Madde Detay

Ahmed Yüsrî Efendi, Bosnalı ocak ağalarından Çölbaşı/Çulbaşı olarak ünlenen Mustafa Ağa'nın oğludur. 1046/ 1636-37 'de İstanbul'da doğdu. Kürt Abdullah ve dersiâm Salih Efendi'nin öğrencisi olmuştur. Kara Çelebizâde Mahmud Efendi'den mülazım olup sonrasında Şeyhülislam Minkarîzâde Efendi'nin imtihanından başarı ile geçti. Muharrem 1082/Mayıs-Haziran 1671'de Hasan Paşa Medresesi haricine yükseldi. Şevval 1086/ Aralık-Ocak 1675-76'da Hamamiye Medresesi'ne, Recep 1089/ Ağustos-Eylül 1678'de Hüsrev Kedhüda Medresesi'ne görevlendirildi. Muharrem 1091/ Şubat-Mart 1680'de Şeyhülislam Zekeriyya Efendi Medresesi'ne, Recep 1092/ Temmuz-Ağustos 1681'de Koca Mustafa Efendi Medresesi'ne, Ramazan 1094/ Ağustos-Eylül 1683'te Sahn-ı Semân Medreseleri'nden birine, Rebiülevvel 1096/ Şubat-Mart 1685'te Mehmed Paşa Medresesi'ne atandı. Rebiülevvel 1098/ Ocak-Şubat 1687'de Gevher Han Sultan Medresesi'ne gelip o medreseden Şevval 1099/ Temmuz-Ağustos 1688'de Filibe kazasına atandı ve 1100 /1688-89'da Şam payesiyle yükseltilip Cemaziyelahir 1101/ Mart-Nisan 1690'da azlolunup Recep 1105/ Şubat-Mart 1694'te Şam kadısı oldu (İnce 2005:709; Kurnaz 2001: 4770/1221). Vefat tarihi, Zilkade 1105/ Haziran-Temmuz 1694 olup Şam'da Salihiye’de medfundur. Safayi'de vefatı yanlışlıkla 1135/1722-23 yazılmıştır (Çapan 2005: 736-737).

Tam bir Münşeat'ı, Dîvân'ı ve Sadrü'ş-Şerî'a Ta'lîkât'ı vardır. Bursalı Mehmed Tâhir'e göre Mükeyyifât-ı Hamse-Esmâru'l-Eshâr başlıklı risalesi ile manzum Nasihatnâmesi de bulunmaktadır (Bursalı Mehmed Tâhir 1333-42: 2/499). Kaynaklarda, Arapça, Farsça ve Türkçe şiir ve nesir yazmada yetenekli olduğu belirtilir. (Mehmed Süreyya 1308-15/ 1890-97: 1/228)

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. C. II. İstanbul.: Matbaa-ı Amire. 499.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay. 444.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay.

Dil-ber niyâza mâil ü nâz-âşnâ gerek

Biribirine mahrem ü râz-âşnâ gerek

Nâzüklik ile yâre sarıldım recâ edip

Âşık-ı hakîkat üzre mecâz-âşnâ gerek

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 564)

Düzgün de olsa dinletemez bezm-i yârda

Sâz-ı niyâzı ehl-i hevâ hep bozuk çalar

Cûşiş-i seyl-i sirişkim nev-bahâr olsun da gör

Dâglarla sahn-ı sînem lâlezâr olsun da gör

Keştî-i bahr-ı tegafül ber-karâr olsun mu hîç

Târ-ı gamda bir muhâlif rûzgâr olsun da gör

(Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 1221)

Dilber niyâza mâil ü nâz-âşnâ gerek

Biribirine mahrem ü râz-âşnâ gerek

Nâzüklikle yâre sarıldım recâ idüp

Âşık hakîkat üzre mecâz-âşnâ gerek

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 709; Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 4770/1221)