Madde Detay
B‘İS, Kasab-zâde Ahmed Bâ‘is Efendi
(d. ?/? - ö. 1215/1800-1801)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bursa’da Mihaliç/Karacabey’de doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Ahmed’dir. Kasab-zâde Ahmed Bâ‘is Efendi olarak tanındı. İstanbul’a gelerek Şehzade Medresesi’nde öğrenim gördü. Pertaki Hasan Efendi’den ders alarak mülazım oldu. Bayburdî-zâde’nin hizmetinde bulundu. Bekirpaşa-zâde Hamdullah Bey’in mektupçuluğunu yaptı. Halim Giray’a hocalık yapması münasebetiyle Vize Sarayı’na gitti. Vüzera divanı kâtipliği yaptı. Yenice ayanı Mustafa Ağa’ya kâtip oldu. Rumeli Valisi Ali Paşa’nın mektupçuluğunu yaparken bu zatın katline irade-i seniyye çıktığında yazmış olduğu bir yazıyla affını sağladı. Vize’den İstanbul’a döndü ve İzzet Paşa tarafından maliye tezkireciliği rütbesi verildi. Daha sonra Divan-ı Humâyûn hocası oldu. Bir ara Rumeli valisi Şinasi-zâde’nin mektupçuluğunu da yapan Ahmed Bâ‘is Efendi son olarak Vezir Mustafa Paşa’nın divan kâtibi oldu. Paşa’nın ölümünden sonra Ariş (Filistin)’ten dönerken 1215/1800-1801 yılında Maraş’ta vefat etti. Mezarı Maraş’tadır.
Dîvânçe'si vardır. Kendi hattıyla yazılmış 29 varaklık ve 440 beyitlik eser, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nadir Eserler Bölümü numara NEKTY03757’de kayıtlıdır. Divançe'de 2 müseddes, Sabit’in gazeline 1 tahmis, 2'si Farsça 59 gazel bulunmaktadır. XVIII. yüzyılın diğer şairlerinde de görülen tasannua ve kelime oyunlarına fazlaca yer vermesine rağmen kuvvetli ve kıymetli bir şahsiyettir. Gazelleri akıcıdır. Şiirlerinde Nâbî, Sâbit, Nâilî, Nevres, Nâşid, Fazıl ve Fehim’in etkisinde kalmıştır (Üzgör 2002: 152). Dîvânçe üzerinde bir mezuniyet tezi (Mamaş 1965) yapılmıştır.
Kaynakça
Çınarcı, M. Nuri (hzl.)(2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Beyin Tezkiretü’ş- Şu‘arâsı ve Transkripsiyonlu Metni. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 31.
İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 66.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay. 83.
Mamaş, İdil Can (hzl.) (1965). Divançe-i Bâis. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Sezen, Tahir (2006). “Ariş (Kal‘atü’l-Ariş)”. Osmanlı Yer Adları Sözlüğü (Alfabetik Sırayla). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay. 33.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). “Bais Ahmed”. C. 1.İstanbul: Dergâh Yay. 299.
Üzgör, Tahir (2002). “Bâ‘is”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 152.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 14.06.2014Güncelleme Tarihi: 16.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dilberin çeşm-i suhan-gûşuna âhû dediler
Gören üftâdeleri aşk ile yâ hû dediler
Ayn-ı kevser deyü vasf eyler iken kand-i lebin
Âşık-ı teşne lebânın bir içim su dediler
Aşk ile pîr-i mugân zâviyesinde rindân
Hep müselles içüp üçler demine hû dediler
Katre-i eşk-i terim rişte-i müjgânımda
Seyr edenler ne güzel subha-i lü’lü’ dediler
Serve teşbîh edemem togrusu kadd-i yârı
Râst-gûyân ana hep kâmet-i dil-cû dediler
Mâha tâb-âver iken mihr-i ruhundan şu‘arâ
Ne cesâretle aceb dilbere meh-rû dediler
Bâ‘isâ kat‘-ı zebân eylemesün vasfı deyü
Tîg-ı ser-tîz-i kazâ-yı dile ebrû dediler
(Mamaş, İdil Can (hzl.) (1965). Divançe-i Bais. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 25.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 14.06.2014Güncelleme Tarihi: 16.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dilberin çeşm-i suhan-gûşuna âhû dediler
Gören üftâdeleri aşk ile yâ hû dediler
Ayn-ı kevser deyü vasf eyler iken kand-i lebin
Âşık-ı teşne lebânın bir içim su dediler
Aşk ile pîr-i mugân zâviyesinde rindân
Hep müselles içüp üçler demine hû dediler
Katre-i eşk-i terim rişte-i müjgânımda
Seyr edenler ne güzel subha-i lü’lü’ dediler
Serve teşbîh edemem togrusu kadd-i yârı
Râst-gûyân ana hep kâmet-i dil-cû dediler
Mâha tâb-âver iken mihr-i ruhundan şu‘arâ
Ne cesâretle aceb dilbere meh-rû dediler
Bâ‘isâ kat‘-ı zebân eylemesün vasfı deyü
Tîg-ı ser-tîz-i kazâ-yı dile ebrû dediler
(Mamaş, İdil Can (hzl.) (1965). Divançe-i Bais. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 25.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 16.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dilberin çeşm-i suhan-gûşuna âhû dediler
Gören üftâdeleri aşk ile yâ hû dediler
Ayn-ı kevser deyü vasf eyler iken kand-i lebin
Âşık-ı teşne lebânın bir içim su dediler
Aşk ile pîr-i mugân zâviyesinde rindân
Hep müselles içüp üçler demine hû dediler
Katre-i eşk-i terim rişte-i müjgânımda
Seyr edenler ne güzel subha-i lü’lü’ dediler
Serve teşbîh edemem togrusu kadd-i yârı
Râst-gûyân ana hep kâmet-i dil-cû dediler
Mâha tâb-âver iken mihr-i ruhundan şu‘arâ
Ne cesâretle aceb dilbere meh-rû dediler
Bâ‘isâ kat‘-ı zebân eylemesün vasfı deyü
Tîg-ı ser-tîz-i kazâ-yı dile ebrû dediler
(Mamaş, İdil Can (hzl.) (1965). Divançe-i Bais. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 25.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dilberin çeşm-i suhan-gûşuna âhû dediler
Gören üftâdeleri aşk ile yâ hû dediler
Ayn-ı kevser deyü vasf eyler iken kand-i lebin
Âşık-ı teşne lebânın bir içim su dediler
Aşk ile pîr-i mugân zâviyesinde rindân
Hep müselles içüp üçler demine hû dediler
Katre-i eşk-i terim rişte-i müjgânımda
Seyr edenler ne güzel subha-i lü’lü’ dediler
Serve teşbîh edemem togrusu kadd-i yârı
Râst-gûyân ana hep kâmet-i dil-cû dediler
Mâha tâb-âver iken mihr-i ruhundan şu‘arâ
Ne cesâretle aceb dilbere meh-rû dediler
Bâ‘isâ kat‘-ı zebân eylemesün vasfı deyü
Tîg-ı ser-tîz-i kazâ-yı dile ebrû dediler
(Mamaş, İdil Can (hzl.) (1965). Divançe-i Bais. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 25.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Meslek | Görüntüle |
11 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Meslek | Görüntüle |
12 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | d. 1776? - ö. 1832 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Serdar Ünver | d. 01 Ocak 1955 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |