Madde Detay

Artvinde doğdu. Firdevs Hanım ile Edebiyat Öğretmeni olan Muzaffer Alphan'ın oğludur. İlköğrenimini Bağlarbaşı İlkokulu’nda, ortaöğrenimini Haydarpaşa Lisesi’nde tamamladı. Avusturya’da Karl Franzens Üniversitesi’nde Hukuk ve Siyasal Bilgiler öğrenimi gördü. Aynı üniversitede doktora yaptı. Bir süre İTÜ’de çalıştı. Bilimsel çalışmaları 1970 İstanbul Teknik Üniversitesi Bülteninde Almanca yayımlanarak içte ve dışta birçok üniversiteye gönderildi. İşçi ücretleriyle ilgili yazdığı "Yeni Bir Metot" adlı makalesi Amerika’da Contents of Comtemporary Mathematical Journals'da da (1972) yayımlandı. Bankacılık Sektörü’nde bir ilk olan “Şubelerimizde Pazarlama ve Kar Planlaması” kitabının hazırlanışında grup başkanı olarak imzasını attı. 1973’te Türkiye İş Bankası Eğitim Müdürlüğü’ne girdi, 1976’da teftiş kuruluna geçti. 1989’da ilk görevine döndü ve 1994’te emekli oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesinde Araştırma Görevlisi olarak yaptığı çalışmalar sonucu, işçi ücretlerinin tayiniyle ilgili yeni bir metot geliştirdi. Aşk, Kül ve Köz ile 1996 Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü’nü (övgüye değer), Yaşam Yankılandığı Yerden Sürer ile Mehmet Başaran Şiir Yarışması’nda başarılı oldu (2003), 40. Hacıbektaş Şiir Yarışması’nda ikincilik (2003), Karşıyaka Belediyesi Homeros Emek Ödülü (2004) aldı. Sanatçı halen şiir yazmaya devam etmektedir.

Kendisinin deyimiyle çocuk yaşta, karşı cinse beslediği duyguların dışavurumu sonucu, şiire başladı. Somut bir insana duyulan bu aşk, Allah'a yönelik bir aşka dönüştü ve bundan dolayı da çoğu şiiri tasavvuf ağırlıklı oldu. Alphan, kendi şiirini anlatırken "Kendimi bildim bileli tefekküre dalar, Allahın doğada yansıyan tüm güzelliklerinde, kendimi arardım. Hâlâ da aramaktayım. Aşk; İnsanın varoluşundan günümüze kadar ve sonrası süreç içinde yaşanacak en kutsal, bir o kadar da bir güce, enerjiye hizmet için duyumsayacağımız bir ilişkiler yumağıdır. Bu yumak, cenine düştüğümüz (ölüm ve yaşam birlikteliği) andan itibaren, çözüleceğine daha da karmaşık bir hal almaktadır. Soru ve yanıtları yetersiz kalmaktadır. Her şeye rağmen bu arayışım sürüp gidecek. Özetle; Şiir benim yaşam felsefemdir. Kendimi kendimden süzüp duru ve yalın halimle bir anahtara dönüşüp, ölüm ve yaşamın anlamını açmak, benim tek hedefim olmuştur." demektedir. Şiirlerinin konuları toplumsal, ekonomik, sosyal, politik ve tasavvuf ağırlıklıdır. Şiirlerinde genellikle Türkçe sözcük kullanmaya özen gösteren şair, kısa ve öz yazmayı hedeflemiştir. Şiirleri Pir Sultan Abdal, Karşı, Yeni Biçem, ABeCe, Promete, Damar, Çağdaş Türk Dili, Türk Dili Dergisi, Mor Taka, Kurşun Kalem, Eliz, Afrodisyas, Kıyı, Dize, Mühür, Ünlem, Temren, Yaklaşım, Varlık ve Düşlem gibi dergilerde yayımlandı. Düşlem Dergisi’nin kurucuları arasında yer aldı. 1997’de Sürgün Kitabevi’ni kurdu, yönetti.

Alphan, kendisi hakkında yazılmış yazıları Söz Örse Düşer adlı kitapta toplamıştır. Mehmet H. Doğan, kendisi için “M. Mazhar Alphan (1941) da adını geç duyuranlardan. İlk kitabını 1991’de çıkarmış: Evim Önü Yeşil Pınar. Bu yıl yayımlanan ikinci kitabı Dağılsın Bulutlar’da güzel, pırıltılı şiirler buldum.” (Alphan 2017: 11). Öner Yağcı ise, Alphan’ın şiirlerini şu şekilde değerlendirmiştir: Çoğunlukla kısa dizeli ve dörtlüklerden oluşan şiiriyle Alphan, sözcüklerle insan yüreğinin derinliklerini araştırıyor. “Rüzgâr yunus emre’yi dolar diline / nazım’ın saçları dalgalanır / göverir şiirlerim başaklarda” dizelerinde olduğu gibi, açık seçik söylemin yanı sıra sözcüklerin müziğiyle yarattığı büyüde gizlediği şiirleriyle de Alphan’ın emekle yoğunlaştırdığı bir kitabın sahibi olduğu görülüyor.” (Alphan 2017: 21). Muzaffer Uyguner ise kendisi hakkında “Alphan, tasavvufun yollarında sevgiyi bulmuş ve bu sevgiyi insancıl bir sevgiye de dönüştürmüştür.. Şiirlerini değişik dize düzeni ile yazmakta ve sözcükleri çok değişik anlamlarda da kullanarak demek istediğini şiirine yerleştirmektedir. Sevgi inancı bütün şiirlerinde yansıtılmaktadır.” demektedir (Alphan 2017: 38). Veysel Çolak ise, Alphan’ı ve onun şiirlerini şu şekilde değerlendirmiştir: “M. Mazhar Alphan'ın "Aşk, Kül ve Köz" (1997) adlı dördüncü kitabı Kitabın adını oluşturan "Aşk, Kül ve Köz" sözcüklerine bakıldığında; M. Mazhar Alphan'ın Şeyh Galip'ten bu yana, Türk şiirinin temel izleklerinden yola çıktığı anlaşılıyor. Dilsel bağlamda da gerçekleştiriliyor bu halkalanma. Sözcük dağarını ona göre oluşturuyor. Tamlamalara, eğretilemelere yaslanarak kurmuyor şiirini. Soyutlamayı bu olanakta aramıyor. Doğrudan söylemeye yöneliyor. Seçtiği sözcüklerin yan anlamlarında aranıyor imgeyi. Buluyor da. Sözcükler yan yana geldiğinde, üçüncü bir sözcük doğsun istiyor. Çünkü o sözcüklerle yazıyor şiirini. M. Mazhar Alphan, derisini yüzdürecek kadar Hallaç-ı Mansur, Karacaoğlan kadar somut bir aşkın peşinde bu kitaptaki şiirlerinde. Bu aşka tapınacak kadar inançlı. İnsan gibi; sınırda bir şiir. Alphan'ın kendini katlayarak geliştirdiği bir şiir. İyi bir cehennem. Büyük bir ateş. “Aşk, Kül ve Köz" adlı kitabından sonra M. Mazhar Alphan'ın işi daha zor. Bu sözlerimi karşılayan değil, silen şiirler var bu kitapta.” (Alphan 2017: 44-45). Son olarak Ahmet Günbaş ise Alphan’ın şiirlerini şu şekilde değerlendirmiştir: “İki farklı yönelim var Alphan’ın şiir kurgusunda: İlkinde tüm etkilenimleri modern şiirin kapısına yığarak kendi sesiyle geliştirmeye çalıştığı, özde, biçemde engel tanımaz bir yönelim; ikincisinde -belki bu yönelimin şiir alıştırmaları sayılabilecek- daha çok alt bir dille kaleme aldığı, oldukça birbirine benzeyen, neredeyse etkilenimleri yedeğinde tutan bir şiir kurgusu egemen. Ne var ki her ikisinde de aşk bahsinde kusuru yok. Kazdıkça yeni gizler dökülüyor ortalığa.” (Alphan 2017: 24-25).