METİNÎ, Ali Metin

(d. 1926/1930? / ö. 2006)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali Metin’dir. Yıldız’a göre 1930, Kaya’ya göre 1926’da Sivas’ın Divriği ilçesine bağlı Şahin köyünde doğmuştur. Babasının adı Haydar, annesinin adı Elif’tir. Şiirlerinde Metinî mahlasını kullanır. Mahlasını, ustası ve amcası olan Battal Karababa verir. İlkokulu köyünde okumuş (1942), askere gidinceye kadar rençberlik yapar. 1944’te evlendikten bir yıl sonra eşi ve kızı vefat eder. Askerlik hizmetini Antakya’da Kadirli’de (1950-1953) yapar. 1956’da ikinci defa evlenir, bu evlilikten Şemseddin ve Hüseyin Gazi adında iki oğlu olur. 1966’da İstanbul’a taşınır, SSK Hastanesine hasta bakıcı olarak işe girer. 1979’da emekli olmuştur. Ali Metin, aynı zamanda “dede”dir. Alevi kültürünü oldukça iyi bilir ve yaşar. Sayısız cem yönetmiştir. Pek çok usta malı deyiş bilmektedir. Gücü yettiğince Hüseyin Andal’ın dedelik-taliplik ilişkisi olan köylere gitmiştir. Saz çalabilen Metinî, önceleri usta malı deyişler söylerken daha sonra kendi deyişlerini çalıp söylemeye başlar. Şiirleri çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanır. Beş adet plağı bulunmaktadır. 2006’da vefat eden Ali Metin’in mezarı Şahin köyündedir (Yıldız 2003: 664; Kaya 2009: 130).

Metinî; ölçü, kafiye, ayak ve işlediği konuyu yansıtma açısından oldukça başarılıdır. Şiirleri, genellikle Alevi inancını yansıtan konulardır. Saz çalmaya 1942’de başlayan âşığın saz ustası, amcası Battal Karababa’dır. Meşhur Deli Derviş Ayağı’nı da yine ondan öğrenir. Ancak Âşık Veysel’den ve Gaziantepli Hasan Hüseyin’den etkilenir. Kendisi de Mahmut Erdal ve Feyzullah Çınar’ı etkiler. Çamşıhı yöresine has ezgiyi otantik özellikleriyle çalan bir ozandır. Yanık ve dokunaklı bir sesi vardır. Önceleri Yunus, Pir Sultan, Nesimî ve Viranî’den usta malı deyişler okurken askerlikten sonra saz eşliğinde kendi deyişlerini de söylemeye başlar. Alevi âşıklar hakkında oldukça fazla bilgisi vardır. Almanya’da konserler verir. 1970’de İstanbul Radyosunda mahallî sanatçı olarak çalışmıştır. Otuz kadar 45’lik plak ve 1977’ten itibaren doldurduğu kasetlerin sayısı 30 kadar vardır. Şiirlerinin bir kısmının ve Alevi kültürünün ayrıntılarıyla yer aldığı Pençe-i Âl-i Aba adlı bir kitabı vardır (Kaya 2009: 130). Kaya eserinde âşığın, “Çamşıhı Elleri, Allah Bir Muhammed Ali Yazılı, Nefsi Öldürmeden Namaz Kılamam, Ordum, El Bel Dil, Güle Benzersin, Muhammed Ali Çağırır” (Yıldız, 2003: 664-665; Kaya 2009: 131-134) şiirlerine yer verir. Âşığın Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli yer eden nefesleri mevcuttur. Dili sade ve anlaşılırdır. Ali Metin hakkında Şengül Gülçiçek tarafından 1997’de “Âşık Ali Metin’in Hayatı Felsefesi ve Şiirleri” adlı lisans bitirme tezi hazırlanmıştır.

Kaynakça

Gülçiçek, Şengül (1997). Âşık Ali Metin’in Hayatı Felsefesi ve Şiirleri. Lisans Tezi. İstanbul: İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Ses Eğitimi Bölümü.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 4. Sivas: Önder Matbaacılık.

Metin, Ali (1992). Pence-i Âl-i Aba. İstanbul: Kişisel Yay.

Özhan, Mevlüt vd. (1992). Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şiirler Antolojisi. İstanbul: Kitap Matbaacılık.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 21.08.2019
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Pence-i Âl-i Abaİstanbul / Kişisel Yay.1992Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Doğum YeriGörüntüle
2DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Doğum YılıGörüntüle
5DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
8DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000MeslekGörüntüle
11DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
12DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Madde AdıGörüntüle
17DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DUŞARİ/AVŞAR, Durdu Demireld. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle