Madde Detay
Ahmet Hadi Maksudi
(d. 1868 / ö. 1941)
Ceditçi aydın, Dilbilimci, yayıncı, pedagog
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kazan / Taşsu’da dünyaya geldi. İlk eğitimini babasından ve dedesinden aldı. 1881 yılında Kazan’a geldi ve burada Gölboyu Medresesi’nde eğitim almaya başladı. Yirmili yaşlara geldiğinde Rus okullarında verilen eğitimi inceleyerek bu kurumlardaki yenilikleri takip etmeye başladı. 1889 yılında medrese eğitimini tamamladı. 1890-1893 yılları arasında Kazan’daki Gallem Hoca Medresesi’nde yenilikçi bir biçimde eğitim verdi. 1894 yılında Türkiye’ye geldi ve burada eğitim konusunda yapılan reformları öğrendi. Türkiye’den dönerken bir müddet Kırım Bahçesaray’da kalarak Zincirli Medresesi’nde Arapça öğretmenliği yaptı. İsmail Gaspıralı ile tanışarak arkadaş oldu. Gazete ve dergilerde yayımladığı yazılarla halkı bilinçlendirmeye çalıştı. Yıldız isimli bir gazete çıkarttı. 1939 yılında Sovyet kamplarında tutuklandı. İşkence gördükten sonra Kazan’daki psikiyatri hastanesine gönderildi. 1941 yılında yetmiş üç yaşında vefat etti (Timurhan, 2019: 35-46).
İsmail Gaspıralı’dan etkilenerek Muallim-i Evvel ve Muallim-i Sani isimli elifba ve okuma kitaplarını yazdı. Muallim-i Evvel isimli kitabında didaktik yazılara yer vererek cahilliğin zararlarından ve okumanın faydalarından bahsetti. Daha sonra Sarf-ı Türkî ve Nahv-ı TürkÎ isimli kitaplarında Kazan Türkçesi’nin gramerini yazdı. Fizik, Kimya, Astronomi gibi dersleri anlattığı Dünyevi Bilimler isimli bir ders kitabı yazdı. 1903 yılında mantık alanındaki kitabı olan Mizan’ül Efkar isimli kitabını yazdı. 1934 yılında edebiyat ve sanat hakkındaki Kratkoya Biografiya adlı eseri çıktı. 1918 yılında Dil Bilimi ve Türkçe İmla Kaideleri isimli ders kitapları yayımlandı. Süreli yayınlarda dil ve imla konuları, eğitim sistemi, millî-iktisadî konular ve siyasî meselelere dair çok sayıda makale yazarak dönemin entelektüel birikimine büyük katkı yaptı (Timurhan, 2019: 35-46).
Kaynakça
Timurhan, Aslınur (2019). "Ahmet Hadi Maksudi ve Eğitimci Olarak Cedit Hareketindeki Yeri". Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. S. 3/1. 35-46.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. ÖMER FARUK ATEŞYayın Tarihi: 30.11.2019Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Yayın Tarihi: 30.11.2019Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Törkiçe (Tatarça) İmla Kagıydeleri | ? / Kazan | 1918 | İnceleme |
Sarf-ı Türkî | ? / Kazan | 1910 | Araştırma |
Mizan'ül Efkar | ? / Kazan | 1903 | Araştırma |
Kratkoya Biografiya | ? / Kazan | 1934 | Araştırma |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HÜSEYN MEZRELİ | d. 1825 - ö. 1927 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | BAYRAM BAYRAMLI | d. 1937 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HAŞİM, Haşim Arıcı | d. 1918 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CELİL | d. 1868 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mustafa Fehmi Gerçeker | d. 1868 - ö. 16 Eylül 1950 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | VEFÂ, Ahmed Vefâ | d. 1868 - ö. 1900 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MECDİ, Abdülaziz Mecdi Tolun | d. 1865 - ö. 27.08.1941 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HÜSEYN SALHANOV | d. 1890 - ö. 1941 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | KEMAL/HAFIZ MİKDAT, Mikdat | d. 01.01.1866 - ö. 01.01.1941 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Necip Türkçü | d. 1872 - ö. 22 Şubat 1950 | Meslek | Görüntüle |
11 | ÖMÜR CANDAŞ | d. 1941 - ö. - | Meslek | Görüntüle |
12 | Ülkü Tamer | d. 20 Şubat 1937 - ö. 01 Nisan 2018 | Meslek | Görüntüle |
13 | Petri Moyse | d. 1951 - ö. 6 Ekim 2018 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | İshak Raşidov | d. 1931 - ö. 1982 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Dimitri Kihayoglu | d. 1963 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ahmet Balad Coşkun | d. 1962 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Ahmet Erol | d. 24 Mart 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | RİNDÎ/KARAŞEMS, Ahmet Güneren | d. 1908 - ö. 20.12.1960 | Madde Adı | Görüntüle |