Madde Detay

Belîğî, İstanbul’da doğdu. Şairin asıl ismi ve doğum tarihi hakkında kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Kafzâde Fâizî, Sultan Murad devrinde hayatta olduğunu söylerken, Müstakimzâde, III. Murâd devrinde öldüğünü kaydeder. Sicill-i Osmânî’de Kanunî Sultan Süleyman devri şairlerinden olup 970/1562 yılına doğru vefat ettiği bildirilir. Bir yeniçeri olan Belîğî, kuloğullarındandır. Yeniçerilerden herhangi birinin ocaklarda babaları gibi askerlik eden oğulları için kullanılan “kuloğlu” tabirinden anlaşıldığına göre Belîğî, asker çocuğudur.

Belîğî, Sekerân Bâlî Efendi’ye bağlanarak tasavvuf yoluna girdi. Belîğî’nin bağlandığı Bâlî Efendi, tahsilden sonra Halvetiyye tarikatının Ramazaniyye kolunu kuran Şeyh Ramazan’dan el alıp Kurşunlu Tekkesi şeyhi olmuş, buradayken 980/1572-1573’de vefat etmiştir.

Ahdî, Belîğî’nin şiire kadir olduğunu söyler. Onun belagatli şiirleri ve nazik sözleri devrinde beğenilmiştir. Özellikle kahve hakkında yazdığı şiir dikkat çekti. Mürettep divanı bulunmayan şairin şiirlerine mecmualarda rastlanmaktadır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

İsen, Mustafa (1994). Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kayabaşı, Bekir (1997). Kafzade Fâizî’nin Zübdetü’l-Eşarı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kılıç, Filiz (2010). Aşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ İnceleme-Metin. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kutluk, İbrahim (1989). Kınalı-zade Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Solmaz, Süleyman (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’ara (İnceleme- Metin). Ankara: AKM Yay.

Müstakimzâde Süleyman Saadettin (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkı basım). Ankara: KB Yay.

Pakalın, Mehmet Zeki (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: MEB Yay.

Dilümüz anlayamaz sûfi bizüm kâl ehli

Bî-zebân söyleşelüm var ise bir hâl ehli

 Saltanat fakrla fahr itmek imiş ‘âlemde

Ne bilür kadrin anuñ memleket ü mâl ehli

 İledür halvetine hîle ile sûfî şarâb

Görmedüm dünyede anun gibi bir âl ehli

Cân-ı cânan virmede ihmâl itme

İremez menzil-i maksûdına ihmâl ehli

Her dem âl ile Belîgî öper o serv ayağın

Görmedüm hûn-ı sirişküm gibi bir âl ehli

(Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı. Ankara: AKM Yay. 238.)

Şi'r

 Kahvenün bâde-i gülgûn gibi yokdur ânı

 Isıcakdur o kara yüzlinün ammâ kanı

  Misli mânendi mi var müşterî kızdurmakda
  Isıcak yüz göricek her kişi ister anı

  Puhtedür bâde gibi gördi inen hâm degül
  Şeyh ü şâbuñ aña bir pâre ısındı kanı

  Kâti’ demdür anunla dimenüz dem olmaz
  Kâse kâse içelüm n’olsa gerekdür kanı

  Mısr u Şâm u Halebi gezdi gelicek Rûma
  Ayagın aldı şarâbun o cihân fettânı

  Nakda mâ’il olup ortada gezer akçalaşır
  Bilmezin kahvecinün kahbe midür oglanı

 Söyle ol rû-siyehün bana ne keyfiyyeti var
 Ey Belîgî akıdur ayagına yârânı

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 427.)