UYÛNÎ, Rahîkî-zâde Şeyh Seyyid Mehmed (Südlüce Şeyhi)

(d. ?/? - ö. 1166/1752-1753)
Divan Şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Rahîkî-zâde Seyyid Ahmed Efendi’nin oğludur. İstanbul’da doğdu. Önce Aydın-zâde Zaviyesi şeyhi A’rec Hasan Efendi’den, onun ölümünden sonra da Koca Mustafa Paşa şeyhi Şeyh Seyyid Nureddin Efendi’den ders aldı (Ekinci 2013: 115). Sütlüce’de Cemâl-i Halvetî Şeyh İshak Efendi yerine Halvetî şeyhi olduğu için Sütlüce Şeyhi adıyla da bilinir. Bursalı Mehmed Tahir, şairin Sümbüliye tarikatı şeyhlerinden olduğunu belirtse de (Yavuz 1972: 213) diğer kaynaklar Halvetî tarikatı şeyhi olduğu hususunda birleşirler. Bunun yanında Kırkçeşme’de bulunan su maksemi civarındaki bir camide vaizlik yaptı, babası yerine İstanbul Sular kâtibi olarak atandı. 1166/1752’de vefat etti ve vaizlik yaptığı caminin haziresine defnedildi (Ekinci 2013: 115). “Hatime-i sülehâ” terkibi vefat tarihini göstermektedir (Özdemir 2011: 594).

Uyûnî'nin, Vâridât adını verdiği sırtında Nahîfî’nin sahh kaydı ve imzası olan Dîvân'ı (Altuner 1989: 592), büyük şeyhlerin hayatları ve eserleri hakkında bilgi verdiği Silsile-nâme-i Meşâyıh-ı İzâm (Tatçı 2003: 128); İstanbul ve çevresindeki tekkeleri anlattığı Tarif-nâme-i Dergâhân (Tatcı 2003: 128) adlı eserleri ile İstanbul’daki su kemerlerini ve yaptıranları anlattığı ismi bilinmeyen bir eseri vardır (Altuner 1989: 592). Ancak yaptığımız katalog taramalarında bu eserlere rastlayamadık. Ayrıca kaynaklarda belirtilmese de aldığı eğitim, mesleği ve elimizdeki şiir örnekleri Uyûnî'nin bir tekke şairi olabileceğini düşündürmektedir.

Kaynakça

Altuner, Nuran (Üzer) (hzl.) (1989). Safâî ve Tezkiresi (İnceleme- Tenkitli Metin – İndeks). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Ekinci, Ramazan (2013). Hafız Hüseyin Ayvansarâyî Vefeyât-ı Ayvansarâyî (İnceleme- Tenkitli Metin). İstanbul: Buhara Yay.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 

Özdemir, Fatma (2011). Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhtevâ II. Cilt s. 468-734. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi

Tatcı, Mustafa (2003). Osmanlı Müellifleri I- II- III ve Ahmed Remzi Akyürek Miftahu'l- Kütüb ve Esami- i Müellifin Fihristi. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. FAZİLE EREN KAYA
Yayın Tarihi: 14.04.2014
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

İlâhî

fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün

Halvetîler Ârif’ün bayramına şâd oldılar

Celvetîler Sa’d-ı Zeynî ile âbâd oldılar

Sünbülîler Eşrefî Uşşâk’a sertâc oldılar

Gülşenîler dem çeküp feryâd ile yâd oldılar

Rûşenîler Nûr-bahş’un irtifâ’ı şemsidür

Nakşbendîler gönül zikrine mu’tâd oldılar

Sırr-ı Mevlânâ’ya hem-demdür kudûm-ı Kâdirî

Sikke-i mühr-i Süleymân ile emcâd oldılar

Zikr-i efrâd-ı tarîk rahmet Uyûnî feyzidür

Hep mesâlik Ahmedî’dür cümle münkâd oldılar

Altuner, Nuran (Üzer) (hzl.) (1989). Safâî ve Tezkiresi (İnceleme- Tenkitli Metin – İndeks). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 593.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
3DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YılıGörüntüle
6DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.Ölüm YılıGörüntüle
9DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.MeslekGörüntüle
12DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ZÜHDÎ, İsmâil Zühdî Beyd. 1799 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ŞÂKİR, Cerrâh Şâkir Efendid. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
18DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle