Madde Detay

Ali Kiziroğlu, 1 Şubat 1951 tarihinde, Amasya'nın Merzifon ilçesine bağlı Küçükçay (Küçükelbiz) köyünde dünyaya gelmiştir. Âşığın babasının adı Hasan Fehmi, annesinin adı ise Gülsüm'dür. Ali Divani Türkmen İdrisler Oymağındandır. İdrisler ilk önce Merzifon'un Kıreymir Köyüne yerleşmiş daha sonra oymağın bir kısmı Gümüşhacıköy'ün Kiziroğlu köyüne göç etmiştir. Dedesinin babası Bektaş Dede ise oğlu Mustafa'yı okutmak için daha sonra Merzifon'a yerleşmiştir. Ali Divani'nin dedesi Mustafa; Küçükçay köyünün imam ihtiyacından dolayı aile büyükleri tarafından imamlık ve dedelik göreviyle Küçükçay'a gönderilmiş ve orada evlenmiş ve o köye yerleşmiştir. Dedesi Mustafa, "Nikabî" ve "Fehmî" mahlaslarıyla şiirler söyleyen, Cem ayinlerinde dedelik ve Zakirlik yapan, yörenin önemli âşıklarındandır. Ali Divani; ilkokulu üçüncü sınıfa kadar köyünde, gerisini Merzifon'da okumuştur. Ortaokul ve Liseyi de Merzifon'da bitirmiş daha sonra askere gitmiştir. Askerden sonra Tekel İdaresi'ne memur olarak girmiş ve çeşitli illerde çalıştıktan sonra Amasya Tekel İdaresinden 2002 yılında emekli olmuştur. 1973 yılında eşi Fatma Hanımla evlenmiştir. Gökhan, Göknur ve Güvenç isimlerinde iki oğlu bir kızı vardır (Yücel 2003: 10-15).

Âşık Ali Divani; kendisinin ozanlık yeteneğinin Mustafa (Nikabî) dedesinden geldiğini ve onun anılarının, hayatının kendi sanatında büyük yeri olduğunu sıklıkla vurgulamaktadır. Kendi ozanlığıyla ilgili Âşık Ali Divani: "Ozanlığa heves etmemde ve yetişmemde başka ozanların dolaylı-dolaysız elbette ki etkileri oldu. Ancak doğrudan usta-çırak ilişkisi içinde yetişmedim. Çocukluğumda, Çorum'un Sungurlu ilçesine bağlı Kemalli köyünden Âşık İrfanî sık sık bize gelir, cem ve muhabbet toplantılarında saz çalar, deyişler söylerdi. Âşıklığa heves etmemde onun çok önemli etkisi olmuştur. O hakka yürüyünce, İzmir'de oturan Artova'lı Mazlum Ahmet Dede'ye gittim, yanlarında kaldım. Yetişmemde onun da büyük payı vardır Orada bir gün yazdığım bir deyişin son dörtlüğüne adımın yanına "Divani" mahlasını yazıp "Ali Divani gibi ol ve buna sahip çık!" diyerek bana bu mahlası verdiler. O gün bugündür şiirlerimi Ali Divani ve Divani mahlasıyla çalıp söylüyorum" demiştir. Bunların dışında Divani; Turhal'lı Âşık Kul Semai, Almus'lu Âşık Selmani, Zile'li Âşık Söyleri'nin de yetişmesinde katkıları olduğunu, Âşık Mahsuni, Âşık Daimi, Âşık Hüdai ve Hüseyin Çırakman, Şekip Şahadoğru, Ali İzzet Özkan, Âşık Veysel gibi ünlü âşıklardan etkilendiğini ve onları kendisine örnek aldığını, Ozanlık geleneğinin önemli temsilcilerinden Yunus Emre, Nesimi, Hatayi, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan, Kul Himmet, Yemini, Virani, Harabi, Emrah, Karacaoğlan gibi büyük ustaların hem yaşantılarından hem deyişlerinden, türkülerinden esinlenip onların kılavuzluğunda kendini yetiştirmeye gayret ettiğini belirtmiştir (Yücel 2003: 10-25).

Âşık Ali Divani, ozanlığı süresince âşıklık geleneğinin yaşaması için; sazıyla, sözüyle cemlerde, muhabbet meclislerinde, toplantılarda, ulusal bayramlarda, şenliklerde, anma ve kutlama günlerinde, yarışmalarda, âşıklık gecelerinde sanatını icra etmiş, geleneğe bağlı bir âşıktır. Şiirlerinde toplumsal, siyasal, kültürel ve bireysel sorunlara değinmiş, birbirinden farklı temalara yer vermiş, toplumun olumlu, olumsuz, iyi ve kötü yönlerini eleştirel bir dille şiirlerine taşımıştır. Kendisine Alevi-Bektaşi yolunun, Hacı Bektaş Veli'nin insan merkezli, sevgi ve hoşgörü felsefesini kılavuz edinmiştir. Şiirlerinin tamamında hece ölçüsünü kullanmış, 7, 8, 11'li ölçüye öncelik vermiş 15, 16'lı hece ölçüsünde de şiirler yazmıştır (Yücel 2003: 25-40).

Sabri Yücel; Âşık Ali Divani'nin hayatı ve eserleri üzerine hazırlamış olduğu eserinde âşığın 180 şiirine yer vermiştir (Yücel 2003).