Madde Detay
TAKİ KOÇAK
(d. 07.03.1956 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Taki Koçak, 7 Mart 1956 tarihinde Ankara'nın Kalecik ilçesinin Elmapınar köyünde doğmuştur. Babası Cebel, annesi Şemsi Hanım’dır. Köylerinde Bulduklar sülelesi olarak anılmaktadırlar. Çocukluk yıllarını köyde yoksulluk içinde geçirir. Ağabeyiyle birlikte babasına çiftçilikte yardım eder. Babasını 1976'da bir trafik kazasında kaybeder (Yıldırım 2010: 28,33). Koçak, ilkokulu Elmapınar köyünde okur. Daha sonra okumak için Ankara’ya ağabeyinin yanına gider. Yoksulluk ve zorluklarla mücadele ederek liseyi bitirir. 1976'da, askere gider. Askerlik öncesinde ve sonrasında çeşitli işlerde çalışır. 1999’da Altındağ Belediyesinden emekli olur (Yıldırım 2010: 34). Taki Koçak hiç evlenmemiştir. Âşık hâlen Ankara’da ikamet etmektedir.
Küçük yaştan itibaren cemlere katılan Koçak, cemlerin atmosferinden oldukça etkilenir. İlk şiirini ilkokul dördüncü sınıfta kaleme alan Taki Koçak, bu şiiri yazışını şu şekilde ifade eder: “İlkokul dördüncü sınıftaydım. Öğretmenimiz ilkbaharla ilgili ders veriyordu. Kitapta da Âşık Veysel’in çiftçilerle ilgili bir şiiri vardı. Bundan çok etkilendim ve ‘İlkbahar Gelir’ şiirimi yazdım.” (Özcan 2008: 462). Taki Koçak, yetiştiği ortamı, “Bizim ailede temelde şiiri ve şiir yazmayı özendirecek ortam her zaman vardı. Babam da annem de ailemiz içindeki büyük küçük herkeste şiir söyleme ve yazma hevesi, sevgisi vardı. Dinledikleri deyişi, türküyü duydukları melodi havasına göre birbirlerine söyler söyletirlerdi.” diye anlatır (Koçak 2005: 5). “Yeterli derecede okur- yazarlığı yoktu, ama kitap okutup dinlemeyi severdi” diye anlattığı babasının Taki Koçak’ın yetişmesinde büyük rolü olmuştur. Babası özellikle Virâni, Fuzulî, Nesimî, Şah Hatayi, Pir Sultan, Yeminî, Kul Himmet, Karacaoğlan, Yunus Emre Dadaloğlu gibi şairlerin şiirlerini, Arzu ile Kamber, Kerem ile Aslı, Leyla ile Mecnun, gibi halk hikâyelerini okutmuştur (Koçak 2005: 6). Koçak âşıklığında önemli rol oynayan cemin yedi üstadından olan Şah Hatayî ve Seyit Nesimî Sultan’ın şiirlerinin bir kısmını ezbere bilmektedir. Badeye inanmayan Koçak, bade içmenin de “mürşidinden dolmak olduğunu” söyler. Taki Koçak’ın ustası Murtaza Şirin’dir. Şu sözleri onun ustasına olan bağlılığını ve samimiyetini en açık şekilde gösterir: “Bende ne güzellik varsa üstadım Murtaza Şirin’e aittir. Bana ait olan yanlışlarımdır. Murtaza Şirin bana hiçbir zaman seni ben yetiştirdim dememiştir; ama ben onun hakkını inkâr edemem.” Koçak, Âşık Mahzunî ve Daimî’yi de beğendiğini söylemiştir (Özcan 2008: 463).
Taki Koçak, adını ve soyadını, bazen tek, bazen birlikte mahlas olarak kullanır. Şiirlerinde hecenin 7, 8 ve 11’li kalıplarını kullanmıştır. Âşıklık geleneğinin bütün şekil ve türlerinde yazabildiğini ifade eden Koçak, özellikle ilahî, nefes, ayin, hikmet, devriye, şathiye, tevhit, nutuk, deme ve duvaz imam türlerinde söyler (Özcan 2008: 462). Şiirinde “Bir lokmayı kırka bölüp paylarız/ Açları doyurur kazanımız var” var diyen Koçak şiirlerinde birlik, beraberlik, barış mesajları verir. Koçak halk hikâyesi de anlatır.
Koçak, çok sayıda yarışmaya katılmış ve dereceye girmiştir. Kazandığı para ödüllerini ise mensubu olduğu Cem Vakfı ve Tüm Halk Ozanları derneğine bağışlamıştır.
Taki Koçak’ın Yare Merhaba adlı kitabı Tüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu tarafından 2005'te yayımlanmıştır. Eserin girişinde, Tüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu Genel Başkanı Kamber Nar’ın ve ayrıca Metin Turan’ın birer sunuş yazısı yer almaktadır. 59 şiirin yer aldığı eser, 112 sayfadan oluşmaktadır (Dikeroğlu 2005: 447). Koçak’ın şiirleri Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisinde yayımlanmıştır. Taki Koçak hakkında Özlem Yıldırım (2010) tarafından yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Tezde Koçak’ın 115 şiiri incelenmiştir.
Kaynakça
Dikeroğlu, Güzzade (2005a). “Yare Merhaba”. Hacı Bektaş Veli Dergisi. 34: 447- 450.
Dikeroğlu, Güzzade (2005b). “Âşık Murtaza Şirin ile Söyleşi”. Hacı Bektaş Veli Dergisi. 33: 521-528.
Özcan, Şule (2008). “Taki Koçak”. Sazın ve Sözün Sultanları Yaşayan Halk Şairleri IV Ed. Fatma Ahsen Turan, Başak Uysal Ankara: Gazi Kitabevi. 462-477.
Yıldırım, Özlem (2010). Âşık Taki Koçak’ın Hayatı, Sanatı ve Edebi Kişiliği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. FATMA AHSEN TURANYayın Tarihi: 05.03.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Yayın Tarihi: 05.03.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Yare Merhaba | Tüm Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Topluluğu Derneği Yayınları / Ankara | 2005 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Didem Uslu | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâde | d. 1826 - ö. 1901 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Murat Başekim | d. 13 Haziran 1975 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Didem Uslu | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâde | d. 1826 - ö. 1901 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Murat Başekim | d. 13 Haziran 1975 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Didem Uslu | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâde | d. 1826 - ö. 1901 | Meslek | Görüntüle |
9 | Murat Başekim | d. 13 Haziran 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Didem Uslu | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâde | d. 1826 - ö. 1901 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Murat Başekim | d. 13 Haziran 1975 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Didem Uslu | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâde | d. 1826 - ö. 1901 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Murat Başekim | d. 13 Haziran 1975 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |