Madde Detay
Mehmet Semih
Mehmet Semih Uzman
(d. 19 Şubat 1952 / ö. 25 Mayıs 2013)
Mizah Yazarı, Hikâyeci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da doğmuştur. Babası Cumhuriyet döneminin ilk gazetecilerinden Emin Refik Uzman’dır (Homur Mizah Grubu, Cumhuriyet Gazetesi). İlkokulu beş ayrı okul değiştirerek 1965 yılında (Mehmet Semih, 1977: 110) bitirdikten sonra Fındıklı Ortaokulu’na başlamıştır (Tekin, 1999: s. 424; Necatigil, 2007: s. 289; Ed. Yalçın, 2010: s. 698). Babasının ölümü üzerine çalışmak zorunda kalan yazar, öğrenimini yarım bırakarak düzeltmenlik, ciltçilik, sekreterlik, spor yazarlığı, reklamcılık gibi işlerde çalışmıştır.
1967 yılında Ekspres gazetesinde ilk yazısı yayımlanan Mehmet Semih Cumhuriyet, Yelken, Akbaba, Gıcık, Yeni Toplum, Edebiyat Cephesi, Limon, Milliyet Sanat, Sanat Olayı, Tan, Sıfır, Dolmuş, Gümgüm, Vatan, Politika, Yeni Asır gibi gazete ve dergilerde yazmıştır. Gelişim Larousse ve Ana Britannica ansiklopedilerinde basın ve mizah maddelerini hazırlamıştır (Necatigil, 2007: 289; Ed. Yalçın, 2010: 698).
1976’da Bulgaristan’da düzenlenen Uluslararası Mizah Hikâyeleri Yarışması’nda Dünyanın En Haksız Yere Dayak Yiyen Adamı Selahattin Bey adlı hikâyesiyle birinci olmuştur ve Altın Kirpi birincilik ödülünü ve Şvistov Kenti Özel Ödülü’nü almıştır. 1977’de Karikatürcüler Derneği’nin yazışmalarını yürütmüştür (Homur Mizah Grubu). 1979 yılında Ulusal Nasreddin Hoca Gülmece Öykü Yarışması’nda II. Mansiyon’u, 1985 yılında ise birincilik ödülünü kazanmıştır (Ed. Yalçın, 2010: 698). Mehmet Semih 25 Mayıs 2013 Cumartesi günü bir süredir tedavi gördüğü Şişli Etfal Hastahanesi’nde vefat emiştir. 27 Mayıs Pazartesi günü Zincirlikuyu Camii’nden cenazesi kaldırılmıştır. (Homur Mizah Grubu, Mizah Haber).
Yazar, Sanat Dergisi’yle röportajında ilkokul üçüncü sınıftan itibaren edebiyatla ilgilenmeye başladığını, sonraları da birçok edebî şahsiyetle iletişim hâlinde olduğunu belirtmiştir. İrfan Yalçın ve Erdoğan Başol’un kendisini sürekli desteklediğini anlatmıştır.
Mehmet Semih, birkaç kez oyun yazmayı denemiş ve üç Karagöz oyunu yazmıştır. Tiyatro eseri yazmanın zor olduğunu düşünen yazar, yayımlanan şiirleri olmasına rağmen 1972’de de şiir yazmayı bırakarak yalnızca öykü yazmayı tercih emiştir. Mizahı sevmesi ve mizahın etkin olduğunu düşünmesi üzerine mizah hikâyeleri yazan Mehmet Semih’e göre çağının çelişik ve kokmuş yanlarını ortaya çıkaran, çelişik düzenin tâ kendisi olan gülmece; iğneleyici, öğretici, eğitici olmalıdır ve gülmece yazarları da bu çelişkiyi ortaya çıkarmalıdır (Mehmet Semih, 1977: 109-123). Genellikle zıtlıklar üzerine kurduğu hikâyelerinde boş abartıları, saf insanların kurnaz insanlar yüzünden yaşadıklarını, sömürüleni, aldatılanı, dairede çalışmasına rağmen geçim sıkıntısı yaşayan memurları, suçsuz suçluları ele almıştır.
Mehmet Semih, 1970’li yıllardan itibaren yazmaya başladığı mizah hikâyelerinin yanı sıra mizah edebiyatı üzerine de düşünmüş ve bu konuda antolojiler hazırlamıştır. Yazar, antolojileriyle mizahi eserler veren yazar ve şairleri bir araya toplayarak Cumhuriyet dönemi mizah edebiyatına katkıda bulunan şahsiyetlerin tespit edilmesini, Türk mizahının tarihsel gelişiminin anlaşılmasını kolaylaştırmış ve böylece Türk mizah edebiyatına önemli bir katkı sağlamıştır.
Kaynakça
Homur Mizah Grubu. http://homur.blogspot.com.tr/2013/05/mizah-yazar-arkadasmz-mehmet-semih-i.html. 26 Mayıs 2013 Pazar. Erişim Tarihi: 20.12.2017.
Işık, İhsan. (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi Cilt 6. Ankara: Elvan Yayınları. ss. 2447-2448.
Mehmet Semih . (1977). “Söyleşiler”. Dünyanın En Haksız Yere Dayak Yiyen Adamı Selâhattin Bey. İstanbul: TekinYayınevi. ss. 109-123.
Necatigil, Behçet. (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 289.
Tekin, Arslan. (1999). Edebiyatımızda İsimler ve Terimler. İstanbul: Ötüken Neşriyat. ss. 424.
Yalçın, Murat (Editör). (2010). “Mehmet Semih”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 698.
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/424072/Mizah_yazari_Mehmet_Semih_oldu.html. 26 Mayıs 2013. Erişim Tarihi: 20.12.2017.
http://mizahhaber.blogspot.com.tr/2013/05/mizah-yazari-mehmet-semihi-yitirdik.html. 26 Mayıs 2013. Erişim Tarihi: 20.12.2017.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. AYDAN ENER SUYayın Tarihi: 13.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Yayın Tarihi: 13.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Dünyanın En Haksız Yere Dayak Yiyen Adamı Selâhattin Bey | Tekin Yayınevi / İstanbul | 1977 | Hikâye |
| Türk Mizah Hikâyeleri Antolojisi | Bilgi / Ankara | 1980 | Hikâye |
| Gözlüklü Beyefendi | Yazko / İstanbul | 1982 | Hikâye |
| Türk Şiirinde Hiciv, Taşlama, Yergi | Miyatro / İstanbul | 1982 | Antoloji |
| Hurda Kralı | Yazko / İstanbul | 1983 | Hikâye |
| Umutla Yaşıyoruz Efendim | Yazko / İstanbul | 1983 | Hikâye |
| Türk Taşlama ve Hiciv Antolojisi | Miyatro Yayınları / İstanbul | 1983 | Antoloji |
| Mahallede Dedikodu Var | Yazko / İstanbul | 1984 | Hikâye |
| Türk Edebiyatında Mahlaslar, Takma Adlar, Tapşırmalar ve Lakaplar | Anahtar Kitaplar / İstanbul | 1993 | Diğer |
| Fotolu Vergi Müellifi | Yazko / İstanbul | 1994 | Hikâye |
| Türk Gülmece Öyküleri Antolojisi | Yön Yayıncılık / İstanbul | 1994 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Samih Rifat | d. 16 Nisan 1874 - ö. 3 Aralık 1932 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | HÜMÂYÎ, Mehmed Emîn Bey | d. 1862 - ö. 1884 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Ali Suavi | d. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | CELÂLÎ, Celal Yenitürk | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Osman Karataş | d. 13 Mart 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Leyla Ruhan Okyay | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Halil Rıdvan Çongur | d. 26 Temmuz 1932 - ö. 14 Mart 2013 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Leyla Erbil | d. 12 Ocak 1931 - ö. 19 Temmuz 2013 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | HACI CELİL, Celil Kaplan | d. 10.10.1934 - ö. 17.02.2013 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Ferzan Gürel | d. 1919 - ö. 24 Mart 2009 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Ayla Kutlu | d. 14 Ağustos 1938 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Rasim Özdenören | d. 20 Mayıs 1940 - ö. 23 Temmuz 2022 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Şebnem Şenyener | d. 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Adem Özbay | d. 12 Nisan 1976 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Abdülgaffur Işık | d. 01 Ekim 1970 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Mehmet Cimi | d. 1931 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Sıtkı M. Erinç | d. 16 Nisan 1940 - ö. 22 Nisan 2015 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Halit Asım | d. 1918 - ö. 1941 | Madde Adı | Görüntüle |