Madde Detay
ALİ, Nattâ'-zâde Seyyid Ali Efendi
(d. ?/? - ö. 941/1534/35)
divan şairi, kadı
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kendisi ve ataları Bağdatlıdır. Dedesi Seyyid Nattâ sanıyla tanınan Seyyid Mehmed, babası ise Seyyid Zeynelâbidîn’dir. Alî Efendi, tezkire yazarı Âşık Çelebi’nin babasıdır (Kılıç 2010: 1119).
Seyyid Mehmed, nat’ sanatında meşhur olduğu için Seyyid Nattâ’ diye tanınırdı. Emîr Sultan (770/1368-833/1430) Anadolu’ya gelirken Bağdat’a uğrayıp Seyyid Nattâ’’ın evinde konakladı. Daha sonra Emîr Sultan ve Seyyid Nattâ’ Bursa’ya geldiler. Devrin padişahı Yıldırım Bâyezîd onların gelişlerinden memnun olup kendi kızını Emîr Sultan’a, veziri İshâk Paşa’nın kızını Seyyid Nattâ’a verip Emîr Sultan’a imaret ve cami, Seyyid Nattâ’a da Ebû İshâkıyye denilen bir zâviye ve mescit yaptırdı. Ayrıca, şeyh, nâzır-ı sâdât ve adı geçen zâviyeye mütevelli olarak görevlendirdi (Kılıç 2010: 1119).
Fetret devrinde Emîr Sultan, Monlâ Fenârî ve Seyyid Nattâ’ Timurîlere esîr düştüler. Bir müddet sonra seyit ve ilim erbabı olmaları sebebiyle Timur tarafından serbest bırakıldılar. Seyyid Nattâ’ hacca gidip orada evlendi ve nattâ’lık işiyle geçimini sağladı. Sultan Murad tahta geçince Seyyid Nattâ’ın ününü işitip İstanbul’a davet etti. Nattâ’'ın Şehzâde Mehmed’in sünnet düğünü için hazırladığı nat’lar ve simâtlar Sultan Murad’ın hoşuna gidince ölene kadar Seyyid Nattâ’ı himaye etti. Seyyid Nattâ’ın ölümünden sonra yerine oğlu Seyyid Zeynelâbidîn nâzır-ı sâdât olmuş, Sultan Mehmed’den ve Sultan Bâyezîd’den ihsânlar görüp Sultan Bâyezîd’ın saltanatının ilk yıllarında vefat etmiştir (Kılıç 2010: 1119, 1120).
Seyyid Alî, babası Seyyid Zeynelâbidîn’nin ölümünden sonra ilimle meşgul oldu. Leys Çelebi’den mülazım oldu. Çeşitli yerlerde kadılık yaptı. Çok iyi Farsça bilen şair, özellikle muamma yazmada ve tarih düşürmede ustadır. Ayrıca müfret ve beyitleri vardır. Şair Filibe kadısı iken Irak seferi sırasında 941/1534-35 tarihinde vefat etti. “Mâte âlu’l-betûl” şairin ölümüne düşürülen tarihtir. Sicill-i Osmanî’de şairin vefat tarihi 948/1541 olarak verilmiştir (Akbayar 1996: 250).
Seyyid Alî’nin beş oğlu vardır. Bunların biri tezkire yazarı Âşık Çelebi, diğeri ise Hâkî mahlasıyla şiirler yazan Mehmed Şâh’tır. Âşık Çelebi, tezkiresinde kardeşi Hâkî’ye de yer vermiştir.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
İpekten, Halûk, Mustafa
İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere
Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman,
Tuhfe-i Nâilî- Dîvân
Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEKYayın Tarihi: 03.04.2014Güncelleme Tarihi: 22.08.2021Eserlerinden Örnekler
Bî-sütûn işitdi hecründe dilün feryâdını
Derd ile gögsin geçürdi yâd idüp Ferhâd’ını
La’l-i dil-ber var iken meyl eylemezdi şekkere
Bilse ‘âlemde eger ki tûtî agzı dadını
***
Âh şâhum kim yazarlar her der ü dîvârda
Âhı âhumdur muhakkak şâhı şâhumdur benüm
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1122.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 03.04.2014Güncelleme Tarihi: 22.08.2021Eserlerinden Örnekler
Bî-sütûn işitdi hecründe dilün feryâdını
Derd ile gögsin geçürdi yâd idüp Ferhâd’ını
La’l-i dil-ber var iken meyl eylemezdi şekkere
Bilse ‘âlemde eger ki tûtî agzı dadını
***
Âh şâhum kim yazarlar her der ü dîvârda
Âhı âhumdur muhakkak şâhı şâhumdur benüm
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1122.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 22.08.2021Eserlerinden Örnekler
Bî-sütûn işitdi hecründe dilün feryâdını
Derd ile gögsin geçürdi yâd idüp Ferhâd’ını
La’l-i dil-ber var iken meyl eylemezdi şekkere
Bilse ‘âlemde eger ki tûtî agzı dadını
***
Âh şâhum kim yazarlar her der ü dîvârda
Âhı âhumdur muhakkak şâhı şâhumdur benüm
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1122.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Bî-sütûn işitdi hecründe dilün feryâdını
Derd ile gögsin geçürdi yâd idüp Ferhâd’ını
La’l-i dil-ber var iken meyl eylemezdi şekkere
Bilse ‘âlemde eger ki tûtî agzı dadını
***
Âh şâhum kim yazarlar her der ü dîvârda
Âhı âhumdur muhakkak şâhı şâhumdur benüm
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1122.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Meslek | Görüntüle |
11 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Meslek | Görüntüle |
12 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Meslek | Görüntüle |
13 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | KAVSî, Kavsî Çelebi | d. ? - ö. 1590-91 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
18 | VÂSIF, Ahmed Vâsıf Efendi | d. 1738-39 - ö. 1807 | Madde Adı | Görüntüle |