Madde Detay

Asıl adı Halil’dir. İstanbul'da Kumkapı yakınında Bâli Paşa Mahallesi'nde dünyaya geldi. Yeniçeri kalemi hulefası zümresine dâhil oldu. Bazı vezirlerin nedimliği görevinde bulundu. İstanbul'da Dizdariye Mahallesi imamlığı yaptığı için "İmam Bezmî" olarak anıldı. 15 yaşına geldikten sonra seyahate heveslendi. Arabistan ve İran’a seyâhat etti. Tekfurdağı’nda (Rodoscuk) şeyhi olan Muslî Efendi ile çile çıkardı. Bu arada hacca gitmeye karar verdi. Hac görevinden dönüşte, Sakız Adası’nda şeyh olan İlyas Efendi'ye biat edip ondan ilim ve irfan tahsil etti. İstanbul'a döndü. 1011/1602-03 yılında, rüyasında İlyas Efendi'nin kendisine Sakız tarafını işaret etmesi üzerine adaya gitti. Orada mizacı bozuldu. 1136/1723-24 yılında vefat etti. Şeyhinin mezarının yakınına gömüldü. Vefat tarihi, Mecma'-ı Şuarâ (Arslan 1994: 100) ve Safâyî Tezkiresi'nde 1120 /1708-09 (Çapan  2005: 103 ), Bağçe-i Safâ-Endûz'da 1146/ 1733-34 (Oğraş 2001: ) olarak yazılıdır.

 Halvetî tarikatine bağlı idi. Sâlim'e göre şiirleri "şeyhâne" ve yerine göre de "dilîrâne" (yiğitçe)dir (İnce 2005 : 187 ). Safâyî ise şairi hoş sohbet ve dost canlısı biri olarak tanımlar. 

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay.103-104.

Faik Reşad (1311). Eslâf. C.1.  İstanbul: Alem Matbaası. 232.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.  186-188.

Arslan, Mehmet (hzl.) (1994). Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba: Mehmet Siraceddin. Sivas: Dilek Matbaacılık.100.

Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara : AKM Yay. 36-37.

Kurnaz Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2003). Os­manlı Müellifleri. Bursalı Mehmed Tâhir. C.1. Ankara: Bizim Büro Yay. 17.

Oğraş Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u: İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin. Afyon: Emirdağ Ofset Tesisleri.98-99.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fuzalâ. Şakâyık-ı Nu'mâniye ve Zeyilleri. C.4.  İstanbul: Çağrı Yay. 735. 

Mehmed Süreyya (1308-15). Sicill-i Osmânî. C.2.  İstanbul: Matbaa-i Âmire.16.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara:  KB. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü. 141.

Gazel

İrişdir sâkiyâ peymânemi rindâne düştükçe

Ayaklandır harâbât ehlini mestâne düşdükçe

Olur her bergi bir gird-âb-ı bahr-i âteşîn-emvâc

O mâhın pertev-i hüsni gül-i handana düşdükçe

Beni pâ-bend-i sevdâ eyledi zencir-veş zülfi

Müselsel halka halka gerden-i cânânı düşdükçe

Olur her mûy-ı ten bir nahl-i âteş-bâr-ı tavr-ı aşk

Fürûg-ı berk-i nezzârem dil-i nâ-dâna düşdükçe

Cemâl-i şâhid-i hâli temâşa kıl gel ey Bezmî

O şâhun aks-i rûyı sâgar-ı rahşâna düşdükçe

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.188.)