BEKTAŞ, Bektaş Kaymaz

(d. 1919 / ö. 21.07.1978)
Eğitmen
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bektaş Kaymaz, 1919 yılında Malatya’nın Arguvan ilçesine bağlı Eymir köyünde doğmuştur. Doğum tarihi ile ilgili olarak 1970 yılında kaleme aldığı bir şiirinde “Yaşım elli yedi senemiz yetmiş/ Gayri ecel kuşu geldiyse ötmüş/ Yakasız gömleğim terzide çıkmış/ Boynuma gömleği biçmik göründü” dizelerinden, kayıtlarda 1919 olan doğum yılının aslında 1913 olduğu öğrenilir. Yöre sakinlerinin aktardıklarına göre Eymir’e ilk gelen kabileler Alhanoğulları, Arzumanoğulları ve Emirhanoğulları aileleridir. Âşık, Arzumanoğulları kabilesinden olup Molla İsmail´in torunu ve Ali´nin oğludur. Kaymaz hakkında en geniş bilgiyi araştırmacı Halil Yazgan’ın aktardığı tespit edilmiştir. Bektaş Kaymaz, yedi yaşındayken okula kaydolmuştur. İlkokula devam ettiği yıllarda okuma yazmayı da öğrenmesiyle mani ve şiir yazmaya başlamıştır. Okulunu tamamladıktan sonra kendi köyünden Hüseyin Bektaş ile tanışmış ve ardından onun gibi saz çalmaya ve türkü söylemeye heveslenmiştir. Hüseyin Bektaş, kendisine atını hediye etmiştir. Bu durum Kaymaz’ın âşıklığa merakını daha da kamçılamış ve bir saz satın almaya karar vermiştir. Bu tarihten itibaren de şiirlerini sazı eşliğinde icra etmiştir. 1944 yılında Akçadağ Köy Enstitüsünün açtığı eğitmenlik kursuna katılmış ve kurs bittikten sonra dört yıl eğitmenlik yapmış ancak Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Çarıkpınar köyüne tayini çıkınca, aldığı ücretin yetersiz olması nedeniyle görevinden istifa etmiştir. Bu olayın ardından köyüne dönüp yerleşen Kaymaz, kendini şiir yazmaya ve eserlerini çalıp söylemeye adamıştır. Bektaş Kaymaz 21 Temmuz 1978'de vefat etmiştir (Akdemir 2018).

Çocukluğundan itibaren şiir yazmaya başlayan Âşık Bektaş Kaymaz, Âşık Hüseyin Bektaş ile tanıştıktan sonra da saza olan meyli artar ve saz çalmaya heveslenir. Kendi köyüne yerleştikten sonra iyiden iyiye kendini çalıp söylemeye ve âşıklık geleneğini öğrenmeye verir. Şiirlerini hece ölçüsüyle kaleme alan Âşık Bektaş Kaymaz, eserlerinde daha çok aşk, gurbet, hasretlik ve ayrılık gibi konuları ele alır (Doğan 2012: 61). Çocukluk yıllarında öğretmenlerinin yanında öğretmenlerin defterine ve cetvel tahtasına şiir yazdığı için çok cezalar alan Bektaş Kaymaz, âşık cemiyetlerine gittiğini ve saz çalıp söyleyenlere hayran kaldığını ifade eder. Kendi köyünden çeşitli dedelerin şiir ve deyiş defterlerini alıp günlerce okur ve onları dinleyerek gençlik yıllarında kendi şiirlerini yazmaya başlar (Doğan 2012: 61-63). Bektaş Kaymaz, şiirlerinde “Âşık Bektaş” ve "Âşık Kaymaz” mahlaslarını kullanır. Özlemini ve hasretini tabiat tasviri ile yoğuran âşık, birçok şiirinde bu duyguyu yoğun bir biçimde yansıtır (Doğan 2012: 62–64). Kendisine ait olduğu tespit edilen birçok eseri de mahlası söylenmeksizin çeşitli mecralarda icra edilmiş ve kayıtlara anonim Arguvan türküsü olarak geçmiştir.

Bektaş Kaymaz’ın kırk yedi şiiri oğlu Hüseyin Kaymaz tarafından kitaplaştırılmıştır. Elli adet şiiri ise Hekimhan Ortaokulundaki bir Türkçe öğretmeni tarafından alınmış ancak iade edilmemiştir. Çok sayıda şiiri de kaybolmuştur (Doğan 2012: 60-64). Müslüm Akdemir'in; Âşık Bektaş Kaymaz - Hayatı ve Eserleri adlı çalışması âşığın hayatı ve tespit edilebilen eserleri hakkında bilgiler içerir (Akdemir 2018).

Kaynakça

Akdemir, Müslüm (2018). Âşık Bektaş Kaymaz - Hayatı ve Eserleri. Ankara: Müzik Eğitimi Yay.

Doğan, Metin (2012). Derviş Muhammed Kolunda Gelenek, Etkileşim, Eğitim ve Âşıkî’nin Şiir Anlayışı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. BÜLENT AKIN
Yayın Tarihi: 02.07.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FEVZİ, Hüseyin Fevzi Ersoyd. 1901 - ö. 1990Doğum YeriGörüntüle
2SEFİL ÂŞIK, Mustafa Kazancıd. 1912 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MİRZE BAYRAMOVd. 1888 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KUDRET CARÇILId. 1919 - ö. 1994Doğum YılıGörüntüle
5Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000Doğum YılıGörüntüle
6Halim Yağcıoğlud. 1919 - ö. 1 Aralık 2008Doğum YılıGörüntüle
7KUDRET CARÇILId. 1919 - ö. 1994Ölüm YılıGörüntüle
8Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000Ölüm YılıGörüntüle
9Halim Yağcıoğlud. 1919 - ö. 1 Aralık 2008Ölüm YılıGörüntüle
10KUDRET CARÇILId. 1919 - ö. 1994MeslekGörüntüle
11Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000MeslekGörüntüle
12Halim Yağcıoğlud. 1919 - ö. 1 Aralık 2008MeslekGörüntüle
13KUDRET CARÇILId. 1919 - ö. 1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Halim Yağcıoğlud. 1919 - ö. 1 Aralık 2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KUDRET CARÇILId. 1919 - ö. 1994Madde AdıGörüntüle
17Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000Madde AdıGörüntüle
18Halim Yağcıoğlud. 1919 - ö. 1 Aralık 2008Madde AdıGörüntüle