Oya Abacı

(d. 3 Ocak 1958 / ö. -)
Ressam, Akademisyen, Yazar
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara’da doğdu. Şiir ve müzik tutkunu baba, güzel sanatlara yetenekli anne ve üç kardeşli bir ailede büyüdü. Okula gitmeden önce başlayan kitaplarla ve resimlerle tanışma, zamanın Ankara’sında arkadaşlık, komşuluk, dostluk ortamının zengin insani ilişkileri ileride seçeceği mesleği de belirlemiş oldu. İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara’da tamamladıktan sonra İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisine girdi ve 1984 yılında, şimdiki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nden yüksek lisans derecesiyle mezun oldu. Öğrenimi sırasında Neşet Günal ve Neşe Erdok’tan resim, Asım İşler ve Alaattin Aksoy’dan özgün baskı, Cafer Türkmen’den fotoğraf eğitimini aldı. 1985 yılında Paris’e gitti ve altı ay boyunca Avrupa’nın çeşitli müzelerinde sanat ve müze eğitimi konularında araştırmalar yaptı. 1987 yılında ilk kez çocuk resmiyle tanıştı. Resim Heykel Müzeleri Derneği'nin düzenlediği kurslarda beş yıl boyunca her yaş grubuna verilen yaygın sanat eğitimi resim ve sanat tarihi kurslarının organizasyonunu üstlendi. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi'nde göreve başladı. 1996 yılında "Müze Eğitimi" konulu teziyle M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü'nden sanatta yeterliliğini aldı. Halen Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak sanat eğitimi, uygarlık ve sanat tarihi ve müze eğitimi konularında akademik çalışmalarını, serbest atölyesinde sanat çalışmalarını sürdürmektedir.

Abacı, çocuklara yönelik sanat eğitimi üzerine çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yapmaktadır. Sanat eğitiminin okul öncesi çocukların eğitimiyle başlaması gerektiğini düşünen Abacı, okul öncesi öğretmenlerine yönelik 2000 yılında Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Görsel Sanat Eğitimi kitabını yazdı. Abacı, okul öncesi eğitimde elişi çalışmalarının ötesine geçemeyen sanat eğitiminin öğrencilerin estetik zevk ve yaratıcılıklarının gelişimini destekler nitelikte olmadığını düşünür. Bunun nedeni olarak, okul öncesi çocuğuna verilmek istenen davranış biçimleri ve öğretilmek istenen konuların kıskacında estetik değerlerin yok sayılmasını görür. Abacı, sanat çalışmalarını konulardan bağımsız, tek başına çocuğa birçok kazanım sunan tek öğretme yöntemi olarak ifade eder (Abacı 2011). Abacı'nın sonraki yıllarda Çocuk ve Müze (2005) ve Temel Sanat Eğitimi (2007) kitapları yayımlandı.

Abacı, çocuk edebiyatı üzerine kuramsal çalışmalar da yapmaktadır. Abacı’nın çocuk ve gençlik edebiyatına yönelik "5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik 1990-2010 Yılları Arasında Basılan Resimli Kitapların Çocuğa Görelik Kavramına Göre İncelenmesi" (2011), "2004-2013 Yılları Arasında Yayımlanan Resimli Öykü Kitaplarında Metin-Resim İlişkisinin İncelenmesi" (2014) ve "Türkiye’de Yayımlanan Yerli ve Çeviri Resimli Çocuk Kitaplarının Kültür Bağlamında Değerlendirilmesi" (2019)- yürüttüğü tezler bulunmaktadır. Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ve Plastik Sanatlar Derneği üyesi olan Abacı, eşi ve oğluyla birlikte İstanbul’da yaşıyor.

Resim eğitimi alan Abacı, Resim ve Heykel Müzeleri Derneğinde her yaş grubuna yönelik açılan sanat eğitimi kursları sırasında çocuklarla ve onların dünyası ile tanışır. Ardından kendi çocuğunu da büyütürken çocuklara ulaşmanın farklı yollarını keşfeder. Ayrıca üniversitede eğitim fakültesinin temel eğitim bölümünde çalışıyor olması çocuklara daha da fazla yönelmesini sağlar. Gerek akademik araştırmalarında gerekse hem yazılı hem de görsel alanda çalışmaları birbirini destekler.

Çocuk dünyasını yakından tanıma imkanı bulan Abacı, çocuklar için birbirinden değerli kitaplar hazırlar. Resim sanatındaki tecrübesinden hareketle çocuklara yönelik hazırladığı ilk kitabı 2001 yılında Çizelim Çizgilerle Konuşalım adıyla yayımlanır. Abacı bu kitapta erken çocukluk yıllarında kalem ve çizgilerle başlayan sanatsal gelişim sürecini öyküleştirerek anlatır. Farklı renkte, farklı kalınlıkta boya kalemlerin çizdiği çizgilerin öyküsüdür bu kitap. Çizgiler bazen sek sek oyunu oynayan çocuklar gibi kesik kesik gider, bazen suyun dalgası gibi, bazen uzun bazen kalın ve kısa, ayrı ya da birbirine dolanarak ama sonunda kalemlerin el ele dostluğuyla sonlanır.

2001 yılında Abacı’nın Keselim Yapıştıralım Birbirimize Anlatalım Eğitici Kitap serisi yayımlandı. Bu seri içinde dört öykü bulunmaktadır. "Doğada", kentli bir çocuğun ilk kez doğaya çıkışı ve gördüğü, kokladığı duyduğu yabancısı olduğu duyuların öyküsü anlatılmaktadır. "Uykuda" öyküsü uyumak istemeyen bir çocuğun gece kendine oyun arkadaşı araması ile ilgilidir. Beş tırtılın şeker yemek için bir masa etrafında sırasıyla toplanması ve sırayla masadan ayrılıp evlerine geri dönmesi üzerine kurgulanmış olan "Beş Minik Tırtıl" birden beşe kadar artan, beşten bire kadar azalan tırtılların öyküleştirilmesidir. "Barış’ın Rüyası"nda Barış rüyasında annesinin inci kolyesinin incilerini yapan midyeleri bulmak için deniz yolculuğuna çıkar, uzaklara gider. Martılarla konuşur, yunus balıklarıyla dost olur, denizin altında yüzer ve köpekbalıklarından kaçar.

2002 yılında yayımlanan Keselim Yapıştıralım Öyküler Oluşturalım Eğitici Kitap serisinin içinde Abacı’nın "Üzümlü Kek" ve "Umut Ormanı" adlı iki öyküsü yer alır. "Üzümlü Kek" öyküsünde bir çocuğun odasında bulunan eşyalarıyla ilişkisini eğlenceli biçimde anlatır. "Umut Ormanı"nda ise sınıf arkadaşlarından ayrılacak olan Umut’un arkadaşlarıyla son kez gittiği pikniği ve buradaki arkadaş dayanışmasını, çocukların çevre duyarlılığını ve doğayla ilişkisini öyküleştirir.

Abacı, 2003 yılında 5-6 yaş grubundaki çocuklara yönelik Eğlenceli Öyküler adlı görsellerin ön planda olduğu bir hikâye serisi hazırlar. "Sevimli Minik Kuş" öyküsü kafesinden çıkması ve özgür olması için uçmayı öğrenme girişimlerini destekleyen İlke ile minik kuşu arasında geçmektedir. Minik kuş uçmak için çiçekten, tırtıldan, örümcekten yardım ister. Ama her seferinde de kendin başarmalısın yanıtını alır. Sonunda bir ağaç yardım eder ve minik kuş önce ağacın dalları arasında kısa kısa uçmayı ve sonra da daha uzaklara uçmayı öğrenir. "Küçük Su Damlası"nda güneşin hapşırmasıyla yağmur bulutundan yanlışlıkla Ali’nin burnuna düşen su damlasının yağmur bulutuna dönme çabası konu edilmektedir. "Ceren’in Mevsim Bahçesi"nde bütün mevsimlerin bahçesinde bir arada olmasını isteyen, hayallerini kaybetmemiş, yaşama sevinci coşkusu olan, resim yapmayı, oyuncaklarıyla oynamayı, dans etmeyi, hayvanları, doğayı seven küçük Ceren’in hayalleri anlatılmaktadır. "Arkadaş Arayan Küçük Otomobil"de ise çocukların arkadaş bulma istekleri taşıtlar üzerinden anlatılmaktadır. "Sarman Evinin Yolunu Arıyor" ise Sarman adlı kedinin evinden yanlışlıkla uzaklaşması ve evinin yolunu ararken birçok hayvandan yardım istemesi üzerine kurgulanmış bir öyküdür.

