Madde Detay

Asıl adı ve doğum tarihi bilinmeyen Hezarî’nin doğum yeri konusunda verilen tek bilgi, Maraş’ın bir köyünde doğduğudur (Avcı 2008: 154). Bir görüşe göre Hezarî, Beyazid oğlu Süleyman Paşa döneminde yaşamış ve bu paşa için “Beyoğlu” mahlası ile şiirler yazmıştır. Diyarbakır Valisi Beyazid oğlu Süleyman Paşa 1840’ta Diyarbakır’a giderken Malatya dolaylarında vefat etmiştir (Alparslan ve Yakar 2009: 51). Bu bilgiye göre Hezarî’nin 19. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olduğunu söylemek mümkündür; ancak S. N. Ergun (1938: 131), Hezarî için şu cümleleri kullanmıştır: “XIX.  asrın son yarısında Anadolu’da büyük bir şöhret kazanan saz şairlerinden biri de Maraşlı Hezarî’dir”. Bu durumda Hezarî’nin yaşadığı dönem ile ilgili ikinci bir görüşün de 19. asrın ikinci yarısına tarihlendiği anlaşılmaktadır. Vasfi Mahir Kocatürk de (1963: 433) Hezarî’nin, 19. asrın ikinci yarısında yaşadığını ifade etmiştir.

Âşığın eserlerinden çok azı günümüze ulaşabilmiştir. S. N. Ergun (1938: 131), kuvvetli bir halk şairi olan Hezarî’nin deyişlerinin toplu olarak bir yerde bulunmadığını, sadece bir manzumesinin elimize ulaştığını belirtmiştir. D. Hizmet Gazetesi 1962-1963 yılında, bazı cönklerin taranması sırasında bu âşığın üç koşmasını daha bulmuş ve yayınlamıştır. Yine aynı gazetede Hezarî’nin “Beyoğlu” mahlası ile yazdığı iki semaisi ve dört koşması daha yayınlanmıştır (Alparslan ve Yakar 2009: 51).

Elde çok az şiiri bulunmasına rağmen Hezarî’nin, Anadolu’da tutunmuş ve halk edebiyatında tanınmış bir şair olduğu görülmektedir. Özellikle köy düğünleri olmak üzere Anadolu’nun çeşitli yerlerindeki düğünlerde, bir usul dairesinde “Yine geldi yaz/ilk baharın ayları” şeklinde başlayan koşması okunur (Alparslan ve Yakar 2009: 51). Koşmaları genellikle sevgi, sevgili, özlem ve ıstırap temalı güzellemeler şeklindedir. Şiirlerinde memleketi Maraş’a da değindiği görülmektedir. Söyleyişine sadelik ve coşkunluk hakim olan Hezarî’nin dörtlükleri genellikle 11’li hece ölçüsü ile yalın bir şekilde söylenmiştir. Şiirlerinde yarım kafiye ve tam kafiye kullanmıştır. 

Alparslan, Yaşar, S. Yakar (2009). Maraş’ta Divanından Parça Kalmış Halk Şairleri. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı: 62. Maraş Kültürü Edebiyat Serisi: 6.

Avcı, Ramazan (2008). Kahramanmaraşlı Şairler Antolojisi.  Kahramanmaraş: Fersa Matbaacılık.

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1938). Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Devlet Basımevi.

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası.

Köprülü, Mehmet Fuad (2004). Saz Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

“Halk Şiiri ve Ozanları”. Yurt Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Anadolu Yay. 5729.

KOŞMA

İşte geldi ilkbaharın ayları

Yara mektup yazmak ister gönlümüz

Karı gitmiş mor sümbüllü dağları

Şikar için gezmek ister gönlümüz

Nişan alıp boy tüfekler ötünce

Sarhoş olup çakır keyfler yetince

Kamaların gölgesinde yatınca

Silahları çözmek ister gönlümüz

Düzgün ahbap tel alışkın saz ile

Nargileler yansın mercan köz ile

Saki gerek mey doldura naz ile

Badeleri süzmek ister gönlümüz

Hezarî der bu dünyada nolmalı

Gam dağıtıp oynamalı gülmeli

Sarılacak bir de yavrı bulmalı

Düşman bağrın ezmek ister gönlümüz

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1938). Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Devlet Basımevi. 131.

KOŞMA

Kadir mevlâm senden bir dileğim var

Ahvalimi yâre bildir yaradan

O yârinen benim özge davam var

Aradan engeli kaldır yaradan

Beni mecnun eder yavru gelince

Hançer alup dertli sinem delince

Ehilden garibe derman bulunca

Ayrılığa derman nedir yaradan

Bir dileğim vardır bari hüdadan

Ah çektikçe kan geliyor dideden

Ben güzelim diye kaçıyor benden

O da bencileyin bir kul yaradan

Beyoğlu’m da diyor yakıp yandırma

Yandırıp da dost eline kondurma

Ben ölürsem ezraili gönderme

Dost eliyle al canımı yaradan

Alparslan, Yaşar, S. Yakar (2009). Maraş’ta Divanından Parça Kalmış Halk Şairleri. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı. 6: 57-58.