Madde Detay
ÂMÂ GARÎBÎ, Yusuf Garîbî Efendi
(d. 1169/1755-56 - ö. 1232/1816-17)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1169/1755-56 yılında Erbil’de doğdu. Asıl adı Yusuf’tur. Şiirlerinde “Garîbî” mahlasını kullanan şair, Molla Halil olarak bilinen bir çubuk ustası ve satıcısının oğludur. Medrese eğitimi gören Yusuf Garîbî Efendi, gözleri görmediği için “Âmâ” lakabıyla anılmıştır. Hayatını Erbil’de geçiren şair, 1232/1816-17 yılında aynı yerde vefat etti ve Çırağ Mezarlığı’na defnedildi.
Garîbî’nin bilinen tek eseri, Dîvân’ıdır. Bu Dîvân’ın bir yazma bir de Bağdad Valisi Müşir Gözlüklü Reşid Paşa’nın oğlu Rüşdî Bey tarafından tab ettirilen matbu nüshası vardır. Yazma nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümünde 3459 numarada kayıtlıdır. Mürettep olan bu Dîvân’da 286 gazel, 1 terkib-i bent, 4 terci-i bent, 3 muhammes ve 2 tarih olmak üzere toplam 296 adet manzume mevcuttur. Eser üzerinde iki yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Tok 1995; Tosun 2007).
Canlı ve coşkulu bir ifadeye sahip olan Garîbî’nin şiiri; söyleyişindeki rahatlık ve edasındaki şuhanelik ile çağdaşı Nedîm’in izleri, sanatlı ve yer yer yoğun mana derinliği içeren söyleşi ile aynı bölgede yaşadığı Fuzûlî’nin izlerini taşımakta, bazı manzumelerindeki hikemî söyleyişleriyle Nâbî’yi de anımsatmaktadır (Tosun 2007: 9).
Kaynakça
Ata Terzibaşı (2007). Erbil Şairleri. İstanbul.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay. 727.
Özgül, M. Kayahan (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. IV. Ankara: AKM Yay. 702-704.
Tok, Vedat Ali (1995). Garîbî Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 3. İstanbul: Meral Yay. 137.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLANYayın Tarihi: 29.06.2014Güncelleme Tarihi: 22.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Lebinden gerçi şimdi mâye-i i’câz olur peydâ
Hatın geldikde murg-ı hüsnüne pervâz olur peydâ
Senin teg kaddi dil-keş âlem-i imkânda nâ-mümkin
Benim teg bir belâ bezminde sûzân az olur peydâ
Figân u nâledendir tıynet-i uşşâk tahmîri
Şikest-i reng-i rûyından hezâr âvâz olur peydâ
Şikâr-ı sa’ve-i câna nigâh-ı çeşm-i şûhundan
Beyâbân-ı mahabbetde iki şeh-bâz olur peydâ
Riyâz-ı hüsnüne su cûy-ı nahvetden olur cârî
Nihâl-i bâg-ı vasl-ı hûb-rûdan nâz olur peydâ
Perî-ruhsâre vü pür-fen sitemger kîne-perversin
Senin teg nâzenînim kanda bir mümtâz olur peydâ
Çıkar sînemden efgânım Garîbî âteşîn her dem
Per ü bâl-i semenderden bana bir sâz olur peydâ
(Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 57-58.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 29.06.2014Güncelleme Tarihi: 22.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Lebinden gerçi şimdi mâye-i i’câz olur peydâ
Hatın geldikde murg-ı hüsnüne pervâz olur peydâ
Senin teg kaddi dil-keş âlem-i imkânda nâ-mümkin
Benim teg bir belâ bezminde sûzân az olur peydâ
Figân u nâledendir tıynet-i uşşâk tahmîri
Şikest-i reng-i rûyından hezâr âvâz olur peydâ
Şikâr-ı sa’ve-i câna nigâh-ı çeşm-i şûhundan
Beyâbân-ı mahabbetde iki şeh-bâz olur peydâ
Riyâz-ı hüsnüne su cûy-ı nahvetden olur cârî
Nihâl-i bâg-ı vasl-ı hûb-rûdan nâz olur peydâ
Perî-ruhsâre vü pür-fen sitemger kîne-perversin
Senin teg nâzenînim kanda bir mümtâz olur peydâ
Çıkar sînemden efgânım Garîbî âteşîn her dem
Per ü bâl-i semenderden bana bir sâz olur peydâ
(Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 57-58.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Lebinden gerçi şimdi mâye-i i’câz olur peydâ
Hatın geldikde murg-ı hüsnüne pervâz olur peydâ
Senin teg kaddi dil-keş âlem-i imkânda nâ-mümkin
Benim teg bir belâ bezminde sûzân az olur peydâ
Figân u nâledendir tıynet-i uşşâk tahmîri
Şikest-i reng-i rûyından hezâr âvâz olur peydâ
Şikâr-ı sa’ve-i câna nigâh-ı çeşm-i şûhundan
Beyâbân-ı mahabbetde iki şeh-bâz olur peydâ
Riyâz-ı hüsnüne su cûy-ı nahvetden olur cârî
Nihâl-i bâg-ı vasl-ı hûb-rûdan nâz olur peydâ
Perî-ruhsâre vü pür-fen sitemger kîne-perversin
Senin teg nâzenînim kanda bir mümtâz olur peydâ
Çıkar sînemden efgânım Garîbî âteşîn her dem
Per ü bâl-i semenderden bana bir sâz olur peydâ
(Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 57-58.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Lebinden gerçi şimdi mâye-i i’câz olur peydâ
Hatın geldikde murg-ı hüsnüne pervâz olur peydâ
Senin teg kaddi dil-keş âlem-i imkânda nâ-mümkin
Benim teg bir belâ bezminde sûzân az olur peydâ
Figân u nâledendir tıynet-i uşşâk tahmîri
Şikest-i reng-i rûyından hezâr âvâz olur peydâ
Şikâr-ı sa’ve-i câna nigâh-ı çeşm-i şûhundan
Beyâbân-ı mahabbetde iki şeh-bâz olur peydâ
Riyâz-ı hüsnüne su cûy-ı nahvetden olur cârî
Nihâl-i bâg-ı vasl-ı hûb-rûdan nâz olur peydâ
Perî-ruhsâre vü pür-fen sitemger kîne-perversin
Senin teg nâzenînim kanda bir mümtâz olur peydâ
Çıkar sînemden efgânım Garîbî âteşîn her dem
Per ü bâl-i semenderden bana bir sâz olur peydâ
(Tosun, Erhan (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garîbî Efendi Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 57-58.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ESAD, Esad Erbilli | d. 1847 - ö. 04.03.1931 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MÂ'İL, Abdî Efendi | d. ? - ö. 1814-15 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ESAD, Esad Erbilli | d. 1847 - ö. 04.03.1931 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MÂ'İL, Abdî Efendi | d. ? - ö. 1814-15 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ESAD, Esad Erbilli | d. 1847 - ö. 04.03.1931 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MÂ'İL, Abdî Efendi | d. ? - ö. 1814-15 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ESAD, Esad Erbilli | d. 1847 - ö. 04.03.1931 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | MÂ'İL, Abdî Efendi | d. ? - ö. 1814-15 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ESAD, Esad Erbilli | d. 1847 - ö. 04.03.1931 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MÂ'İL, Abdî Efendi | d. ? - ö. 1814-15 | Madde Adı | Görüntüle |