Madde Detay

Samsun'un Terme ilçesinde doğdu. Terme Yahya Kemal İlkokulu (1962), Terme Ortaokulu (1965), Perşembe Öğretmen Okulu (iki yıl süreyle) ve İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Hazırlık Lisesi (bir yıl süreyle) gibi okullarda eğitim gördü. Çapa Yüksek Öğretmen Okulu ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümünde (1972) yüksek tahsilini tamamladı. Bir müddet Elazığ ve Terme'de edebiyat öğretmeni olarak çalıştı. 1978'de Gazi Eğitim Enstitüsüne atandı.1982'de Gazi Üniversitesinin kurulmasıyla lisansüstü öğrenimine başladı. 1985'te "Özbek Şivesi Kunduz Ağzı" adlı teziyle yüksek lisansını, 1992'de "Abdülhamid Süleymanoğlu Çolpan'ın Şiirleri (metin-aktarma-inceleme)" adlı teziyle de doktorasını tamamlayarak "doktor" unvanını aldı. Daha sonra Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümüne öğretim üyesi olarak tayin edildi. 1996-1999 yılları arasında Makedonya Üsküp Metody ve Kril Üniversitesi Türkoloji Bölümünde, 2004-2007 yılları arasında Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinde, Hitit Üniversitesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve TOBB Üniversitesinde misafir öğretim üyesi olarak görev yaptı. "Avrasya yazarlar Birliği Yönetim kurulu üyesi olan Hüseyin Özbay, aynı zamanda AYB'in yayımladığı Kara Kalemler dergisinin yazı kurulunda bulundu. Avrasya Yazarlar Birliği'nde 'Dil ve Edebiyat Atölyesi'ni yürüttü. Ankara'da Kurgan Edebiyat Yayınları adına çıkan Kurgan Edebiyat dergisinin Genel Yayın yönetmenliğini yapan H. Özbay Ankara Radyo 1'de "Dünden Bugüne" adıyla yayınlana bir program yazdı. Haber Açısı isimli internet sitesinde 'Mor Dünya' adlı köşesinde haftalık yazılar yazdı." (Sezgin 2012: 113-114.). Özbay, Abdülhamid Süleymanoğlu Çolpan'ın şiirleri üzerine yaptığı incelemeler sayesinde 1994 Özbekistan Yazarlar Birliği Uluslararası Çolpan Ödülü'ne layık görüldü. 2018'de Gazi Üniversitesindeki görevinden emekliye ayrıldı. Evli ve iki çocuk babası olan Özbay, hâlen Ankara'da yaşamakta ve yazı çalışmalarını sürdürmektedir.

Hüseyin Özbay; Özbek lehçesi ve edebiyatı, Türk lehçeleri, Türk dili üzerine ilmî incelemeler yapmış ve makaleler yazmıştır. Edebiyat ortamında ise daha çok dergilerdeki yazıları ve denemeleriyle tanınmıştır. Eleştiri, inceleme ve denemeleri; Türk Yurdu, Yeni Türkiye, Kardeş Kalemler, Dolunay, Sesler, Birlik ve Kurgan Edebiyat gibi dergilerde belli aralıklarla yayımlanmıştır. Aldanışların Penceresinden (2001) adlı ilk deneme kitabından itibaren yazılarını kitaplaştırmaya başlamıştır. Denemelerinde; edebiyatın doğası, yazma eylemi, edebiyat ve kültür tarihimizdeki önemli bazı şahsiyetler, kelimelerin büyüsü, dünyevî hisler, Türk şiiri, düşünce dünyası ve dil gibi konuları geniş yelpazade, ince eleyip sık dokumuştur. İçtenlikli ve senli benli bir bir anlatımı bulunan Özbay, denemeci olarak kendi üslubunu oluşturmuştur. "Hüseyin Özbay tabiatta dolaşan çalışkan bir arı misali insanlar için her çiçekten bal alıyor, zehirli çiçekleri tespit edip, uyarıyor. Biliyor ki insanlar hazırı sever. Herkesin yerine araştırıyor, okuyor, elekten geçiriyor ve onun ince zevkine göre imal edilmiş tabaklarda isteyen herkese cömertçe ikram ediyor." (Yağmur 2015). Dokunmalar (2015)'da üslubunu daha da belirginleştiren yazar yer yer okuyucuyu düşünmeye sevk eden yazılarıyla Türk düşünürlerini ele almış ve bir anlamda zihniyet atlasımızı çizmiştir. İçlenmeler adlı son deneme kitabı 2019'da yayımlanan Hüseyin Özbay bu alanda edebiyatımızın üretken yazarlarından olmuş ve kendine yer edinmiştir.