TABİB/TABİBÎ, Ebubekir Abay

(d. 1928 / ö. 30.06.2009)
âşık, tüccar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ebubekir Abay, 1928 yılında Sivas’ın Tutmaç köyünde doğar. Ailesi Kafkas göçmeni olan âşığın babası, 7 yaşındayken Türkiye’ye göç eder. Babası Hacı Nasıp Ağa, annesi ise Hacı Nasip Ağa’nın üç eşinden biri olan Zahide’dir. Âşık, ilkokulun üç yılını köyünde, sonraki iki yılını ise Sivas’ta okur. Ortaokul son sınıfta eğitimini yarım bırakarak ticarete atılır. İlkokul beşinci sınıftayken üvey annesinin küçük kardeşi ile evlendirilir. On sekiz yaşında ilk çocuğu doğar. Âşığın ilk evliliğinde Halim, Güldane ve Ömer isimli çocukları dünyaya gelir. İkinci evliliğinden ise çocuğu olmaz (Ayral 1994: 13-15).

1948 yılında Mardin Jandarma Er Okulu’nda askerliğe başlar. Aldığı telsiz eğitimi sonucunda Şemdinli’ye gönderilir. Burada üç yıl görev yaptıktan sonra askerliğini tamamlar. 1950 yılında Demokrat Parti’de, parti sözcüsü olarak çalışmaya başlar. Aynı zamanda da baba mesleği olan canlı hayvan ticareti işi ile ilgilenir. Ancak parti çalışmaları sebebiyle bu işini aksatır ve tüm birikimini kaybeder. İflas ettikten bir süre sonra bir oyun salonu işletmeye başlar, bu işten kazandığı parayı da siyaset için harcaması sonucunda bir kez daha iflas eder. 1960 yılında, ihtilalden sonra çevresinde bulunan dostları azalır. Köyüne döner ve çiftçilik yapmaya başlar. Bu şekilde geçimini sağlayamayan âşık, İstanbul’a gider ve sinemalarda büfe işletmeciliği yapar. Son olarak farklı nakliye şirketlerinde temsilci olarak çalışır ve bu görevden emekli olur (Ayral 1994: 15-19).

Âşıklığa başlaması, köyünde yaşadığı bir aşk hikâyesine bağlıdır. Erken yaşta evlendirilen âşık, köylerinde bir kıza aşık olur. 15 yaşında, kıza olan duygularını anlatmak ister. Ancak hem köy hayatının sosyal yapısı hem de ailelerin arasında çatışma olması gibi sebeplerle kız, âşığa sert bir cevap verir. Âşık, bunun üzerine bir şiir söyler ve şiire olan ilgisi iyice artar. Rüyasında Âşık Ruhsatî’yi görmesiyle birlikte ölçülü ve uyaklı şiirler söylemeye başlar (Ayral 1994: 15-16). Rüyasında Âşık Ruhsatî, âşığa elini uzatarak şiir söyleyebileceğini belirtir. Mahlasını da Âşık Ruhsatî’den alan Ebubekir Abay, önceden şiirlerinde kullandığı Bekir ismini, Tabibî olarak değiştirir (Ayral 1994: 16,20).

Saz çalma sanatının, insanı irticalen şiir söylemekten uzaklaştırdığını düşünen âşık, saz çalmayı öğrenmez. Sivas’ın ünlü âşıklarından olan Âşık Ruhsatî, onun sanatında en etkili olan isimlerdendir. Hem mahlasını veren hem de iki kez rüyasına giren âşık ile arasında güçlü bir bağ olduğuna inanmaktadır. Bunun dışında en beğendiği âşıklar arasında Âşık Şenlik, Ercişli Emrah, Narmanlı Sümmanî ve Âşık Veysel gibi isimler sayılabilir. Kendi dönemindeki âşıklar arasında ise Âşık Emsali ayrı bir yere sahiptir (Ayral 1994: 21). 30 Haziran 2009 tarihinde vefat eden âşık, Sivas ili Tutmaç köyü mezarlığına defnedilmiştir.

Bütün şiirlerinde hece ölçüsünü kullanan âşık, içten bir dille ve doğup büyüdüğü bölgenin ağzıyla şiirler söyler (Ayral 1994: 23-24). Tabibî, şiirlerinde hemen hemen her konuya yer verir (Alptekin vd. 2008: 170). Din konusunda yazdığı şiirlerde Hz. Muhammed, ölüm, fanilik, hesap günü temaları öne çıkmaktadır (Ayral 1994: 23). Siyaset üzerine söylediği şiirlerinde dönemin olayları ve siyaset adamlarına sıkça yer verir. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk, Adnan Menderes, Süleyman Demirel ve Tansu Çiller şiirlerinde yer alan isimlerden birkaçıdır (Ayral 1994: 32-37). Sadece Türk devlet adamları değil, farklı ülkelerin devlet adamları da şiirlerine konu olur (Ayral 1994: 147).

Şiirlerinde kendi ruh hâli ve karakterine dair izlere de sıkça rastlanmaktadır. Bu tür şiirlerinde gurbet öne çıkan konular arasındadır. Sık sık diyar diyar gezdiğini vurgular (Ayral 1994: 43-44). Ayrıca kaderden şikayet etme de sıkça kullandığı temalardandır (Ayral 1994: 53,54,57). Aşk, din, öğüt konularında yazdığı şiirler de oldukça fazladır.

Kaynakça

Alptekin, Ali Berat, Saim Sakaoğlu (2008). Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yay.

Ayral, Alparslan (1994). Sivaslı Âşık Tabibî. Sivas: Dilek Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: EMİNE NUR ATA
Yayın Tarihi: 30.04.2019
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ELAŞIĞI, Muhammed Ali Mahmudid. 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KÖYLÜ OZAN/KÖYLÜ, Mehmet Özkayad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GÜMÜŞ, Elif Yıldırımd. ? - ö. 1944Doğum YeriGörüntüle
4Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Doğum YılıGörüntüle
5Mahmut Kurud. 1928 - ö. 1976Doğum YılıGörüntüle
6ZEHRA KAYACIKd. 1928 - ö. 13.11.2017Doğum YılıGörüntüle
7Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Ölüm YılıGörüntüle
8Mahmut Kurud. 1928 - ö. 1976Ölüm YılıGörüntüle
9ZEHRA KAYACIKd. 1928 - ö. 13.11.2017Ölüm YılıGörüntüle
10Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985MeslekGörüntüle
11Mahmut Kurud. 1928 - ö. 1976MeslekGörüntüle
12ZEHRA KAYACIKd. 1928 - ö. 13.11.2017MeslekGörüntüle
13Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mahmut Kurud. 1928 - ö. 1976Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZEHRA KAYACIKd. 1928 - ö. 13.11.2017Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Madde AdıGörüntüle
17Mahmut Kurud. 1928 - ö. 1976Madde AdıGörüntüle
18ZEHRA KAYACIKd. 1928 - ö. 13.11.2017Madde AdıGörüntüle