Madde Detay

Asıl adı Tekkeşin Sungur olan âşık, şiirlerinde Kenânî mahlasını kullanmıştır. Kenânî, Sivas'ın Altınyayla ilçesine bağlı Başören köyünde 1913'te dünyaya gelmiştir. Bir kaynakta Deliilyas bucağında doğduğu daha sonra ailesinin Başören köyüne yerleştiği ifade edilmektedir (Kaya 2009: 518). Babasının adı İbrahim, annesinin adı ise Fadime’dir. İki erkek, iki kız dört kardeştir. Kenânî'nin soyu rivayet edildiği üzere Sungur Alp’a kadar dayanmaktadır. “Aile büyükleri, onun ismini ‘Tekke sahibi’ anlamına gelen ‘Tekkeşin’ koymuşlardır. Bahse konu olan tekke ise ailenin Deliilyas’taki evlerinin bahçesinin içinde bulunan ziyaret yeridir. Yöre insanı tarafından da bilinen ve sık sık ziyaret edilen bu yatır, öksürük hastalığı için dua edenlerin, öksürükten kurtulduğu varsayılmaktadır. Burada bulunan zata hürmeten olsa gerek, yeni doğan çocuğa Tekkeşin adı verilmiştir” (Kara 2009: 15). Âşık, 1960'da soyadını, Tekmen olarak değiştirmiştir (Kaya 2009: 518). Babasını çok küçük yaşta kaybetmiş, yetim büyümüştür. Okula gitmemiş, herhangi bir tahsil görmemiş olmasına rağmen kendi kendine okuma yazma öğrenmiştir. Marangozluk, dülgerlik, tamirat gibi işlerde de mahir olmakla beraber geçimini rençperlik ve çobanlık yaparak sağlayan Tekkeşin, kendi akrabalarından Ayşe Hanım ile evlenir. Askere gidene kadar hemen hiç köyünden çıkmayan âşık, iki kere askere gider. İlk askerliğini otuz ay süreyle Van’da yapmış, II. Dünya savaşı nedeniyle ikinci kez ihtiyat askeri olarak on beş ay İstanbul’da bulunmuştur. Âşık Kenânî, romatizmayla başlayan şiddetli ağrıları bir türlü iyileşmeyince tedavi için Ankara’ya gider. Tedavinin ardından köyüne dönen âşık, 1983'te akciğer kanserinden vefat etmiştir. Kendi istediği doğrultusunda Sivas’ta Yukarı Tekke Mezarlığına defnedilir.

Kenânî, şiir söylemeye kendi kendine başlar. “Ruhsâtî’nin şiirlerini dinleye dinleye bazen içinde kıpırdanmalar hissediyordu. Dayısı Osman, bu işin yolunu yordamını öğretti.1933’te evlendi. Şiir söylemeye işte o sırada başladı” (Aslanoğlu 2006: 43). Kenânî’nin akrabası olan Hassat Hoca vasıtasıyla görüştüğü Hacı Sait Efendi’nin telkinleri onun şiir yolunda ilerlemesinde etkili olmuştur. Tekkeşin’in içli söyleyişine vakıf olan Hacı Sait ona “Kenânî” mahlasını verir. Önceleri Karacaoğlan ve Ruhsâtî’den deyişler söyleyen Kenânî, şiirlerinde Ruhsâtî’nin tesirinde kalmıştır. Tekkeşin’in, “Tiryaki Destani ve Deli Gönül” gibi şiirlerinde Ruhsâtî etkisi gözlenmektedir. Tecer Değirmenleri ve köy odalarındaki kış sohbetlerinin müdavimleri arasında yer alan âşık, şiir ve türküleriyle bu sohbetlerin vazgeçilmez simalarındandır (Kara 2009:17). Saz çalmamakla birlikte irticalen şiir söyleme kabiliyeti olan Kenânî’nin sesinin güzel olduğu da onunla ilgili bilgiler arasındadır. Deyişlerinde çoğunlukla aşk ve sosyal konuları ele almış; destan, koşma ve güzellemeleri ile öne çıkmıştır (Oyat 1948: 59). Yüzün üzerinde şiiri olduğu bilinmekle birlikte şiirlerinin büyük bölümü kayıptır. Hayatta iken Âşık Veysel ve Ali İzzet Özkan ile bir araya gelmiş, sohbet etmiştir. Kenânî, edebiyat âlemine ilk kez Fazıl Oyat tarafından hazırlanan 20 Halk Şairi ismini taşıyan kitapta tanıtılmıştır.