SÂDIKÎ, Baba Sâdıkî, Mustafa

TEİS'in tamamlayıcı çalışması olan Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü (TEES) erişime açılmıştır. https://tees.yesevi.edu.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

SÂDIKÎ, Baba Sâdıkî, Mustafa

(d. ?/? - ö. 1135/1722)

divan-tekke şairi

(Divan-Tekke / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)

ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mustafa’dır. “Şeyh Mustafa” olarak da anılan şair, “Âşık-ı Hakîkî Baba Sâdıkî” olarak tanındı. Kayseri Meşhurları’nda Mehmed Remzi Efendi’nin yaşadığı yüzyıl kastedilerek “O asrın ârif ve şairlerinden” denildiğinden, ayrıca Kayseri müftüsü, şair Belîğ’in babası Ali Nisârî Efendi’ye yazdığı mersiyeden de 18. yüzyılda yaşadığı anlaşılmaktadır. Ahmed Nazif, Sâdıkî Baba’yı “ilm ile ameli, zâhidlikle takvâyı, tarîkatle şeyhliği şahsında toplamış bir zât-ı velî” olarak tarif etmektedir. Sâdıkî Baba’nın hayatıyla ilgili başka malumât veya ölüm tarihi bilinmemektedir. Ahmed Nazif, şairin ârifâne beyitleri, âşıkâne şiirlerinin saygı duyulan kişilerin dillerini süslediğini ve devrinde meşhur bir kimse olduğunu kaydetmektedir. Hayatı hakkında bilgiler kısıtlı olan şairin ölüm tarihini Ahmet Emin Güven, babası Ragıp Güven’in derlediği Mecmua’dan çıkarmıştır. Buna göre Hicrî 1135 (M. 1722) yılında vefat eden Sâdıkî Baba, Kayseri’de Çifteönü ilerisinde “Eyüler Kabristanı”nda medfundur (Güven 2000: 28).

Ahmed Nazif, Sâdıkî’nin bir “Mecmua”sının bulunduğundan bahseder. Bu Mecmua’nın “eksik” bir nüshası Rasim Deniz Özel Kütüphanesi 179 numaradadır (Güven 2000: 28). M. Fatih Köksal Özel Kütüphanesi’nde de bu mecmuanın hacimli bir nüshası, başka bir deyişle de Sâdıkî’nin gayrı mürettep bir Dîvân’ı bulunmaktadır. Adı geçen kütüphanede Yz. 96/8-Mec.46 numarada kayıtlı 130 yaprak tutarındaki eser, bir Risaleler Mecmuası’nın 195-205 ve 242-367 sayfaları arasında yer almaktadır. Bahsedilen muhtasar mecmua sayılmazsa, yer yer kısa mesnevilerin de bulunduğu muhtelif nazım şekillerinden 200 kadar manzumenin bulunduğu Divan’ın başka nüshası bilinmemektedir.

Sâdıkî, muhteva olarak çoğunlukla dinî-tasavvufî ve ahlaki konuları işlemiştir. Şiirlerin çoğu, dünyanın geçiciliği, iyi amel sahibi, ibadet ve takva ehli olmanın önemi, tevhid, naat vb. türdendir. Bunun yanında toplumsal meseleleri ele aldığı hatta tütünün zararları vb. konularda yazdığı sosyal muhtevalı manzumeler de vardır.

Kaynakça

Ahmed Nazif (1991). Kayseri Meşhurları (Kayseriyye Meşahiri). (hzl. Meserret Diriöz, Haydar Ali Diriöz). Kayseri: yyy.

Güven, Ahmet Emin (2000). Kayseri’de Yazma Mecmualar ve Muhtevalarında Seçmeler. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.

Köksal, M. Fatih (1998). Kayserili Divan Şairleri. Kayseri: Geçit Yay.

Köksal, M. Fatih (2009a). “Zamaneden Bir Şikâyet Daha: Sâdıkî Baba’nın Âhir Zaman Manzumesi”. Erciyes. 378: 19-21.

Köksal, M. Fatih (2009b). “Kayserili Mutasavvıf Şair Sâdıkî’nin İki Mersiyesi”. Erciyes. 381: 16-17.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL

Yayın Tarihi: 12.01.2014

Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Der-Vefât-ı Seyyid Muhammed El-Müftî Der-Kayseriyye El-Fâzıl En-Nisârî El-Aksarâyî

İrdi iklîm-i ademden bir sadâ-yı nâ-gehân

Gâfil iken kıldı da’vet geldi Azrâ’il hemân

Hakk’a teslîm eyledi cân bülbülin ol nev-civân