TAKİ KOÇAK

(d. 07.03.1956 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Taki Koçak, 7 Mart 1956 tarihinde Ankara'nın Kalecik ilçesinin Elmapınar köyünde doğmuştur. Babası Cebel, annesi Şemsi Hanım’dır. Köylerinde Bulduklar sülelesi olarak anılmaktadırlar. Çocukluk yıllarını köyde yoksulluk içinde geçirir. Ağabeyiyle birlikte babasına çiftçilikte yardım eder. Babasını 1976'da bir trafik kazasında kaybeder (Yıldırım 2010: 28,33). Koçak, ilkokulu Elmapınar köyünde okur. Daha sonra okumak için Ankara’ya ağabeyinin yanına gider. Yoksulluk ve zorluklarla mücadele ederek liseyi bitirir. 1976'da, askere gider. Askerlik öncesinde ve sonrasında çeşitli işlerde çalışır. 1999’da Altındağ Belediyesinden emekli olur (Yıldırım 2010: 34). Taki Koçak hiç evlenmemiştir. Âşık hâlen Ankara’da ikamet etmektedir.

Küçük yaştan itibaren cemlere katılan Koçak, cemlerin atmosferinden oldukça etkilenir. İlk şiirini ilkokul dördüncü sınıfta kaleme alan Taki Koçak, bu şiiri yazışını şu şekilde ifade eder: “İlkokul dördüncü sınıftaydım. Öğretmenimiz ilkbaharla ilgili ders veriyordu. Kitapta da Âşık Veysel’in çiftçilerle ilgili bir şiiri vardı. Bundan çok etkilendim ve ‘İlkbahar Gelir’ şiirimi yazdım.” (Özcan 2008: 462). Taki Koçak, yetiştiği ortamı, “Bizim ailede temelde şiiri ve şiir yazmayı özendirecek ortam her zaman vardı. Babam da annem de ailemiz içindeki büyük küçük herkeste şiir söyleme ve yazma hevesi, sevgisi vardı. Dinledikleri deyişi, türküyü duydukları melodi havasına göre birbirlerine söyler söyletirlerdi.” diye anlatır (Koçak 2005: 5). “Yeterli derecede okur- yazarlığı yoktu, ama kitap okutup dinlemeyi severdi” diye anlattığı babasının Taki Koçak’ın yetişmesinde büyük rolü olmuştur. Babası özellikle Virâni, Fuzulî, Nesimî, Şah Hatayi, Pir Sultan, Yeminî, Kul Himmet, Karacaoğlan, Yunus Emre Dadaloğlu gibi şairlerin şiirlerini, Arzu ile Kamber, Kerem ile Aslı, Leyla ile Mecnun, gibi halk hikâyelerini okutmuştur (Koçak 2005: 6). Koçak âşıklığında önemli rol oynayan cemin yedi üstadından olan Şah Hatayî ve Seyit Nesimî Sultan’ın şiirlerinin bir kısmını ezbere bilmektedir. Badeye inanmayan Koçak, bade içmenin de “mürşidinden dolmak olduğunu” söyler. Taki Koçak’ın ustası Murtaza Şirin’dir. Şu sözleri onun ustasına olan bağlılığını ve samimiyetini en açık şekilde gösterir: “Bende ne güzellik varsa üstadım Murtaza Şirin’e aittir. Bana ait olan yanlışlarımdır. Murtaza Şirin bana hiçbir zaman seni ben yetiştirdim dememiştir; ama ben onun hakkını inkâr edemem.” Koçak, Âşık Mahzunî ve Daimî’yi de beğendiğini söylemiştir (Özcan 2008: 463).

Taki Koçak, adını ve soyadını, bazen tek, bazen birlikte mahlas olarak kullanır. Şiirlerinde hecenin 7, 8 ve 11’li kalıplarını kullanmıştır. Âşıklık geleneğinin bütün şekil ve türlerinde yazabildiğini ifade eden Koçak, özellikle ilahî, nefes, ayin, hikmet, devriye, şathiye, tevhit, nutuk, deme ve duvaz imam türlerinde söyler (Özcan 2008: 462). Şiirinde “Bir lokmayı kırka bölüp paylarız/ Açları doyurur kazanımız var” var diyen Koçak şiirlerinde birlik, beraberlik, barış mesajları verir. Koçak halk hikâyesi de anlatır.

Koçak, çok sayıda yarışmaya katılmış ve dereceye girmiştir. Kazandığı para ödüllerini ise mensubu olduğu Cem Vakfı ve Tüm Halk Ozanları derneğine bağışlamıştır.

Taki Koçak’ın Yare Merhaba adlı kitabı Tüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu tarafından 2005'te yayımlanmıştır. Eserin girişinde, Tüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu Genel Başkanı Kamber Nar’ın ve ayrıca Metin Turan’ın birer sunuş yazısı yer almaktadır. 59 şiirin yer aldığı eser, 112 sayfadan oluşmaktadır (Dikeroğlu 2005: 447). Koçak’ın şiirleri Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisinde yayımlanmıştır. Taki Koçak hakkında Özlem Yıldırım (2010) tarafından yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Tezde Koçak’ın 115 şiiri incelenmiştir.

Kaynakça

Dikeroğlu, Güzzade (2005a). “Yare Merhaba”. Hacı Bektaş Veli Dergisi. 34: 447- 450.

Dikeroğlu, Güzzade (2005b). “Âşık Murtaza Şirin ile Söyleşi”. Hacı Bektaş Veli Dergisi. 33: 521-528.

Özcan, Şule (2008). “Taki Koçak”. Sazın ve Sözün Sultanları Yaşayan Halk Şairleri IV Ed. Fatma Ahsen Turan, Başak Uysal Ankara: Gazi Kitabevi. 462-477.

Yıldırım, Özlem (2010). Âşık Taki Koçak’ın Hayatı, Sanatı ve Edebi Kişiliği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. FATMA AHSEN TURAN
Yayın Tarihi: 05.03.2019
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yare MerhabaTüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu Derneği Yayınları / Ankara2005Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Didem Uslud. 19 Haziran 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Doğum YeriGörüntüle
3Murat Başekimd. 13 Haziran 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Didem Uslud. 19 Haziran 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Doğum YılıGörüntüle
6Murat Başekimd. 13 Haziran 1975 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Didem Uslud. 19 Haziran 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
8TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901MeslekGörüntüle
9Murat Başekimd. 13 Haziran 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Didem Uslud. 19 Haziran 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Murat Başekimd. 13 Haziran 1975 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Didem Uslud. 19 Haziran 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Madde AdıGörüntüle
15Murat Başekimd. 13 Haziran 1975 - ö. ?Madde AdıGörüntüle