Madde Detay
Nigar Hanım
Üryan Kalb
(d. 1862 / ö. 1 Nisan 1918)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul‘da doğdu. Babası Macar asıllı Adolf Farkaş'tır. İhtidâ ettikten sonra Osman Nihalî adını alan Adolf Farkaş, “Macar Osman Bey” veya “Macar Osman Paşa” olarak tanınmıştır. (Bekiroğlu, 1998: 29-35) Annesi Emine Rif’ati Hanım, Sadrazam Keçecizâde Fuat Paşa’nın mühürdarı, mutasarraflık görevinde de bulunan, İzmirli Nuri Bey’in kızıdır. Yedi yaşında Madam Garos’un yatılı okuluna gitmiş; burada Fransızca, piyano, resim ve dikişin yanı sıra Rumca, İtalyanca ve Ermenice öğrenmiş; on bir yaşında okuldan alınarak eğitimine evde devam etmiştir. On üç yaşında İhsan Bey’le evlendi; bu evlilikten üç oğlu dünyaya geldi. Eşiyle yaşadığı sorunlar nedeniyle bu evlilik boşanmayla sonuçlandı. Serez, Viyana, Peşte, Mısır, İtalya, Romanya ve Paris’e seyahatlerde bulundu. Balkan Harbinden sonra milli duyguları öne çıkaran konferanslar verdi, hamasî şiirleriyle milli bilincin oluşmasında rol oynadı. Birinci Dünya Savaşı sırasında tifüse yakalandı ve kaldırıldığı hastanede 1 Nisan 1918 yılında vefat etti. (Bekiroğlu: 35- 84)
Hikâye, tiyatro, çeviri, mektup, makale, anı, sohbet, deneme gibi türlerde de eser veren Nigar Hanım; Hanımlara Mahsus Gazete, Mürüvvet, Ma‘lûmât, Servet-i Fünûn, Edebiyyât-ı Umûmiyye Mecmuası, Utârid, Şehbal, Pul gibi çeşitli dergi ve gazetelerde yazılarını yayımladı; Hanımlara Mahsus Gazete’nin de bir süre başyazarlığını yaptı. Özel hayatı, toplumsal ve edebî hayattaki değişimi eserlerine samimi bir şekilde yansıtması onu döneminin diğer kadın şairlerinden ayıran özelliğidir. Eserlerinde Fransız romantiklerinin, Divan edebiyatının ve çağdaşlarından Recâizâde Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmid’in etkisi görülür. Bu nedenle “ara nesil” sanatçısı olarak değerlendirilir. İki cilt hâlinde yayınlanan Efsûs (1887, 1900) adlı eserindeki şiirlerde hem Divan edebiyatı geleneğine hem de iç dünyasına yaslandığı dikkati çeker. Nîrân (1896) adlı eserinde ahlaki öğütler içeren, darb-ı mesel niteliğinde mısralar yer alır. Aks-ı Sedâ (1899) biçim olarak Edebiyat-ı Cedide etkisine sahip, manzum ve mensur iki bölüm halinde düzenlenmiştir. Hanımlara Mahsus Gazete’de tefrika edilen Safahat-ı Kalb adlı mektuplar biçimindeki romanı ise 1901‘de yayımlanır. Elhân-ı Vatan (1916) vatan duygusunun işlendiği hamasi şiirlerinin toplandığı son eseridir. Gırîve adlı sahnelenmiş ancak yayımlanmamış bir tiyatro eseri ve Tesir-i Aşk adında bir başka tiyatro eseri bulunmaktadır. Günlüklerinden oluşan on üç defter Aşiyan Müzesinde bulunmaktadır. (Bekiroğlu 1998: 273-309)
Kaynakça
Bekiroğlu, Nazan. Şair Nigar Hanım, İstanbul İletişim yay. 1998.
____. Şâir Nigâr Hanım: Güftesi Garplı, Bestesi Şarklı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2008.
____. “Bir Şaireye Mektuplar”. Journal of Turkish Studies (Türklük Bilgisi Araştırmaları) 30.1 (2005): 143-70.
İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal, Son Asır Türk Şairleri, Cilt 3 Haz. Hidayet Özcan, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 2000.1622-1626.
Kurtuluş, Meriç “Osmanlı Şiirinin Modernleşme Sürecinde “Kadın”ın Doğuşu: Nigâr Hanım’ın Şiirlerinde Dişil Söylem Üretimi” İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsi, Ankara 2011.
Nigar Binti Osman Hayatımın Hikâyesi İstanbul: Ekin Basımevi,1958.
Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları cilt 2, 2003.
Ünaydın Şair Eşref, Diyorlar Ki, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 1935.
TDV İslam Ansiklopedisi https://islamansiklopedisi.org.tr/nigar-hanim [Erişim tarihi] 11 Eylül 2019
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE TUĞCUYayın Tarihi: 20.09.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Yayın Tarihi: 20.09.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Efsûs I | Karabet ve Kasver Matbaası / İstanbul | 1887 | Şiir |
Efsûs II | Ahter Matbaası / İstanbul | 1890 | Şiir |
Nîrân | Hanımlara Mahsus Gazete / İstanbul | 1896 | Şiir |
Aks-i Sedâ | Şirket-i Mürettebiye Matbaası / İstanbul | 1889 | Şiir |
Safahat-ı Kalb | Kitaphane-i Hilmi / İstanbul | 1901 | Mektup |
Elhan-i Vatan | Tercüman-ı Hakikat Matbaası / İstanbul | 1916 | Şiir |
Hayatımın Hikåyesi | ? / ? | 1959 | Hatıra |
Tesir-i Aşk | ? / ? | 1978 | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Şule Gürbüz | d. 30 Aralık 1974 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ÂSIM, Mehmed Âsım Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Hüseyin Rahmi Gürpınar | d. 17 Ağustos 1864 - ö. 8 Mart 1944 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Fatma Aliye | d. 9 Teşrinievvel Ekim) 1862 - ö. 13 Temmuz 1936 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ZEYNEB HANIM KOLANLI | d. 1860-1862 - ö. 1942 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BESÎM, Mehmed Besim Bey b. Ali Rızâ Efendi | d. 1862 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | RİF’AT, Ahmed Rif’at, Çorumlu | d. 1857 - ö. 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MEHMED HİLMÎ, Gümülcineli | d. 1869 - ö. 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HULÛSÎ, İbrahim | d. ? - ö. 1914-1918? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Şinasi Özdenoğlu | d. 30 Ağustos 1922 - ö. 12 Ocak 2019 | Meslek | Görüntüle |
11 | İlkiftar Ezberci | d. 20 Nisan 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Kaya Özdemir | d. 1931 - ö. 19 Ocak 2001 | Meslek | Görüntüle |
13 | Hakkı Süha Gezgin | d. 1895 - ö. 7 Kasım 1963 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ahmet İhsan Tokgöz | d. 1868 - ö. 27 Aralık 1942 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Abdülgani Seniy Yurtman | d. 1871 - ö. Nisan 1951 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | İFFET, Hatice Hanım | d. ? - ö. 1860 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MOĞOL HANIM | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FITNAT, Hazinedar-zâde Fıtnat Mehveş Hanım, Trabzonlu | d. 1830-31 - ö. 1909 | Madde Adı | Görüntüle |