Madde Detay

Namık Ekrem, Kerkük'ten gelerek Birecik’e yerleşen bir ailenin çocuğu olan Âyanzade Mehmet Sürûri Efendi ile Birecik eşrafından Şeyh Hacı Kâmil Ağa’nın kızı Hâfize Hanımın çocuğu olarak 1878’de Şanlıurfa Birecik’te dünyaya geldi. Asıl adı Mehmet Ekrem’dir. Âyanzade Mehmet Sürûri Efendi’nin torunları soyadı kanunundan sonra Sürer soyadını aldı. 1895’te Birecik Rüşdiyesi’nden mezun olduktan sonra Halep İdâdisi’ne devam etti. Mühendishane Mektebi’nde başladığı yükseköğrenimini Darülmuallimîn-i Âliye’de tamamladı. Makriköy (Bakırköy) ve Mercan başta olmak üzere pek çok lisede matematik öğretmenliği yaptı. 6 Ağustos 1909’dan sonra Birecik’te İttihat ve Terakki Külüpleri ile temasa geçti.

Yeni Yazı adıyla çıkardığı gazetesinde dönemin politik tutumuyla da uyuşan yazılar kaleme aldı. Erzurum, Van ve Bitlis’te maarif müfettişi olarak görev yaptı. 1914’te Kerkük İdâdi Mektebi Müdürlüğüne atandı ve bu görevdeyken yakalandığı tifo dolayısıyla 1917’de öldü.

Mezarı Kerkük Ali Paşa Camii mezarlığındadır.

Şiir ve yazılarında Âyanzade Namık Ekrem, N. Ekrem, Ekrem Nadir, Hoca Ziya, Birecikli Namık Ekrem, Bir Meftun-i Gül, Zahir, Zeki ve Bir Muhibb-i Medeniyet gibi imzalar kullandı ve lise yıllarından itibaren şiir yazmaya başladı. İlk şiirleri İrtika ve Musavver Terakki gazetelerinde yayımlandı. Şiirlerini Bahar-ı Edep (1321/1905), Zevâhir-i Pejmürde (1321/1905), İnkılâp (1324/1908), Yadigâr (1325/1909), Zafer-i Hürriyet (1325/1909), Osmanlı Ordusuna 10 Temmuz Hatırası (1325/1909) ve Şi’r-i Hakikat (1330/1914) kitaplarında topladı. Hicran (1326) adlı eseri ise bir mesnevi denemesidir.

Gençlik yıllarında yayımladığı (Bahar-ı Edep, Zevâhir-i Pejmürde), eserlerinde şekil bakımından olmasa bile konu bakımından Divan Edebiyatı etkisinde kaldı. Fuzuli’nin yanı sıra Tanzimat neslinden Namık Kemal, Abdülhak Hamid Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem ve Servet-i Fünun neslinden Tevfik Fikret’in duyuş ve söyleyiş tarzından etkilendi. Olgunluk dönemi şiirlerinde bu etkiler gittikçe azaldığı gibi içerik bakımından da ferdi duyuşlardan daha çok “millet”, “medeniyet”, “adalet”, “eşitlik”, “vatan” ve “hürriyet” gibi toplumsal konulara yöneldi.

II. Meşrutiyet sonrasında yayımladığı eserlerinde, meşrutiyet fikrini halka anlatmayı esas aldı ve bu amaçla yazıdığı şiirlerini İnkılâp (1324/1908), Yâdigâr (1325/1909), Zafer-i Hürriyet (1325/1909), Osmanlı Ordusuna “10” Temmuz Hatırası (1325/1909) ve Şi’r-i Hakikat (1330) adıyla kitaplaştırdı.