Madde Detay
ALI
(d. ?/? - ö. ?/?)
âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4
18. yüzyıl Azerbaycan sahası âşıklarından olup hayatı hakkındaki bilgiler yok denecek kadar azdır. Sözlü kaynaklardan elde edilen şiirlerinden hareketle Karacadağlı olduğu söylenebilir. Dönemindeki âşıklar arsında “ustad âşık” olarak kabul görmesi yanında pek çok âşığı yetiştirmiş olduğu düşüncesini doğurmuştur. Azerbaycan sahasındaki kaynaklarda Molla Penah Vagif’e yakınlığından söz edilmektedir.
Onun şiirlerinin yazılı kaynaklar yerine sözlü kaynaklardan tespit edilmesi, Azerbaycan sahasında değişik yüzyıllardaki Alı mahlaslı onlarca âşığın olması bunların şiirlerinin karışmasına sebep olmuştur. Aşıg Alı’nın eser ölçütünde bir çalışması yoktur. Bununla birlikte Türkiye ve Azerbaycan’da yayımlanan bazı kaynaklarda hakkında bilgi bulunmaktadır (Telli Saz Ustadları 1964: 27-29). Azerbaycan sahası âşık şiirinin geraylı (8’li koşma) ve goşma (koşma)larıyla öne çıkmıştır. Şiirlerin tamamı hece vezniyle olup dili sadedir. Geraylı ve goşmalarında daha çok sevgili, ayrılık vb. konuları işlemiştir. Elde bulunan şiirlerinde hareketle edebî sanatları yerli yerinde kullanması ve şiirlerindeki ayak(kafiye)ların sağlamlığına bakılırsa geleneği iyi bilen bir âşıktır. Aşağıdaki dörtlükte kendisini övmesi, günümüzdeki söyleyişiyle bir profesörle denk tutulması, ilmin madeni olduğundan söz edilmesi ve bu sözün duyanların kendisini dinlemeye geldiğini anlatması da yukarıdaki düşünceleri kuvvetlendirmektedir. "Bu esirde şairlerin hanısan/Müderrise berabersen ye’ni sen/Elmin ma’denisen gövher kanısan/Eşidenler sözüm demine gelmiş" (Sakaoğlu, Alptekin, Şimşek 2000: 129).
Kaynakça
Ahundov, Ehliman (1964). Telli Saz Üstadları. Bakı: Azerneşr Neşriyat.
Ahundov, Ehliman, Tehmasib Ferzeliyev, İsrafil Abbasov (1983), Azerbaycan Aşıgları ve El Şairleri. Bakı: “Elm” Neşriyatı.
Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım) 2/ Azerbaycan Türk Edebiyatı II (1993). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (1985). Azerbaycan Aşıgları ve El Şairleri. İstanbul: Halk Kültürü Yay.
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (2000), Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16-18. Yüzyıllar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. ALİ BERAT ALPTEKİNYayın Tarihi: 06.02.2015Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Geraylı
Ay ağalar bele mi olar
Halı yardan ayıranlın
Gayıdıb sarpa düşermiş
Yolu yardan ayrılanın
Dağdan duman ötmez imiş
Gül tikansiz bitmez imiş
İşe güce getmez imiş
Eli yardan ayrılanın
Dağlardan duman çekilir
Gedip ümmane tökülür
On beş yaşından bükülür
Beli yardan ayrılanın
Eli deyir alır imiş
Derdi cana salır imiş
Söylemekden galır imiş
Dili yardan ayrılanın
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (2000). Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16-18. Yüzyıllar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 127-128.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.02.2015Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Geraylı
Ay ağalar bele mi olar
Halı yardan ayıranlın
Gayıdıb sarpa düşermiş
Yolu yardan ayrılanın
Dağdan duman ötmez imiş
Gül tikansiz bitmez imiş
İşe güce getmez imiş
Eli yardan ayrılanın
Dağlardan duman çekilir
Gedip ümmane tökülür
On beş yaşından bükülür
Beli yardan ayrılanın
Eli deyir alır imiş
Derdi cana salır imiş
Söylemekden galır imiş
Dili yardan ayrılanın
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (2000). Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16-18. Yüzyıllar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 127-128.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Geraylı
Ay ağalar bele mi olar
Halı yardan ayıranlın
Gayıdıb sarpa düşermiş
Yolu yardan ayrılanın
Dağdan duman ötmez imiş
Gül tikansiz bitmez imiş
İşe güce getmez imiş
Eli yardan ayrılanın
Dağlardan duman çekilir
Gedip ümmane tökülür
On beş yaşından bükülür
Beli yardan ayrılanın
Eli deyir alır imiş
Derdi cana salır imiş
Söylemekden galır imiş
Dili yardan ayrılanın
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (2000). Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16-18. Yüzyıllar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 127-128.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Geraylı
Ay ağalar bele mi olar
Halı yardan ayıranlın
Gayıdıb sarpa düşermiş
Yolu yardan ayrılanın
Dağdan duman ötmez imiş
Gül tikansiz bitmez imiş
İşe güce getmez imiş
Eli yardan ayrılanın
Dağlardan duman çekilir
Gedip ümmane tökülür
On beş yaşından bükülür
Beli yardan ayrılanın
Eli deyir alır imiş
Derdi cana salır imiş
Söylemekden galır imiş
Dili yardan ayrılanın
Sakaoğlu, Saim, Ali Berat Alptekin, Esma Şimşek (2000). Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16-18. Yüzyıllar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 127-128.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SEVİL HIDIROVA | d. 04.05.1973 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mevlüt Süleymanlı | d. 18 Mart 1943 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SEVİL HIDIROVA | d. 04.05.1973 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mevlüt Süleymanlı | d. 18 Mart 1943 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SEVİL HIDIROVA | d. 04.05.1973 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Mevlüt Süleymanlı | d. 18 Mart 1943 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SEVİL HIDIROVA | d. 04.05.1973 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Mevlüt Süleymanlı | d. 18 Mart 1943 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | SEVİL HIDIROVA | d. 04.05.1973 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Mevlüt Süleymanlı | d. 18 Mart 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |