Madde Detay
Ahmet Emin YALMAN
\" A. E. Y. \", \" H. M.\"
(d. 1888 / ö. 19 Aralık 1972)
Gazeteci, yazar, çevirmen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Selânik’te doğdu. Babası Muallim Osman Tevfik Bey'dir. Gazeteci-çevirmen Rezzan Yalman’ın eşi, tiyatro yönetmeni Tunç Yalman’ın babasıdır. İlköğrenimini Fevziye Sıbyan Mektebinde, ortaöğrenimini Selânik Askeri Rüştiyesinde tamamladı. Ardından Beyoğlu Alman Lisesinden mezun oldu (1907). Columbia Üniversitesi Felsefe bölümünü bitirdi, doktora öğrenimini orada tamamladı. Amerika’dan felsefe doktoru olarak döndüğünde bir süre Ziya Gökalp’ın asistanı olarak çalıştı (1914). Bir dönem Mülkiye Mekbebinde iktisat müderrisi olarak görev yaptı. Gazeteciliğe başlayınca Damat Ferit Paşa Hükûmeti tarafından Kütahya'ya, Mütareke yıllarında ise İngilizler tarafından İttihat ve Terakkicilerle birlikte Malta'ya sürüldü. 1952 yılında Malatya gezisi sırasında o dönemde on yedi yaşında lise öğrencisi olan Hüseyin Üzmez tarafından silahlı saldırıya uğradı, yaralı olarak kurtuldu. 1959 yılında bir yazısı yüzünden on beş ay hapis yattı. 1960 yılında Amerika’nın California ve Georgia üniversiteleri tarafından kendisine "Üstün Cesaret Armağanı" verildi. 1967’de Türkiye’de Devlet Kültür Armağanı ile ödüllendirildi. Yazılarında "A. E. Y." ve "H. M." müstear isimlerini de kullandı (Yıldırım, 2006: 424).
Henüz dokuz yaşında bir çocukken bütün yazılarını kendisinin yazdığı Niyet adlı bir gazete çıkaran Ahmet Emin Yalman (Tonga 2015: 114), gazeteciliğe 1907 yılında Sabah gazetesinde başladı. Yeni Gazete, Yeni Gün ve Tanin gazetelerinde çalıştı. Tanin gazetesinde çalıştığı dönemde savaş muhabiri olarak cepheleri dolaştı. 1923 yılında Ahmet Şükrü Esmer ve Enis Tahsin Til ile Vatan gazetesini kurdu. Gazetesi bir ara kapatılınca yabancı şirketlerin temsilciliğini yaptı. 1940 yılında yeniden yayımlayıp başyazarlığını 1960 yılına kadar sürdürdüğü Vatan gazetesi dışında, yine kendi çıkardığı Kaynak (1936) dergisi ve Tan gazetesinde yazdı. 1959'dan sonra yazılarını kendisinin çıkardığı Hür Vatan gazetesinde neşretti.
Gazeteci kimliği ile ön plana çıkan Ahmet Emin Yalman, özellikle gezi yazısı ve hatıra türündeki eserleri ile de dikkat çeker.
Kaynakça
http://www.biyografya.com/biyografi/509, Ahmet Emin Yalman maddesi, [Erişim tarihi: 29. 05. 2018]
Tonga, Necati (Hzl.) (2015). Bizim Caddeden Portreler (Hafta Mecmuasındaki Yazar, Şair, Gazeteci ve Karikatürist Portreleri). Ankara: Cümle Yay.
Yetkiner, Ayhan (Hzl.) (1984). Reşid Halid Gönç'ün Koleksiyonundan Bab-ı Ali'nin Hatıra Defteri. C.1, s. 154. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yay.
Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSARYayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Yayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Die Türkei | Friedrich Andreas Perthes / Gotha | 1918 | İnceleme |
| İhsaiyat | Mekteb-i Mülkiye Matbaası / İstanbul | 1918 | Diğer |
| Gerçekleşen Rüya, Cumhuriyetin Onbeşinci Yıldönümü Arifesinde: Memleket Meselelerine Dair Düşünceler | Tan Matbaası / İstanbul | 1938 | Fıkra |
| Macaristan'da Türkler: Sırmalı Kaftan | Muallim Ahmet Halit Kitapevi / İstanbul | 1942 | Çeviri |
| Havalarda 50000 Kilometre Seyahat Notları : Afrika, İngiltere, Amerika, Kanada'da Yapılan Meraklı Seyahatin Hikâyesi | Vatan Matbaası / İstanbul | 1943 | Gezi Yazısı |
| Küçük Lord | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1944 | Çeviri |
| Yarının Türkiye'sine Seyahat : Yeni Türk Akıncılarının Âleminden Notlar | Vatan Matbaası / İstanbul | 1944 | Gezi Yazısı |
| San Fransisko'da Neler Gördüm? | Vatan Neşriyatı / İstanbul | 1945 | Gezi Yazısı |
| Naziliğin İçyüzü | Vatan Neşriyat / İstanbul | 1945 | İnceleme |
| Mütareke Yıllarında Vesikalar: Ahmet Emin Yalman'ın Mütareke Devrinde Yazdıkları | Çankaya Basımevi / Ankara | 1945 | Fıkra |
| Muhabbet Köprüsü | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1945 | Çeviri |
| Dünyadan Haber : Yeni Hava Seyahatlarının Notları (2 C.) | Vatan Matbaası / İstanbul | 1945 | Gezi Yazısı |
| Ahmet Emin Yalman'ın Peyami Safa Aleyhine Açtığı Dava ile Alakalı Temyiz İstidası | Vatan Matbaası / İstanbul | 1946 | Diğer |
| Çörçıl Anlatıyor : İkinci Cihan Harbinin Hikâyesi | Vatan Neşriyatı / İstanbul | 1948 | Çeviri |
| Hindistan'da Gördüklerimiz | ? / ? | 1953 | Gezi Yazısı |
| Turkey In My Time | University of Oklahoma Press / Norman | 1956 | İnceleme |
| Berraklığa Doğru | Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Yay. / İstanbul | 1957 | Fıkra |
| Yirmibeşinci Saat | Nebioğlu Yay. / İstanbul | 1959 | Çeviri |
| The Abyss Between The Commercial and İdealistic Aspects of Journalism and The Need Balance | Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti Yay. / İstanbul | 1966 | Diğer |
| Gazetecilikte İş Cephesiyle İdeal Cephe Arasındaki Uçurum ve Muvazene İhtiyacı | Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti Yay. / İstanbul | 1966 | İnceleme |
| Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (4 Cilt) | Rey Yay. / İstanbul | 1970 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | OSMAN, Selânikî | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | TEVFÎK, Mehmed Tevfîk, Selanikli | d. 1860 - ö. 1910 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | ENÎS, Selanikli | d. ? - ö. 1873 ds. | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Refik Halit Karay | d. 15 Mart 1888 - ö. 18 Temmuz 1965 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | TAĞI VELİYEV | d. 1888 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | ALİ SOYDAN | d. 1888 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Orhan Seyfi Orhon | d. 23 Ekim 1890 - ö. 22 Ağustos 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | SEYYİD ABDULHÂKİM EL HÜSEYNÎ | d. 1902 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Cenap Muhittin Kozanoğlu | d. 1892 - ö. 4 Aralık 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Olcay Yazıcı | d. 1 Ocak 1953 - ö. 12 Eylül 2010 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Ümit Aktaş | d. 28 Ağustos 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Şakir Süter | d. 25 Ocak 1950 - ö. 27 Ağustos 2007 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Hikmet Şevki | d. ? - ö. 28 Nisan 1930 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | İhsan Raif | d. 1877 - ö. Nisan 1926 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Fazıl Ahmet Aykaç | d. 1884 - ö. 5 Aralık 1967 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Burhan Arpad | d. 19 Mayıs 1910 - ö. 3 Aralık 1994 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | AHMET CEVDET, Bergamalı | d. 1872 - ö. 1925 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Ahmet Turgut | d. 1920 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |