sonra İzmir kadılığı, Muharrem 1069/Ekim 1658'de Edirne kadılığı, Şevval 1070/Temmuz 1660'ta Karasu Yenicesi kadılığı, Şevval 1073/Haziran 1663'te ikinci kez Eyüp kadılığı, Recep 1075/Şubat 1665'te İstanbul kadılığı görevlerine getirilmiş, aynı yılın Ramazan/Nisan ayında azledilmiştir. Şeyhî, İstanbul kadısı olduğunda Feyzî Şeyh Hasan Efendi şu tarih mısraını düşürmüştür: "Merhabâzâdeye hakkâ ki ehak İstanbûl" Şeyhî, Rebiulahir 1077/Ekim 1666'da İstanbul'da vefat etmiş, Edirnekapı haricindeki Emir Buhari Zaviyesi civarına defnedilmiştir (Özcan 1989: 332-333).

Kâtip, fâzıl ve şair olarak anılan Şeyhî'nin şiirlerinin pek beğenilmediği anlaşılmaktadır, nitekim Güftî onunla ilgili şunları söylemektedir:

Şi'ri ne-hoş zemîndür ne sakîm/ Belki hem-dest-i rûzigâr-i kadîm/

Dehre verür bu şi'r-i tâze-eser/ Habb-ı ishâl denlü hukm-i dîger (Yılmaz 2001: 152)

Ondan bahseden kaynaklarda şiir örneği verilmediğinden eserlerinden örneklere alınamadı.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 519. 

Mehmed Süreyya (1308/1891). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmânî. İstanbul: Matbaa-i Âmire. C. 1. 220.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şakaik-ı Nu'maniye ve Zeyilleri, Vekayiü'l-fudalâ, I. Şeyhî Mehmed Efendi. İstanbul: Çağrı Yay. 332-333.

Yılmaz, Kaşif (hzl.) (2001). Güftî ve Teşrîfâtü'ş-şu'arâ'sı. Ankara: AKM Yay. 152.