ABDî, Abdullah Ertem

ABDÎ
(d. 1916 / ö. 22.05.2001)
âşık, doktor
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdullah Ertem, Malatya’nın Darende ilçesinin Balaban beldesinde (Gerimter Nahiyesi) Dişçi Ahmet Ertem ile Sıdıka Hanım'ın çocuğu olarak 1916 yılında doğdu. Babası Ahmet Ertem Gerimter Bucağının Ağalı mahallesinden İsmail Efendinin oğludur (Şentürk-Gülseren 1990: 34). 1885 yılında doğmuş olan Ahmet Ertem 1947 yılında Ankara’da vefat etmiş olup ‘âşık tarzı’ şiirler yazmış bir şairdir. Abdullah Ertem; babasını, Kurtuluş Savaşına katıldığı için ancak yedi yaşında görebilmiştir. Babasının memuriyeti dolayısıyla ilköğrenimini sırasıyla Gürün, Sivas ve İstanbul’da; ortaöğrenimini Tokat’ta tamamlar. 1937 yılında Ankara Erkek Lisesinden mezun olur. Diş hekimi olmak istemesine rağmen babasının isteği üzerine tıbbiyeyi seçer. 1941 yılında İstanbul Tıp fakültesini bitirdi. Gülhane Hastanesinde intani hastalıkları uzmanlık ihtisasını yapar. İç hastalıkları uzmanı olarak Darende’de ve Adana’da çalışır. En son Adana Millî Eğitim Tabipliği'nden 1978 yılında emekliye ayrılır. Çok yönlü ilgi ve uğraşıları olan Ertem, liseyi bitirdikten sonra PTT memurluğu yapar. Hekimliğinin dışında dişçilik, fotoğrafçılık, demircilik, elektrikçilik ve hatta tıbbî aletler yapmak gibi meşgaleler edinir. Doğduğu köydeki Balaban İçmecesini keşfeder. Bugüne kadar binlerce insanın şifa bulmasına vesile olan İçmecenin ülke genelinde adının duyulmasını sağlar. "22 Mayıs 2001 tarihinde Adana’da 85 yaşında vefat eder. 23 Mayıs 2001 tarihinde ise Adana Asrî mezarlıkta toprağa verildi" (Gülseren-Keyhıdır 1990: 134).

Daha ilkokul sıralarındayken şiir yazmaya başlayan Ertem; anneden, babadan ve dahi köyünden, memleketinden ayrı büyüdüğü için ilk şiirlerinde ‘özlem’ temasını öne çıkarır. Lise yıllarında yazdığı şiirler dönemin edebiyat dergilerinde (Ülkü Mecmuası) yayımlandı. Şair, hayat felsefesini ‘sevgi’ üzerine kurdu. Çoğunlukla şiirlerinde insan, doğa, vatan ve Allah sevgisini işledi. Şiirlerinde Yunus Emre, Mevlana hatta Fuzûli en çok da Karacaoğlan esin kaynağı oldu. Şiirlerinde aruzu kullandığı görülse de genellikle hece ölçüsüyle yazdı. Cinasları, mecazları, kafiye ve redifleri yerinde ve başarıyla kullandı. Halkın diline yakın değil bizzat halkın diliyle yazdı. Şiirleri ‘Şair Tabipler’ kitabında yer aldı (Kurdoğlu 1967: 196).

İlk şiir kitabı Sarı Çiçekten Bir Demet adıyla 1978 yılında yayımlandı. 1984 yılında Türk Çocuğuna Atatürk ve Vatan Şiirleri yayımlandı. 1988 yılında son şiir kitabı Damla Damla yayımlandı (Şentürk-Gülseren 1990: 34). Şiir dışında mahallî inceleme yazıları yazdı. Bu incelemeleri mahallî dergilerde (Beşbelde, Tohma) yayımlandı. Darende tarihi üzerine uzun bir çalışması oldu ancak bunu sağlığında yayımlatamadı.

Kaynakça

Gülseren, Cemil (2002). Aramızdan Ayrılışının 1. Yıldönümünde Araştırmacı-Şair-Tabib Abdullah Ertem. Malatya: Darende Haber.

Gülseren, Mehmet, Hilmi Keyhıdır ( 2012). Darendeli Şair-Yazar ve Sanatçılar. Ankara: Tutkun Ofset Matbaacılık.

Kurdoğlu, Veli Behçet (1967). Şair Tabibler. İstanbul: Baha Matbaası.

Şentürk, Ahmet, Mehmet Gülseren (1990). Malatyalı Şairler Antolojisi. Malatya: Yenimalatya Gazetesi.

Ulu, Şükrü Erdoğan (1950). Darende Şairleri Antolojisi. Ankara: Güney Matbaacılık ve Gazetecilik.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. CEMİL GÜLSEREN
Yayın Tarihi: 11.11.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Sarı Çiçekten Bir DemetGürkan Matbaası / Adana1978Şiir
Türk Çocuğuna Atatürk ve Vatan ŞiirleriYel Matbaası / Adana1984Şiir
Damla DamlaKarşıyaka Endüstri Meslek Lisesi Matbaası / Adana1988Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SEFİLÎ RIZA, Mehmet Rıza Ünlüd. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HULUSİ, Ömerd. 1869 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HIDIR KOLUAÇIKd. 1919 - ö. 2004Doğum YeriGörüntüle
4GARİBE, Hesna Ayvazd. 1916 - ö. 25.02.1997Doğum YılıGörüntüle
5Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966Doğum YılıGörüntüle
6OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986Doğum YılıGörüntüle
7GARİBE, Hesna Ayvazd. 1916 - ö. 25.02.1997Ölüm YılıGörüntüle
8Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
9OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986Ölüm YılıGörüntüle
10GARİBE, Hesna Ayvazd. 1916 - ö. 25.02.1997MeslekGörüntüle
11Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966MeslekGörüntüle
12OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986MeslekGörüntüle
13GARİBE, Hesna Ayvazd. 1916 - ö. 25.02.1997Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GARİBE, Hesna Ayvazd. 1916 - ö. 25.02.1997Madde AdıGörüntüle
17Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966Madde AdıGörüntüle
18OLİYA GULİ YEGÂNEHd. 1916 - ö. 1986Madde AdıGörüntüle