Madde Detay
KADRÎ PAŞA
(d. 1249/1832 - ö. 1301/1884)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1249/1832’de Antep’te doğmuştur. Antep’ten çıkan üç sadrazamdan sonuncusudur. Mütercim Âsım‘ın kardeşi Hacı Emîn Efendi‘nin torunu, Kıbrıs Mutasarrıfı Cenânî-zâde İshak Paşa‘nın oğludur. Büyük dedeleri Şeyh Osman Semerkandî‘dir. Babası, Kıbrıs Mutasarrıfı İshak Paşa, Antep nakîbü’l-eşrafı Emîn Efendi’nin oğlu ve Mütercim Âsım'ın biraderidir (Gövsa 1946: 202). Arapça, Farsça ile edebiyat ve İslam ilimlerini Antep’te tahsil etmiş, İstanbul’a gittikten sonra İngilizce ve Fransızcayı da öğrenmiştir. 1266/1849’da 250 kuruş maaşla Antep Kazası nüfus mukayyitliğine, 1269/1852’de 500 kuruş maaşla aynı ilçenin nüfus nazırlığına tayin olmuş ve 1273/1856’da kapıcıbaşılık rütbesini almıştır. 1274/1857 yılında babasının daveti üzerine İstanbul’a gitmiş, aynı yıl Bâb-ı âli tercüme odasına girmiştir (Güzelbey 1962: 108). Meclis-i âlî Tanzimat mütercimliği görevini üslenmiş, Ocak 1861’de saniye rütbesine yükseltilerek Girit Valisi Hekim İsmâil Paşa‘nın kapı kethüdalığına atanmıştır. Bu görevde 3 yıl kalmış, Ocak 1864’te Meclis Ticaret riyasetine getirilmiştir (Akbayar 1996: 857). Şubat 1865’te ulâ rütbesine yükseltilerek Postane-i Âmire nezaretine atanmıştır. Ağustos 1867’de ulâ birinci sınıf rütbesine yükseltilerek Tersane Meclisi İdâre-i Bahriye reisi olmuştur. l874’te İstanbul Şehremaneti, 1876’da Bahriye Nezareti görevlerinde bulunmuştur (Yener 1934: 53). 1877’de rütbesi vezirliğe yükseltilerek 1295/1878’de Sivas valisi olmuş, daha Sivas’a gitmeden, bir hafta sonra 40.000 kuruş maaşla Bağdat vilayeti tevcih edilerek Bağdat’a gönderilmiştir. 1 Recep 1297/1880'de Başvekil olup 7 Şevval 1297/1880'de bu görevden ayrılmıştır. 7 Ocak 1882’de Edirne valiliğine atanmış, 11 Şubat 1884/14 Rebiülahir 1301’de Edirne’de vefat etmiştir. Mezarı Edirne Sezâî Dergâhı civarındadır (Dağlıoğlu 1939: 78).
Cemiyet-i İlmiye-i Osmâniye tarafından çıkarılan Mecmûa-i Fünûn'da birçok yazısı mevcuttur. Kadrî Paşa’dan söz eden kaynaklar onun dürüst, vakur ve bilgili bir devlet adamı olduğunda birleşmektedirler. Şehir içi posta işleri, hukuk mektebi onun zamanında kurulmuştur. Hasırcı-zâde ile de dostluğu bulunan Paşa’nın bir gazelini Ağa tanzir etmiştir. Hasırcızâde, Paşa’nın rütbe alışına, vezirliğine ve vefatına tarihler düşmüştür (Güzelbey 1984: 75).
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya Sicill-i Osmanî. C.3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Dağlıoğlu, Hikmet Turhan (1936). Edirne Mezarları. İstanbul.
Dağlıoğlu, Hikmet Turhan (1939). Gaziantep Meşâhiri. Gaziantep: CHP Basımevi.
Gövsa, İbrahim Alaettin (1946). Türk Meşhurları. İstanbul: Yedigün Neşriyat.
Güzelbey, Cemil Cahit (1962), 'Kadri Paşa Hakkında Yeni Bilgiler. Gaziantep Kültür Dergisi (5): 107-109.
Güzelbey, Cemil Cahit (1984). Cenânîler. Gaziantep.
Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları.
Yener, Şakir Sabri (1934). Gaziantep Büyükleri. Gaziantep: Gaziantep Halk Fırkası Matbaası.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. HALİL İBRAHİM YAKARYayın Tarihi: 25.09.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 25.09.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ŞÂKİR BABA | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HEVÂYÎ, İbrâhim | d. 1873 - ö. 1916 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ARZÎ, Mehmed Dede | d. ? - ö. 1664 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ÖRFÎ, Kerküklü | d. 1832 - ö. 1889 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | RIZÂ, Ali | d. 1832-33 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HAKKI/FEVZÎ, Hüseyin Hakkı Efendi | d. 1832 - ö. 1891 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HİLMÎ, Mehmed Emîn | d. 1831 - ö. 1884 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | RÂSİH, Osman | d. 1821-22 - ö. 1884-85 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NÛRÎ, Tokatlı | d. 1824? - ö. 1884? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | ŞEHSUVÂR PAŞA | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | HAKKI, İshak Hakkı Paşa | d. 1808 - ö. 1860 | Meslek | Görüntüle |
12 | ŞERÎF, Halîl Şerîf Yûsuf Paşa | d. ? - ö. Ocak-Şubat 1752 | Meslek | Görüntüle |
13 | ŞEREF HANIM | d. 1809 - ö. 1861 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | LEBÎB, İbrâhim Lebîb | d. 1839 - ö. 1902 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HAYDAR, Hasan Haydar Paşa, Dramalı | d. ? - ö. 1853 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | MUHYÎ, Muhyeddîn Mehmed Efendi | d. ? - ö. Ağustos-Eylül 1776 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | FAHREDDİN MEHMED | d. 1236-1241 - ö. 1317-1323 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FEYZÎ, Lütfî-zâde Mektûbî Feyzullâh Efendi | d. 1704 - ö. 1765 | Madde Adı | Görüntüle |