Madde Detay

Asıl adı Mehmed’dir. Sâlim (İnce 2005: 473) tezkiresinde ise Abdullah olarak geçer. Kaynaklarda doğum tarihi hakkında bilgi olmamakla birlikte, 1710 tarihinde 40 yaşında iken mülazım olması sebebiyle 1080/1670 tarihinde doğduğu anlaşılmaktadır. Mısır kaleminin itibarlı kadılarından Mahalletü’l-Kübra kadısı Tavîl Ali Efendi’nin oğludur. Eğitimini ilerletip, 40 yaşına geldiğinde 19 Cemaziyelevvel 1122 / 16Temmuz 1710 tarihinde üçüncü defa şeyhülislam olan Paşmakçı-zâde Ali Efendi’ye mülazım oldu. 40 yaşını tamamladıktan sonra Damad İbrahim Paşa’ya sunduğu güzel bir kasideyle sadrazamın beğenisini kazandı. O dönem Anadolu kazaskeri olan Paşmakçı-zâde Ali Efendi’nin oğlu Seyyid Abdullah Efendi’nin emriyle hamise rütbesiyle Mısır kaleminin şıkk-ı sani kadılığına atandı. Gitgide yükselerek, Osmanlı bürokrasisini oluşturan kalemiyye sınıfının en üst mertebeleri olan manâsıb-ı sittenin çoğunda görev aldı. 1173/1759-60 senesi civarında Mahalletü’l-Kübrâ adlı yerde kadılık görevindeyken doksan yaşlarında vefat etti (Erdem 1994: 194; İnce 2005: 473). 

Râmiz'e göre, Tâlib, ilim ve irfan sahibi, şiir ve inşada saf ve temiz hayallere sahip, şiirleri akıcı, benzeri az bulunur bir zattır (Erdem 1994: 194).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmânî-Osmanlı Ünlüleri. C.5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 1623.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Ramiz ve Adab-ı zürafa'sı: inceleme-tenkidli metin-indeks-sözlük. Ankara: AKM Yay. 194

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü'ş-şu'ara Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 473.

İşpirli, Mehmet (2007). “Paşmakçı-zâde Ali Efendi”.   İslâm Ansiklopedisi. C. 34. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 185-186.

Gazel

Ne bir bûy-ı vefâ gördük bu dehrin gülsitânından

Ne berg-i sebzine şâyeste olduk bâgbânından

Ser-i mû fark olunmaz târ-ı gîsû-yı dil-ârâmı

Bakılsa çeşm-i dikkatle o fettânın miyânından

Vücûdu cevher-i ferdin olur da’vâ-yı bî-hüccet

Kıyâs olmasa ol şûhun eger şekl-i dehânından

Olup seng-i cefâsından remîde şimdi ol tıflın

Uçurduk Tâlibâ murg-i huzûru âşiyânından

Sadrazam Damad İbrahim Paşa’ya sunduğu kasideden iki beyit:

Nikâb-endâz olunca şâhid-i gonca-’izârından

Yanar pervâneveş bülbül düşüp şem’-i ‘izâr üzre

Bulunmaz zîb-ı gûşun olmaga bir gevher-i nagme

Şinâverlik ederse zahmeler emvâc-ı târ üzre

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü'ş-şu'ara Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 473.)