Madde Detay

Üsküp doğumlu Vâlihî’nin asıl adı Ahmed’dir. Babası kadı olduğu için kendisi de Kadı-zâde Ahmed Çelebi olarak bilinir. Bâkî ve Nev’î’nin de aralarında olduğu Hoca Sadeddin, Cevrî, Muhyî, Câmî ve Mecdî gibi dönemin ünlü âlim ve şairleriyle birlikte Sahn Medresesi’nde Ahaveyn lakaplı Karamanlı Mehmed Efendi’den dersler aldı. Daha sonra Edirne Sultan Bayezid Medresesi’nde Karamanlı Mehmed Efendi’den mülazım olup kadılık yaptı. Tasavvufla da meşgul olan Vâlihî, bu konudaki eserler üzerinde yaptığı incelemelerle meşhurdu. Özlü sözlerle dolu, muhayyel, sanatlı ve beğenilen şiirleri vardır.

Bir süre Vâlihî’nin hizmetinde bulunan Ahdî, tezkiresinde onun gazellerine yazdığı nazirelere yer verir (Solmaz 2009: 298). Âşık Çelebi de Vâlihî’nin Emrî ve bazı Edirneli şairlerle karşılıklı söyledikleri şiirlerinin olduğunu söyler (Kılıç 2010: 549). 1008/1599 yılında ölen Vâlihî’nin mezarı Üsküp’te bulunan Şeyh Lütfullah zaviyesindedir.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Çeltik, Halil (2008). Divan Sahibi Rumeli Şairlerinin Şiir Dünyası, Ankara: MEB Yay.

Gültekin, Hasan (2010). "Düzenleyeni Bilinmeyen Bir Nazire Mecmuası: Mecmu’a-i Nezâyir". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 27(1): 107-122. 

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Gülşen-i Şu’arâ (Bağdatlı Ahdî) http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10730,aggpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 23.01.2014]

Gözüm pür-nem dil-i sad-pâre mihnet pâymâlidür

Beni firkat deminde â cemâli aglamalıdur

Dokunmaz dost um öz onmaduk başına dermânı

Ne çâre zahm-ı dil bir agzı açık baglamalıdur

Şerâr-ı nâr-ı âha sâk-ı ‘arşı yakdıran yir yir

O mâhun gerden-i sîmîni üzre saçma hâlidür

Sana dil kıssa-i Mecnûn’ı takrîr eyledi sanma

Nezâketle begüm ‘arz itdi kendü hasb-i hâlidür

Dolaşursa eger kim Vâlihî zencîr-i zülfünle

Sen ana kılma bir dîvâne meşreb-i laubâlidür 

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Gülşen-i Şu’arâ (Bağdatlı Ahdî) http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10730,aggpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 23.01.2014] 297.