Abacı’nın çocuklara yönelik hazırladığı kitaplarında dostluk, arkadaşlık, sevgi, doğa ve hayvan sevgisi, çevre duyarlılığı, meraklı olmak, hayallerin peşinden koşmak, insanın insanla ve doğayla ilişkisi, kendine güvenmek, paylaşmak, barış ve insani değerler ön planda yer alır. Ayrımcılık içermeyen, farklı olmanın değerli olduğu mesajı veren ve iyi-kötü karakterlerin çatışması olmayan öyküler kurgular. Abacı, çocuklar öykülerini dinlerken gerilmesin, severek dinlesin, kendilerini karakterlerle özdeşleştirsinler, öykülerin içinde kendilerinden bir parça bulsunlar ister. Ancak bunu yaparken de bilimsel gerçekler çerçevesinde kalmayı ilke edinir.

Kaynakça

Abacı, Oya. (2011). Dünyadan Büyüktür Çocuk, Çocuk ve Çocukluk Deneme Kitabı. Haz: Mustafa Ruhi Şirin. 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.

Abacı, Oya. (2011). Okul Öncesi Eğitiminde Müze Eğitimi Programı. (http://oyaabacisanategitimi.blogspot.com/2011/) [erişm tarihi: 24.05.2019]

www.oyaabaci.com [erişm tarihi: 24.05.2019]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİRCAN EYÜP
Yayın Tarihi: 24.05.2019
Güncelleme Tarihi: 17.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Görsel Sanat EğitimiMorpa Kültür Yayınları / Ankara2000Araştırma
Çizelim Çizgilerle KonuşalımMorpa Kültür Yayınları / Ankara2001Diğer
UykudaMorpa Kültür Yayınları / Ankara2001Hikâye
DoğadaMorpa Kültür Yayınları / Ankara2001Hikâye
Beş Minik TırtılMorpa Kültür Yayınları / Ankara2001Hikâye
Barışın RüyasıMorpa Kültür Yayınları / Ankara2001Hikâye
Üzümlü KekMorpa Kültür Yayınları / Ankara2002Hikâye
Umut OrmanıMorpa Kültür Yayınları / Ankara2002Hikâye
Sevimli Minik KuşMorpa Kültür Yayınları / Ankara2003Hikâye
Ceren’in Mevsim BahçesiMorpa Kültür Yayınları / Ankara2003Hikâye
Küçük Su DamlasıMorpa Kültür Yayınları / Ankara2003Hikâye
Arkadaş Arayan Küçük OtomobilMorpa Kültür Yayınları / Ankara2003Diğer
Sarman Evinin Yolunu ArıyorMorpa Kültür Yayınları / Ankara2003Hikâye
Çocuk ve MüzeMorpa Kültür Yayınları / Ankara2005Araştırma
Temel Sanat EğitimiMorpa Kültür Yayınları / Ankara2007Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Ayda Erbald. 23 Nisan 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Doğum YeriGörüntüle
4HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KAPLANİ, Hasan Kapland. 02.04.1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9KAPLANİ, Hasan Kapland. 02.04.1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
11KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
12KAPLANİ, Hasan Kapland. 02.04.1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KAPLANİ, Hasan Kapland. 02.04.1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18KAPLANİ, Hasan Kapland. 02.04.1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle