TÎGÎ, Mehmed Bey

(d. ?/? - ö. 1027/1617)
divan şairi, sipahi, müteferrika, ihtisap ağası
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirnelidir. Asıl adı Mehmed olan şair Tîgî mahlasını kulandı. Riyâzî, şairin Üsküplü olduğunu belirtir (Riyâzî 1346: 37). Edirne sarayında yetişti ve buradan sipahi olarak çıktı. Daha sonra Dergâh-ı Âlî’de müteferrika oldu. Bu görevinin dışında Edirne’de ihtisap ağalığı yaptı. 1027/ 1617 tarihinde vefat eden şairin Rızâ Tezkiresinde vefat tarihi 1020/ 1611 olarak verilir (Zavotçu 2009: 281).

Tîgî, Kemâlpaşazâde’nin Nigâristan adlı eserini Farsça’dan Türkçe’ye tercüme etmiş fakat müsvedde halinde kalan bu eser daha sonra kaybolmuştur. Kaynaklar şairin bir de divanı olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda güzel tarih manzumeleri olan şairin, Edirne’deki tarihi Ali Paşa kapalı çarşısının ve Selimiye Camii’nin yapılışına yazdığı tarihler çok meşhurdur (Canım 1995: 252, 253). 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Balcı, Rüştü (2014). Kâtip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn An Esâmi’l-Kütübi Ve’l-Fünûn. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

İpekten, Haluk vd. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay.

Riyâzî. Riyazu'ş-şuarâ. Millet Ktp. Ali Emiri Ef. 1346. 37.

Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. Ankara: Kültür Bak. Yay. E-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 22.03.2014]

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü’l-A’lâm. C. 4. İstanbul.

Zavotçu, Gencay (2009). Rıza Tezkiresi, (İncelenme-Metin). Sahaflar Kitap Sarayı. İstanbul. 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEK
Yayın Tarihi: 03.04.2014
Güncelleme Tarihi: 27.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Selimiye Camii’nin İnşasına Söylediği Tarih

Sâhib-i hayrât Şâhenşâh-ı Mahmûd’üs-sıfât

Husrev-i rûy-ı zemîn ü zıll-i Rabbü’l-'âlemin

Hazret-i Sultan Selîm İbni Süleymân-ı velî

Dâver-i kâ'im-makâm-ı şer-i Fahrü’l-mürselîn

Kalb-i mü’minveş bu beytu'llâhı ma’mûr eyleyip

Kıldı her tâk-ı bülendin 'ibret-i 'arş-ı berîn

Na’t-ı gülzâr-ı harîm-i hâzihî cennâtü adn

Vasf-ı tıb enfâs-ı tıbtüm fedhulûhâ hâlidîn

Yazdı Tîgî levh-i bâb-ı cennete târîhini

Câmi'-i şâh-ı selîmü’l-kalb imâm-ı cem’-i dîn (982/1575)

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 253)

***

Niyâz ehline aslâ rahmı yok bir nâzenînim var

Makâm-ı şîvede bir şâh-ı istignâ-güzînim var

Ba’îd olmaz uzakdan gözler isem pertev-i mihrin

Basîret ehline gün gibi çeşm-i dûrbiînim var

Sadâ-yı tîşesinden Bîsütûn inlerse Ferhâdın

Benim de taşlara te’sîr eden âh-ı hazînim var

Nigîn ü hâtem-i Cemşîd nâmın ağzına almam

Ne dünyâya mahabbet üzreyim ne halka kinim var

Edip çerhi siper tîr-i kazâdan kaçmazam Tîgî

Yesâr ehlinden ümmîd-i vefâ etmem yemînim var

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 253)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?Doğum YeriGörüntüle
2FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Doğum YeriGörüntüle
3MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?Doğum YeriGörüntüle
4ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?Doğum YılıGörüntüle
5FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Doğum YılıGörüntüle
6MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?Doğum YılıGörüntüle
7ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?Ölüm YılıGörüntüle
8FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Ölüm YılıGörüntüle
9MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?Ölüm YılıGörüntüle
10ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?MeslekGörüntüle
11FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849MeslekGörüntüle
12MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?MeslekGörüntüle
13ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ŞÂHİDÎ, Edirnelid. ? - ö. 1504-05 ?Madde AdıGörüntüle
17FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Madde AdıGörüntüle
18MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendid. 1528 - ö. 1605?/1608?Madde AdıGörüntüle