Madde Detay

SEYYİD DERVİŞ

(d. ?/? - ö. ?/?)
tekke şairi
(Tekke / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

 

Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan Seyyid Derviş mutasavvıf bir şair olup, Zile'de yaşamıştır (Öztelli 1944: 48). Öztelli'nin Zileli Şairler adlı eserinde “Zile Yatırları” üzerine dikkate değer bir destanı, bir “Aşure İlahisi” ve bir ilahisi yayımlanmıştır. “Zile Yatırları” hakkındaki destanı hâlâ kadınlar arasında mevlidlerde okunduğunu belirten Öztelli, bu destanda adı geçen şahsiyetlerin bir kısmının tarihî olup bir kısmının köylerde yatmakta olduğunu söyler. Seyyid Derviş’in bahsettiği yatırlardan bir ikisi bu gün malum değildir. Öztelli, bundan dolayı Seyyid Derviş’in hiç olmazsa 18. yüzyıl başlarında yaşamış olduğu sonucunu çıkarmaktadır. Elde bulunan üç şiirinden anlaşıldığına göre saf bir tekke şairidir (1944: 48). Elde bulunan üç eseri de burada verilmiştir. Şiirlerin sade bir dille ve tasavvufi konularda yazıldığı görülmektedir.

 

 

 

 

Kaynakça

Öztelli, H. Cahit (1944). Zile’li Şairler. Samsun: Vilayet Matbaası.

Yaz. Krl. (2007). “Seyyid Derviş”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 592.


“Seyyid Derviş” (1990). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 559.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HİLAL ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 03.12.2014
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Aşure İlahisi

 

Edelim niyazi mümin kardeşler,

Ol mübarek aşure günleri,

Bizimle bile olan haldaşlar,

Ol mübarek aşure günleri

 

Âlimlerin meclisine varalım,

Günahlarımıza tövbe kılalım,

Salihlerin hallerini soralım

Ol mübarek aşure günleri

 

Kişi halin sormak güzelden güzel

Bir hayıra Mevlam pek sevap yazar

Sadaka verenler cennete girer

Ol mübarek aşure günleri

 

Seyyit Derviş eydür bir nesnem yoktur

Hakkın kullarına ihsanı çoktur

Günah defterinde günahım çoktur

Ol mübarek aşure günleri


Öztelli, H. Cahit (1944). Zile’li Şairler. Samsun: Vilayet Matbaası. 49.

 

İlahi

 

Bak gözümden akan yaşa

Secde etti dört köşe

Selam olsun dağa taşa

Efendim doğduğu gece

 

Yeşillendi dağlar taşlar

Secde etti ağaçlar

Virdine vardı kuşlar

Efendim doğduğu gece

 

Efendim anadan doğdu

Kur’an efendime indi

Nur geldi annına kondu

Efendim doğduğu gece

 

Huri kızları geldiler

Kundağına bile sardılar

Ayağına yüz sürdüler

Efendim doğduğu gece

 

Huri kızları un elediler

Nurdan beşiğe belediler

Şekerden helva buladılar

Efendim doğduğu gece


Öztelli, H. Cahit (1944). Zile’li Şairler. Samsun: Vilayet Matbaası. 49-50.

 

Yatırlar Destanı

 

Niçin beğenmezsin şehri Zile’yi

Şeyh Edhem Çelebi bunda yatmaz mı?

Velilerin hocasının ulusu

Koca Kayser sultan bunda yatmaz mı?

 

Geçindi dünyada uryan ile aç

Bir ahede göstermedi ihtiyaç

Dertlilerin derdini eyleyen ilaç

Şeyh Kâru Baba bunda yatmaz mı?

 

Dünyada bakuben alurdı ibret

Halktan kaçuben derdi ehalvet

Ederdi dünyaya aza kanaat

Coşkun Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Riyazetle geçirirdi eyyamı

Gice kaim gündüz siyam müdami

Evliyalar pirinin imamı

İmam Meliküddin bunda yatmaz mı?

 

Anı aziz kıldı dünyada Rahman

Gezerdi dünyada daima hayran

Ana munis idi vuhuş ile tayran

Ahavran sultan bunda yatmaz mı?

 

Anda tekmil idi ilim ile irfan

Hüda kıldı ana lütfünden ihsan

Dertlilerin derdine ederdi derman

Şeyh Helvalı Dede bunda yatmaz mı?

 

Asılzade icazet kadimi

Halveti tarikinin hâdimi

Hızır İlyas idi nedimi

Pürlü Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Zâhir ilmi bâtın îlmin cem eyleyen

Mürşidi kâmilin eteğin dutan

Kutbulektab ile kalkup oturan

Şeyh Muharrem Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Eyleyen nefsile Şeytanı zebun

Olmuş idi asrında kâmili fünun

Sahrayı Hıdırlıkta oluptur medfun

Ahmed Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Evliyalar zümresin ulusu

Kırkların hem yedilerin reisi

Zile’de Dede Kargın sultanın halifesi

Şeyh İsmail Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Padişah zade idi hem Horasanî

Hüda ihsan etmiş irfanı

Evliyalar zümresinin sultanı

Şeyh Nusreddin sultan bunda yatmaz mı?

 

Ruzu şep ederdi hakka niyazı

Yanında bir idi dağ ile yazı

Veliler zümresinde hem dahi gazi

Hüseyin Gazi sultan bunda yatmaz mı?

 

Yoğidi ana asrında akran

Anı aziz kıldı ol gani Yezdan

Nefs-i emmareye basan pehlivan

Ahî Baba sultan bunda yatmaz mı?

 

Seyyah idi şark ile mağribi

Elinden gitmez idi Hakkın kitabı

Evliyalar zümresinin mahbubu

Şeyh Ahmet Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Misli gelmemiştir anın asrında

Gece gündüz Hakkın zikri dilinde

Şehrin bekçisi üst yanında

Arslan Dede sultan bunda yatmaz mı?

 

Din-i islâm için gaza edenler

Ruzu şeb durmayup cevlân edenler

Kâfir elinde hep helâk olanlar

Şehid-i şüheda bunda yatmaz mı?

 

Seyyid Derviş bütün kendin bilmişler

Herbirisi birlikte gelmişler

Mezaristanında medfun olmuşlar

Derviş-i dervişan bunda yatmaz mı?


Öztelli, H. Cahit (1944). Zile’li Şairler. Samsun: Vilayet Matbaası. 51-52-53.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DELİ CEMAL, Cemal Çelebid. 01.07.1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Doğum YeriGörüntüle
3Serhat Güneyd. 1973 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DELİ CEMAL, Cemal Çelebid. 01.07.1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Doğum YılıGörüntüle
6Serhat Güneyd. 1973 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7DELİ CEMAL, Cemal Çelebid. 01.07.1942 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9Serhat Güneyd. 1973 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10DELİ CEMAL, Cemal Çelebid. 01.07.1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Serhat Güneyd. 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13DELİ CEMAL, Cemal Çelebid. 01.07.1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Madde AdıGörüntüle
15Serhat Güneyd. 1973 - ö. ?Madde AdıGörüntüle