Madde Detay

Asıl adı Ayşe olan âşığın, 19. yüzyılın sonunda Tokat'ın Zile ilçesine bağlı Palanlı köyünde doğduğu tahmin edilir. Kaynaklarda hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Âşığın tek oğlu Haydar Ergün, Palanlı köyünde yaşamını sürdürmektedir. Ölüm tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, Atatürk için yazdığı bir şiirden hareketle ve torunlarından alınan bilgiler ışığında âşığın, Atatürk döneminde hayatta olduğu anlaşılır. Ne zaman vefat ettiği bilinmez. Öleceğini anlayıp "Peyikler geziyor muhipler duyun/ Gelin helallaşak ben gider oldum" biçimindeki son deyişini söyleyip cenazesinin defin işlemleri için köye kimin çağrılacağını ifade ederek vefat ettiği söylenir. Mezarı Palanlı köyündedir (Yardımcı 2004: 203).

Âşığa Büryan adı Hacı Bektaş’a uzun süre hizmet eden Gudüz Ana tarafından verilir. Daha çok dinî ve tasavvufî içerikli şiirler söyler. Bunun yanında elifname tarzında yazdığı "Selanik elleri babası yurdu/ Kırklar makamında aradı buldu" biçiminde dizelerle yüklü Atatürk üzerine söylediği şiirleri dikkat çeker (Yardımcı 2004: 207).

Köy ve çevre halkı tarafından sevilen, değer verilen bir kişi hâline gelen âşıkla ilgili olarak Araplar köyü ve çevresinde çeşitli kerametler anlatılır ve ünü yayılır. Büryan Ana hakkında Zile ve çevresinde bir çok menkıbe anlatılır ve ermişliğine inanılır. Zile ve çevresinde tutulmuş çeşitli cönklerde ve defterlerde şiirlerine rastlanmaktadır.