Madde Detay

Asıl adı Mustafa olan şair, İstanbul’un Üsküdar semtinde doğmuştur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Hayatı hakkında kaynaklarda fazla bir bilgiye rastlanmaz. İyi bir tahsil alarak divan-ı hümâyûn kâtipleri arasına katılan şair, bazı devlet adamlarına tezkirecilik de yapmıştır. Şiirlerinde Zamîrî mahlasını kullanan Mustafa Efendi, 1105 yılının Şevval /1694 Mayıs-Haziran ayında Üsküdar’da vefat etmiştir.

Kaynaklar Zamîrî’nin eserleri hakkında bilgi vermezler. Divan tertip edip etmediğini bilmediğimiz şair hakkında tezkire yazarı Safâyî, şiirlerinin "güzel" ve "emsalsiz" olduğunu bildirmiştir. Ayrıca kaynaklar şairin tarih düşürme konusunda mahir olduğunu belirtmektedirler. Şairin bugüne ulaşan birkaç şiirinden hareketle Hz. Peygamber'e duyduğu saygı ve beslediği muhabbeti şiirlerinde samimî bir üslupla dile getirdiği söylenebilir.

Abdulkadiroğlu, Abdülkerim (hzl.) (1999). İsmail Beliğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş‘âr. Ankara: AKM Yay. 213.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay. 187.

Ekinci, Ramazan (2013). “Dede Ömer Rûşenî’nin Bir Na‘tının Yankıları”, Turkish Studies (8/9): 1291-1355.

İnce, Adnan, (hzl.) (2005). Sâlim Efendi Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: AKM Yay. 469. 

Kurnaz, Cemal-M. Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay. 2424.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fudalâ.” C. 2. İstanbul: Çağrı Yay. 114.

Tesdîs-i Zamîrî

Nice dökmeye gözüm yâdun ile kanlı yaşı

Nice açılmaya hûn-ı cigerün tâze başı

Nice vasf idebile zâtunı medhünde kişi

Âlemün zulmet-i cehl idi ser-â-pâ revişi

Çün togup tutdı cihân yüzini hüsnün güneşi

Kim ola sevmeye bu vech ile sen mâhveşi

Kîmyâ-yı teb-i aşkunla şu kim mûsir ise

Zer ider âhen-i serd-i dili bir muzcir ise

Şeh-i âlemdür o ma‘nâda gedâ mü‘sir ise

Sâ’il-i merhametün mücrim ü ger mücbir ise

Sen emîre kul olan her ne kadar müdbir ise

Bende-i mukbil olur misl-i Bilâl-i Habeşî

Sensin ol server-i hayl-i rüsül ey fahr-i cihân

Sensin ol mazhar-ı Hâdî yog iken kevn ü mekân

Kurımış yirler ider pâyuna sular cereyân

Teşnedür reşhasına mâ-i Zülâl ü hayvân

Parmagundan akıdup âb-ı revân-bahş-ı revân

Nice yüz bin kişiden def‘ idisersin ataşı

Ser-firâz-ı dü-cihân itdi seni Rabb-i minen

Geldün âlemlere rahmetsin eyâ hulk-ı hasen

Buldı zâtunla hayât-ı ebedî mürde beden

Vâsıfun Bâri te‘âlâ ne disün ehl-i sühen

Türk ü Kürd ü Acem ü Hind’i bilür bunı ki sen

Hâşimî’sin 'Arabî’sin Medenî’sin Kureşî

Bir idüp nûr-ı Hudâ sadrunı itdi çün şak

Ezelî ilm-i ledün dersin idüp sana sebak

Mu‘cizâtunla dü-nîm oldı kamer hem çü şafak

Halk olındun yog iken âlem-i eşcâr u varak

Dîg-i hikmetde bişürdi çü senün sevgüni Hak

Cebre’îl olsa n’ola matbahınun hîme-keşi

Münkirün cümle şakîlerden eşedd bed-ter olur

Dü serâ ehl-i dalâletden ebed bed-ter olur

Cünd-i şeytân-ı melâ‘îne velî hem-ser olur

Derekât-ı dûzahun ka‘rına hâkister olur

Üzilür ırk-ı Ebû Cehl gibi ebter olur

Sen Ebû’l-Kâsım ile her kim iderse güreşi

 

Reşk ider gülşen-i cennet ruhun üzre gülüne

Revh ü reyhân yazılur müşg-i hat-ı kâkülüne

Terk-i can eylediler âşık-ı zârun yoluna

Kıl kerem nîm-nigâh ile Zamîrî kuluna

Ve’d-duhâ verdüne Ve’l-leyl okırum sünbülüne

 Rûşenî virdi budur küllü gadâtin ve aşî 

(Ekinci, Ramazan (2013). “Dede Ömer Rûşenî’nin Bir Na‘tının Yankıları”. Turkish Studies (8/9): 1300-1301).