Madde Detay

Aktöbe bölgesi Şalkar ilçesi, Şetırğız köyünde doğmuştur. Ortaokulu tamamladıktan sonra 1940'da Abay Adındaki Kazak Devlet Pedagoji Enstitüsü’ne girer. Bu enstitünün filoloji fakültesinin ikinci sınıfında iken kendi isteğiyle cepheye gitmeye karar verir. Ülkenin daha önce hiç yaşamadığı kadar korkunç bir savaş; tutkulu, romantik bir genç olan Ahtanov’da sorumluluk duygusu uyandırır ve kendi isteğiyle savaşa katılır. Hayat ile ölüm arasındaki endişeyle yüz yüze gelen ateşli savaşçının ilk izlenimleri şiir ve denemelere dönüşerek cephe gazetelerinde yayımlanmaya başlar.

Görüldüğü üzere genç yazarın hayatının hümanist hedeflerinin tanımlanmasında, kaleminin etkili olmasında en büyük tesir, II. Dünya Savaşı’na aittir. İnsanlık tarihinde ebedî iz bırakan bu dev, Tahavi Ahtanov’un bütün yaratıcılığında geniş ölçüde yer alır.

O, 1948’de askerliğini bitirir. Şiir, eleştiri, hikaye ve roman türlerinde eserler vermeye başlar. Tolstoy ve Gorki’den çeviriler yapar.

Ahtanov, yayınevlerinde redaktörlük, senaryo yazarlığı bölümünde başkanlık, dergi redaktörlüğü, Kazakistan Yazarlar Birliği sekreteri, sanat bölümü yöneticisi gibi görevlerde bulunur.

II. Dünya Savaşı madalyasıyla, iki defa Kızıl Yıldız, Emek Kızıl Tuğ, “Kurmet belgisi” (Hürmet nişanı) madalyalarıyla ödüllendirilir.

Yazara Kazakistan Halk Yazarı adı da verilmiştir. 1994 yılında ölmüştür.

Ahtanov, 1948’den sonra edebiyat dünyasında görülmeye başlar. İlk şiirleri “Jastar davısı” (Gençlerin Sesi) adlı bir külliyatta yayımlanır. Aynı yıllarda edebi eleştiriyle ilgili makaleleri ve monografik bir araştırması yayımlanır. Ğabit Müsirepulı’nı anlatıp tanıttığı eseri, bu yıllarda okuyucuyla buluşur.

Makaleleri, edebî eserin estetik tabiatını tanıtması, ayrıntılı fikirleri açısından iyi bir edebiyat araştırmacısı olarak tanınmasını da sağlar. O, sonraki yıllarda nesir ve drama sahasında da eserler kaleme almaya başlar.

İlk yayımlanan hikayesi “Küy añızı” (Nağmenin Efsanesi)’dır. 1956’da savaşı ele aldığı “Kaharlı künler” romanı basılır. Uzun hikayesi “Dala sırı” (Bozkır Sırrı) için (sonradan “Boran” romanı) yazara 1966’da “Abay Devlet ödülü” verilir. “Boran” (1963) romanı, sanatsal nesirde zamanının yeniliklerini tanıtan bir eser olması yanında 60’ların birlik dönemini, parti idaresi ve baskıları ele alan bir eserdir de. Şırağın Sönbesin (1973) romanı II. Dünya Savaşının işlendiği bu tarz eserlerdendir.

Yazarın 1968’de yazdığı “Sävle” (Işık), toplumdaki sosyal değişimi işleyen “Ant”, “Äke men Bala” (Baba ile Çocuk) dramaları Kazak tiyatrosunun önemli eserlerindendir.

1960-90’lı yıllar, Kazak edebiyatında “povest” türünün en fazla yazıldığı, konu çeşitliliğinin arttığı, içerik ve biçim açısından yeniliklerin görüldüğü dönemdir. Ahtanov’un “Mahabbat muñı” (Sevgi Derdi) hikayesi bu türde bir eserdir.

Yazarın “Kütpegen Kezdesüv” (Beklenmeyen Karşılaşma), “Arıstannıñ sıbağası” (Arslanın Rütbesi), “Küşik küyev” (Enik Güveyi) gibi komedileri defalarca sahnelenir.

Ahtanov’un adı genellikle, zengin ve güçlülerle akraba olma derdindeki gençlerin irdelendiği Küşik Küyev komedisiyle anılır.

O, Tolstoy’un “Azaptı Saparda” (Azaplı Seferde) üçlemesini, Gorki’nin hikâyelerini Kazak Türkçesine aktarır. Ahtanov senaryo yazarlığı bölüm başkanı, dergi redaktörlüğü, Kazakistan Yazarlar Birliği sekreterliği, Cumhuriyet Kitap Bölümü müdürlüğü gibi görevlerde bulunmuştur.