ZEYNELÂBİDÎN

(d. 1279/1862-63 - ö. 1332?/1913-14?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1279/1862-63 yılında Kerkük’te doğdu. Ünlü şair Muhittîn Kâbil'in oğludur. İbtidaî ve Rüşdî mekteplerinde sarf, nahiv, hendese, matematik ve coğrafya öğrenimi gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. Müstantiklikte (sorgu yargıçlığı) üstün hizmet görerek Adliye Nezareti mümeyyiz heyetince kendisine birinci derece şahadetnamesi verildi. 1877'de Kerkük Sancağı temyiz meclisi kalemine tayin oldu. 1879'da Salâhiye (Kifri) kazası bidayet mahkemesi ikinci kâtipliğine, 1880'de Kerkük Sancağı zabıt kâtipliği kitabetine nakledildi. 1300/1883 yılında görevinden istifa etti. Bir yıl sonra tekrar görevine döndü. Daha sonra çeşitli kademelerde görevler yaptı. 7 Zilhicce 1310/22 Haziran 1893’te cinayet, gasp ve adam öldürme isnadıyla görevinden azledildi. Birkaç ay sonra yargılandı, suçu sabit görülmeyerek aklandı. Bunun üzerine Mardin Sancağı Bidayet mahkemesi müstantikliğine atandı. 11 Cemaziyelevvel 1315/8 Ekim 1897’de Diyarbakır vilayeti bidayet mahkemesi birinci müstantikliğine terfi etti. Daha sonra tekrar Mardin'deki görevine döndü. Oradan Midyat kazası bidayet mahkemesi ceza riyasetine ve 1327/1909 yılında da önce Cebel Garbi bidayet mahkemesi savcı yardımcılığına, sonra Kerbelâ bidayet mahkemesine nakledildi. 1332/1913-14 yılında ise Divaniye'ye atandı. Nerede ve hangi tarihte öldüğü hakkında kesin bilgiler yoktur. Ata Terzibaşı'na göre Birinci Dünya Savaşı sırasında Süleymaniye Sancağı'na mutasarrıf tayin edildi ve görevine giderken yolda öldü (Erdoğan Taşralı 2007: 142). Molla Sabir ise şairin 1331/1913 yılında İstanbul'da öldüğünü yazmıştır (Molla Sabir 1965’ten aktaran Saatçi yty.).

Bazı şiirleri ve hikmetli sözleri Havadis gazetesi ile Maarif dergisinde yayımlanan Zeynelâbidîn'in Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Şiirleri, şiir mecmualarında dağınık bir şekildedir. Kendine özgü üslubu ve şiir dili ile, Irak Türkmen edebiyatına hem yenilik hem de renk katmıştır (Saatçi yty.).

Kaynakça

Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.

Molla Sabir (1965). "Kerkük Şuarası". Kardaşlık. 28.

Saatçi, Suphi (yty.). “Zeynelâbidin”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. C. 6. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/11238,zeynelabidinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 14.11.2014] 

Ünver, Niyazi (2007). “Kudsî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 724.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Kıt‘a

Şahsımın nef‘ ü zarar âmâli gelmez yâdıma

Şahsımın ikbâl u istikbâli gelmez yâdıma

Ben umûmi bir sa‘âdet âlemi azmindeyim

Gülşen-i dehrin safâsı hâli gelmez yâdıma

(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 142-143.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Doğum YeriGörüntüle
2LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
3Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Doğum YılıGörüntüle
5LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YılıGörüntüle
6Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Ölüm YılıGörüntüle
8LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Ölüm YılıGörüntüle
9Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892MeslekGörüntüle
11LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.MeslekGörüntüle
12Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
13ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Madde AdıGörüntüle
17LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
18Suphi Saatçid. 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle