Madde Detay
BEDRÎ, Ebu Bekir-zâde Mustafa Bedrî, Mustafa Bedreddîn
(d. 1156/1743-44 - ö. 1236/1820-21)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adının Mustafa veya Mustafa Bedreddîn olduğu tahmin edilen şair, 1156/1743-44 yılında Kerkük’te doğdu. Babası Ali Efendi’dir. Yerli toplama şiir mecmualarında Ebu Bekir-zâde Mustafa Bedrî olarak geçmektedir. Bir ara Kerkük’ten ayrıldı. Mesleğine dair bir bilgi bulunmamaktadır. 1236/1820-21 yılında seksen yaşında iken vefat etti.
Uzun boylu, perişan halli, zamanının büyük bir bölümünü kahvede oturarak geçiren bir kimseydi.
Eserleri şunlardır:
1. Dîvân: Tek yazma nüsha olarak günümüze gelen ve klasik divan tertibinde düzenlenen eserin 1196/1781-82 yılında yazıldığı tahmin edilmektedir. Gazeller, terci-i bend, müseddes, muhammes, rubai ve kasidelerden oluşmaktadır (Erdoğan Taşralı 2007: 48).
2. Edebî Risâle: İlk yaprağı eksik olduğu için bu mensur eserin adı tespit edilememiştir. 1190/1776-77 yılında yazıldığı belirtilen eser, on dokuz bölüm hâlinde düzenlenmiştir. Eserde, şiirde geçen mûy, cebîn, ebrû, çeşm, müjgân, rû-cemâl, hatt, hâl, leb-i la‘l, dendân, dehân, zenehdân, gerdan, sîm-ber, sâid, engüşt, kadd, miyân, sâk gibi kelimeler şiir örnekleri ile açıklanmıştır (Erdoğan Taşralı 2007: 48).
3. Aşk Risâlesi (Risâletün fi Bahsi’l-‘Aşk ve Ahvâli’l-Muhtelifât, Beyân-ı ‘Aşk u Muhabbet ve Meratib-i Hâlât): 1190/1776-77 yılında yazılan bu küçük mensur eser, mecazi aşk temasını işlemektedir (Erdoğan Taşralı 2007: 48).
4. Mi‘râc-ı Nebî: Yüz beyitten oluşan bu manzume Hz. Muhammed'in miracını anlatmaktadır (Erdoğan Taşralı 2007: 48).
Arapça ilimlerde bilgili ve Fars edebiyatında kalem sahibi bir kimseydi. Kerkük’ün meşhur olmayan şairleri arasında olup şiiri pek güçlü değildir. Aşk Risalesi adlı eserinde mecazi aşkı tasvir etmeğe çalışmışsa da bunu pek başaramamıştır. Eski şairlerden birçok mazmun iktibas ettiği ve özellikle de Fuzûlî’nin etkisinde kaldığı görülmektedir (Erdoğan Taşralı 2007: 48-49). Şiirleri, Kerkük ağzının zevk ve ahengini ortaya koyması bakımından ilgi çekicidir.
Kaynakça
Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
Saatçi, Suphi (yty.). “Bedrî”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. C. 6. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/11220,bedripdf.pdf?0 [erişim tarihi: 14.11.2014].
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). C. 1. “Bedrî”. İstanbul: Dergâh Yay. 373.
Ünver, Niyazi (2002). “Kudsî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 194.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey Müselmânlar n’olub dünyâda râhat kalmamış
Gülşen-i âlemde bir bûy-ı muhabbet kalmamış
Gün bugün mihnet füzûn devrân muhâlif baht târ
Cevr bî-gâyet gam artuk hîç izzet kalmamış
Asl-ı merdüm-zâdeler kem nâm-ı nâ-dân ser-firâz
Bî-nihâyet zulm insâf u mürüvvet kalmamış
Kal‘a-i gerdûn binâ-yı burc-bârûsu harâb
Dehr pür-âşûb âsâr-ı sa‘âdet kalmamış
Nûr-ı ikbâl oldu zulmet zulmet-i erbâb nev‘
Tâli‘-i sâhib-i hünerde evc-i behcet kalmamış
Çok cihân derdin çeken yok âhiret fikrin gören
Sâhib-i himmet kanı âlemde himmet kalmamış
Halk kem gayret bî-ülfet hem-dem nâ-mihribân
Dost düşmân pek hukûk ile sadâkat kalmamış
Râh muhavvif hem refîk (ü) nâ-muvâfık bî-delîl
Menzil-i maksûd dûr âmâl inâyet kalmamış
Ref‘ olub rahm-ı meveddet mevc urur bahr-i gurûr
Âlim ü câhil müsâvî ilme rağbet kalmamış
Sâhib-i fazl ise mahv olmuş denîler ser-bülend
Keffe-i mîzân-ı devrânda adâlet kalmamış
Her alâmetler görünmüş vaktdir Mehdî çıkar
Tab‘i deccâle çok İslâma gayret kalmamış
Bedriyâ âhir zamânda bu alâmetler gerek
Hayf kim çok kimsede havf-ı kıyâmet kalmamış
(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 62-63.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey Müselmânlar n’olub dünyâda râhat kalmamış
Gülşen-i âlemde bir bûy-ı muhabbet kalmamış
Gün bugün mihnet füzûn devrân muhâlif baht târ
Cevr bî-gâyet gam artuk hîç izzet kalmamış
Asl-ı merdüm-zâdeler kem nâm-ı nâ-dân ser-firâz
Bî-nihâyet zulm insâf u mürüvvet kalmamış
Kal‘a-i gerdûn binâ-yı burc-bârûsu harâb
Dehr pür-âşûb âsâr-ı sa‘âdet kalmamış
Nûr-ı ikbâl oldu zulmet zulmet-i erbâb nev‘
Tâli‘-i sâhib-i hünerde evc-i behcet kalmamış
Çok cihân derdin çeken yok âhiret fikrin gören
Sâhib-i himmet kanı âlemde himmet kalmamış
Halk kem gayret bî-ülfet hem-dem nâ-mihribân
Dost düşmân pek hukûk ile sadâkat kalmamış
Râh muhavvif hem refîk (ü) nâ-muvâfık bî-delîl
Menzil-i maksûd dûr âmâl inâyet kalmamış
Ref‘ olub rahm-ı meveddet mevc urur bahr-i gurûr
Âlim ü câhil müsâvî ilme rağbet kalmamış
Sâhib-i fazl ise mahv olmuş denîler ser-bülend
Keffe-i mîzân-ı devrânda adâlet kalmamış
Her alâmetler görünmüş vaktdir Mehdî çıkar
Tab‘i deccâle çok İslâma gayret kalmamış
Bedriyâ âhir zamânda bu alâmetler gerek
Hayf kim çok kimsede havf-ı kıyâmet kalmamış
(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 62-63.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey Müselmânlar n’olub dünyâda râhat kalmamış
Gülşen-i âlemde bir bûy-ı muhabbet kalmamış
Gün bugün mihnet füzûn devrân muhâlif baht târ
Cevr bî-gâyet gam artuk hîç izzet kalmamış
Asl-ı merdüm-zâdeler kem nâm-ı nâ-dân ser-firâz
Bî-nihâyet zulm insâf u mürüvvet kalmamış
Kal‘a-i gerdûn binâ-yı burc-bârûsu harâb
Dehr pür-âşûb âsâr-ı sa‘âdet kalmamış
Nûr-ı ikbâl oldu zulmet zulmet-i erbâb nev‘
Tâli‘-i sâhib-i hünerde evc-i behcet kalmamış
Çok cihân derdin çeken yok âhiret fikrin gören
Sâhib-i himmet kanı âlemde himmet kalmamış
Halk kem gayret bî-ülfet hem-dem nâ-mihribân
Dost düşmân pek hukûk ile sadâkat kalmamış
Râh muhavvif hem refîk (ü) nâ-muvâfık bî-delîl
Menzil-i maksûd dûr âmâl inâyet kalmamış
Ref‘ olub rahm-ı meveddet mevc urur bahr-i gurûr
Âlim ü câhil müsâvî ilme rağbet kalmamış
Sâhib-i fazl ise mahv olmuş denîler ser-bülend
Keffe-i mîzân-ı devrânda adâlet kalmamış
Her alâmetler görünmüş vaktdir Mehdî çıkar
Tab‘i deccâle çok İslâma gayret kalmamış
Bedriyâ âhir zamânda bu alâmetler gerek
Hayf kim çok kimsede havf-ı kıyâmet kalmamış
(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 62-63.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey Müselmânlar n’olub dünyâda râhat kalmamış
Gülşen-i âlemde bir bûy-ı muhabbet kalmamış
Gün bugün mihnet füzûn devrân muhâlif baht târ
Cevr bî-gâyet gam artuk hîç izzet kalmamış
Asl-ı merdüm-zâdeler kem nâm-ı nâ-dân ser-firâz
Bî-nihâyet zulm insâf u mürüvvet kalmamış
Kal‘a-i gerdûn binâ-yı burc-bârûsu harâb
Dehr pür-âşûb âsâr-ı sa‘âdet kalmamış
Nûr-ı ikbâl oldu zulmet zulmet-i erbâb nev‘
Tâli‘-i sâhib-i hünerde evc-i behcet kalmamış
Çok cihân derdin çeken yok âhiret fikrin gören
Sâhib-i himmet kanı âlemde himmet kalmamış
Halk kem gayret bî-ülfet hem-dem nâ-mihribân
Dost düşmân pek hukûk ile sadâkat kalmamış
Râh muhavvif hem refîk (ü) nâ-muvâfık bî-delîl
Menzil-i maksûd dûr âmâl inâyet kalmamış
Ref‘ olub rahm-ı meveddet mevc urur bahr-i gurûr
Âlim ü câhil müsâvî ilme rağbet kalmamış
Sâhib-i fazl ise mahv olmuş denîler ser-bülend
Keffe-i mîzân-ı devrânda adâlet kalmamış
Her alâmetler görünmüş vaktdir Mehdî çıkar
Tab‘i deccâle çok İslâma gayret kalmamış
Bedriyâ âhir zamânda bu alâmetler gerek
Hayf kim çok kimsede havf-ı kıyâmet kalmamış
(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 62-63.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebi | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebi | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
14 | TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |