Madde Detay
Ali Nihad Tarlan
Nihad
(d. 1898 / ö. 30 Eylül 1978)
Edebiyat tarihçisi, şair, metinler şerhi profesörü
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Dağıstan'dan Erzurum'a göçmüş bir aileden olup 1898 yılında İstanbul'da doğar. Babası üçüncü ordu muhasipliğinden emekli Mehmed Nazif Beydir. Babasından ilk eğitimini alır, ondan Farsça Gülistan ve Bostan'ı okur (Tarlan, 1995:1).Babasının görevinden dolayı Manastır ve Selanik'te kalır, eğitimini burada sürdürür. İstanbul'a ailesinin dönüşü üzerine Vefa İdadisi'ne devam eder. Burada Fransızca öğrenir, Fars edebiyatına yönelir. Askerliğini Dördüncü Sahra Topçu Şubesi ile Şube-i Mahsusa'da Osmanlı Kanunlarını Farsçaya tercüme göreviyle tamamlar. Darülfünun'un Fransızca ve Farsça bölümlerini, 1920 yılında da Edebiyat Fakültesi'ni bitirir. 6 Nisan 1919'da Gazi Osman Paşa İdadisi'ne Fransızca öğretmeni olarak tayin edilir. Bu görevden sonra birçok Türk ve azınlık okulunda Farsça, Fransızca, edebiyat ve Türkçe öğretmenliği yapar. 20 Ağustos1933 tarihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne metinler şerhi doçenti olur. 1 Ağustos1941'de profesörlüğe yükselir. 1 Ağustos 1972'de emekliye ayrılır. 30 Eylül1978'de vefat eder. Cenazesi, İçerenköy Kabristanı'na defnedilir.
Tarlan, metin şerhi, metin neşri, biyografi eserleri, edebî, dînî, içtimaî vb. konulardaki yazılar, tercüme ve telif çok sayıda eser kaleme almış önemli bir ilim adamı olmakla beraber şiirler de kaleme almıştır. Şiir yazmaya küçük yaşta başlayan Tarlan, edebiyatın değişim ve dönüşüm sürecine paralel olarak Servet-i Fünûn üslûbunda soneler, divan tarzında Türkçe ve Farsça gazeller, âşık ve tekke edebiyatı vadisinde koşma ve nefesler, Millî Edebiyat cereyanının etkisinde manzumeler, serbest vezinde şiirlerle devam etmiştir (Kut, 2011:109) Bu şiirlerinde değişik akımların etkisinde kalmıştır. Tarlan'ın şairliğinin önemli bir yönü de tarih düşürmesidir (Çelebioğlu, 1989:20-21). Tarlan, edebi gayeyle yazdığı şiir ve nesirleri Güneş Yaprak, Kuğular adlı eserlerinde toplamıştır (Erdoğan2018:695).
Kaynakça
Bilgin, Emrah ( 2018). "Ali Nihad Tarlan’ın Hayatı, Şahsiyeti ve Eserlerine Dair Bir Monografi Denemesi",Hikmet -Akademik Edebiyat Dergisi-Yıl 4, Aralık 2018, ss. 11 - 56.
Cunbur, Müjgan (1995). Hayatı. A. S. Tarlan içinde, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan (S.I.) "Hayatı ve Eserleri" (s. 1-8). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Erdoğan, Kenan (2018). "Kitabiyat", Hikmet -Akademik Edebiyat Dergisi-Yıl 4, Aralık 2018, ss. 695-704.
İnan, Yusuf Ziya (1965). Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan (Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri). İstanbul: Sıralar Matbaası.
Kut, Günay (2011), Tarlan, Ali Nihad. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,c.40. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Tarlan, Adnan Siyadet (1980). Merhum Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan'ın Hayatının Tek Izdırabı ve Kalan Hoş Sadasından Yankılar. İstanbul: ER-TU Matbaası.
Tarlan, Adnan Siyadet (1990), Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan İçin. İstanbul:Yaşar Matbaası.
Tarlan, Adnan Siyadet (1995). Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan, Hayatı ve Eserleri (S.I.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Timurtaş, Faruk Kadri (1965, Aralık ). Ali Nihad ve Eserleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XIII, 1-6.
Uçman, Abdullah (tarih yok). Hâtıralar Arasında Ali Nihad Tarlan-Mehmed Çavuşoğlu. 165-176.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KENAN BOZKURTYayın Tarihi: 16.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 16.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| İslâm Edebiyatında Leylâ ve Mecnûn Mesnevisi | - / - | 1921 | Araştırma |
| Edebi San’atlara Dair | Suhulet Basımevi / İstanbul | 1930 | Araştırma |
| Şeyhi Divanını Tetkik | Burhanettin Erenler Matbaası / İstanbul | 1934 | İnceleme |
| Zerdüştün Gataları | Suhulet Basımevi / İstanbul | 1935 | Çeviri |
| Divan Edebiyatında Muamma | Burhanettin Erenler Matbaası / İstanbul | 1936 | Araştırma |
| Divan Edebiyatında Tevhitler | Burhanettin Erenler Matbaası / İstanbul | 1936 | Araştırma |
| Metin Tamiri | İstanbul Üniversitesi Yayınları / İstanbul | 1937 | Araştırma |
| Metinler Şerhine Dair | Suhulet Basımevi / İstanbul, | 1937 | Araştırma |
| Çağdaş İran Şiiri | CHP Konferansları / Ankara | 1938 | Çeviri |
| San’at Bakımından Edebiyatımızın Dahili Tekamülü | Recep Usluoğlu Basımevi / Ankara | 1939 | Araştırma |
| San’at ve Edebiyat Muhasebesi | Seyhan Basımevi / Adana | 1939 | İnceleme |
| Mehmet Akif | Sühulet Basımevi / İstanbul | 1939 | Araştırma |
| Tanzimat Edebiyatında Hakiki Müceddid | Maarif Basımevi / İstanbul | 1940 | Araştırma |
| Şeyhi Divanı Tarama Sözlüğü ve Nüsha Farkları | Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara | 1942 | Araştırma |
| Ali Şîr Nevâyî | Burhaneddin Matbaası / İstanbul | 1942 | Araştırma |
| Türk Edebiyatında Hamaset | Kenan Matbaası / İstanbul | 1943 | Araştırma |
| Edebiyatta Eskilik ve Yenilik | Kenan Matbaası / İstanbul | 1943 | Araştırma |
| Nizami, Leyla ile Mecnun | Maarif Matbaası / İstanbul | 1943 | Çeviri |
| İran Edebiyatı, | Remzi Kitabevi / İstanbul | 1944 | Edebiyat Tarihi |
| Genceli Nizami Divanı | Tan Matbaası / İstanbul | 1944 | Çeviri |
| Nef'i'nin Farsça Divanı Tercümesi | Selami Sertoğlu Matbaası / İstanbul | 1944 | Çeviri |
| Hayalî Bey Divanı | İstanbul Üniversitesi Yayını / İstanbul | 1945 | Araştırma |
| Divan Edebiyatında San’at Telakkisi | Kenan Matbaası / İstanbul | 1946 | Araştırma |
| Yavuz Sultan Selim Divanı | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1946 | Çeviri |
| Şiir Mecmualarında XVI ve XVII. Asır Divan Şiiri, | İstanbul Üniversitesi Yayını / İstanbul | 1948-1949 | Araştırma |
| Nizami: Hüsrev ve Şirin | Tan Matbaası / İstanbul | 1949 | Çeviri |
| Fuzuli Divanı, Gazel, Musammat, Mukatta‘ ve Rubaî Kısmı | İstanbul Üniversitesi Yayınları / İstanbul | 1950 | Araştırma |
| Fuzuli’nin Farsça Divanı | Milli Eğitim Basımevi / İstanbul | 1950 | Çeviri |
| Güneş Yaprak | Anıl Matbaası / İstanbul | 1955 | Şiir |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Şarktan Haber | İş Bankası Kültür Yayınları / İstanbul | 1956 | Çeviri |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Esrar ve Rumuz | Yemlik Basımevi / İstanbul | 1958 | Çeviri |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Esrar-ı Hodî, Benliğin Sırları | Yenilik Basımevi / İstanbul | 1958 | Çeviri |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Yeni Gülşen-i Raz | Kervan Matbaası / İstanbul | 1959 | Çeviri |
| Necati Beg Divanı | Milli Eğitim Basımevi / İstanbul | 1963 | Araştırma |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Zebur-u Acemden Seçmeler | Ahmet Sait Matbaası / İstanbul | 1964 | Çeviri |
| Nef’i ve Tuhfet-ül Uşşak Tercümesi | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları / İstanbul | 1964 | Çeviri |
| Edebiyat Tarihi Hakkında | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları / İstanbul | 1965 | Araştırma |
| Edebiyat ve İlim | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları / İstanbul | 1965 | Araştırma |
| Ahmet Paşa Divanı | Millî Eğitim Basımevi / İstanbul | 1966 | Araştırma |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Darb-ı Kelim | R.C.D. Kalkınma İçin İş Birliği Kültür Enstitüsü Neşriyatı, İstanbul Matbaası / İstanbul | 1968 | Çeviri |
| Muhammed İkbal, Hicâz Armağanı | İstanbul Matbaası / İstanbul | 1968 | Çeviri |
| Zati Divanı, (3 cilt) | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları / İstanbul | 1968-1970 | Araştırma |
| Kuğular | Yağmur Yayınları / İstanbul | 1970 | Şiir |
| İkbal’den Şiirler | İş Bankası Kültür Yayınları / İstanbul | 1971 | Çeviri |
| Yolcu-Ey Şark Kavimleri-Kölelik, (2 şiir, 7 fotoğraf) | M. İkbal Derneği Yayınları / İstanbul | 1976 | Çeviri |
| Edebiyat Meseleleri | Ötüken Neşriyat / İstanbul | 1981 | Araştırma |
| Fuzuli Divanı Şerhi | Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1985 | İnceleme |
| Ali Nihad Tarlan'ın Makalelerinden Seçmeler | Atatürk Kültür Merkezi Yayınları / Ankara | 1990 | Araştırma |
| Nesirler ve Mensur Yazılar | Kültür Bakanlığı Yayınları / Eskişehir | 1995 | Deneme |
| Bâkî Divanı Şerhi Notları | Meneviş Yayınları / Ankara | 2003 | İnceleme |
| Nureddin Abdurrahman İbni Ahmed-i Câmî, Beşinci Taht: Yûsuf ve Zelîha, , | Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yayını / ABD | 2003 | Çeviri |
| Muhammed İkbâl Lâhorî, Şarktan Haber, (Zebur-i Acem-Peyam-i Maşrık), | Sufi Kitap Yayınları / İstanbul | 2006 | Çeviri |
| Celîlî’nin Gül-i Sadberg’i | - / - | - | Araştırma |
| Şeyh Galib Şerhi | - / - | - | İnceleme |
| Şiir Defteri | - / - | - | Şiir |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | PENDÎ, İmam Pendî Mehmed Çelebi | d. ? - ö. 1635 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | AHKAR, İsmâil Zühdî Bey | d. ? - ö. 1912 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | SUBHÎ, Subhî Mehmed Efendi | d. 1710? - ö. 15 Nisan 1769? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Zekeriya Rıza (Gökaytaç) | d. 1898? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Sadri Ertem | d. 1898/9? - ö. 13 Kasım 1943 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | AKINCI, İbrahim Akıncı | d. 01.07.1898 - ö. 24.07.1959 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | ÜSTÜN, Abdülaziz/Aziz Üstün | d. 1911 - ö. 27-28.07.1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Bedrettin Cömert | d. 27 Eylül 1940 - ö. 11 Temmuz 1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | CAFER/CAFER BABA, Cafer Tan | d. 1891 - ö. 30.10.1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Ahmet Şentürk | d. 1924 - ö. 19 Mart 2009 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Erhan Bener | d. 19 Nisan 1929 - ö. 7 Aralık 2007 | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Oyhan Hasan Bıldırki | d. 10 Haziran 1947 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Münir Çapanoğlu | d. 1894 - ö. 1 Temmuz 1973 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Yahya Saim Ozanoğlu | d. 1894 (1898) - ö. 3 Temmuz 1962 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Ali Canip Yöntem | d. 1887 - ö. 26 Ekim 1967 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | SELÎSÎ/MEHMED, Baldır-zâde Şeyh Mehmed Selîsî Efendi b. Mustafa Efendi b. Tokadî Ali Dede | d. ? - ö. Haziran-Temmuz 1650 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | ALİ HAKİ EDNA/HARHARİ/FİGANÎ/HİCRANÎ/EDNAÎ/GULAMÎ/VİSALÎ/GEDAÎ, Ali Doğan | d. 1889 - ö. 1961 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | HUSREV, Mehmed Ali Husrev Han, Senendüçlü | d. ? - ö. 1834 | Madde Adı | Görüntüle |