Madde Detay

Asıl adı İsmail Aydın olan âşık aslen Erzincanlıdır. 1932 yılında İstanbul’da doğmuştur. Ali Babaoğlulları ailesine mensuptur (www.youtube.com). Annesi Selvi Ana ile babası Musa Dede amca çocukları olup, İmam Rıza soyundandır. Yedi çocuklu ailenin üçüncü çocuğu olan âşığın ailesi, İkinci Dünya Savaşı sırasında İstanbul’dan Tercan’a göç etmiştir (Aydın 1999: 7). Çocukluk ve gençlik dönemlerinin büyük bir kısmı Tercan’da geçen âşık, 1951 yılında eşi Gülsün Hanım ile evlenir. Bu evlilikten yedi çocuğu dünyaya gelir. 1960 yılında vatanî görevini Isparta’da tamamlar. Askerlik dönüşü çocuklarının eğitimi için Erzincan’a yerleşir. Daha sonra da ailesi ile birlikte İstanbul’a göç eder (Aydın 1999: 8-9).

İki dedesi de saz ustası olan âşık, ilk eğitimini Dursun Dede’den alır. Badeli âşıklardan olan İsmail Aydın, rüyasında Pir elinden bade içer. Rüyasında, adının “Âşık Dâimi” olduğu ve Yedi Ulu Ozan kervanına katıldığı bildirilir. Âşık 1948 yılında “Bir Seher Vaktinde İndim Bağlara” adlı eserini yazar ve besteler. 1953 yılında Behçet Kemal Çağlar ile birlikte TRT Radyosu’nda ilk programını yapar (Aydın 1999: 7).

Mahlasını aldıktan sonra farklı bölgelerde sanatını icra eden âşık, birçok önemli isimle tanışır ve çalışır. Bu âşıklar arasında; Âşık Veysel, Âşık Ali İzzet, Âşık Dursun Cevlanî, Âşık Davut Sularî, Âşık Beyhanî ve Âşık Mahzunî gibi isimler sayılabilir. İsmail Aydın’ın en çok etkilendiği isimler arasında karşılıklı şiir yazdığı Eyüp Dede İsyanî ve yine şiir yazdığı Potik Dede yer almaktadır (Aydın 1999: 8).

Erzincan’da yaşadığı dönemde TRT korosunu çalıştıran âşık, İstanbul’a geldiği zaman önce bir fabrikada mal giriş-çıkışlarını kontrol ederek geçimini sağlar. Ardından TRT’nin açtığı sınavı kazanan âşık, çalıştığı fabrikadan izin alamaması üzerine buradaki işinden istifa ederek Unkapanı’nında bir saz yapım ve öğretim atölyesi açar. Bu atölye, dönemin sanatçıları için bir kültür ortamı vazifesi görür (www.youtube.com).

Yurt içinde ve yurt dışında pek çok konser veren âşık, hem çocukluğunu ve gençliğini geçirdiği bölgeden hem de farklı bölgelerden dinleyicinin sesi olur ve tanınır. 1964 yılından vefatına kadar, Hacı Bektaş Veli’yi anma etkinliklerine de katılmıştır (Aydın 1999: 8). Sanat ve insan sevgisi ile geçen bir ömürden sonra, 17 Nisan 1983 tarihinde vefat eder. Kabri İstanbul’da Karacaahmet Türbesi'nin yanında yer almaktadır (Aydın 1999: 9; www.facebook.com).

Anadolu’nun yetiştirdiği âşıklarda, insan sevgisi, hoşgörü, saygı, birlik ve beraberlik gibi duygular ana temalardır. Bu temaları eserlerinde en güzel işleyen âşıklardan biri de Daimî’dir. Onun hayata bakışını ve düşünce yapısını şiirleri kadar kızı tarafından aktarılan sözleri de yansıtmaktadır: “En güzel varlık insan ve tüm güzellikler insan içindir.”, “Kâmilin kemali cennet, cahilin cehli cehennemdir.”, “Vicdan, insanları Hakka götüren en büyük rehberdir.” (Aydın 1999: 10).

Tercan yöresinde ve Alevi kültüründe yetişen âşık, hem bölge insanının özelliklerini hem de Alevi kültürünün hoşgörüsünü eserlerine yansıtır. Anadolu sahasında yetişen birçok âşık gibi, şiirlerini genellikle hece ölçüsü ile yazar. Koşma ve semai türünde yazdığı şiirlerde 8’li ya da 11’li hece ölçüsünü kullanır (Zaman 2008: 167).

Âşık hakkında kızı Yadigar Aydın Orhan tarafından hazırlanan eserde; “İnsan Sevgisi ile İlgili Deyişler (Tasavvuf-Sevgi-Dostluk)” başlığı altında 279 şiir, “Öğütler (Sosyal İçerikli Eserler)” başlığında 78 şiir, “Ailesi ile İlgili Eserler” başlığında 7 şiir, “Gurbet Türküleri” başlığında 7 şiir, “Anadolu ile İlgili Eserler” başlığında 6 şiir, “Divan Şiirleri” başlığında 12 şiir, “Destanlar” başlığında 4 şiir, “Taşlama” başlığında 21 şiir yayımlanır (Aydın 1999: 13-444).

Tasavvuf konulu şiirlerinde Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hacı Bektaş, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin, İmam Rıza, Allah sevgisi, Alevi öğretisine ait unsurlar sıkça yer alır (Aydın 1999: 15, 21, 24, 49, 55). Yaşadığı toplumun şartlarına duyarsız kalamayan âşık, sosyal konularda yazdığı şiirlerinde halkın yaşadığı sıkıntılara yer verir. “Bu Bozuk Düzenden Feragat Eyle” ve “Yoksulluğun Derdi N’icolur Böyle” adlı şiirlerinde toplumdaki adaletsizliğe (Aydın 1999: 298-299), “Ne Zaman Kalkınır Doğu İlleri” ve “Nerde Bizim Demokrasi” adlı şiirlerinde toplum düzenindeki bozukluklara (Aydın 1999: 308-309) değinir. Yaşadığı dönemin önemli olayları da âşık tarafından sıkça işlenir. Kıbrıs ve Kore ille ilgi şiirlerin yanı sıra, Türk toplumu ve tarihinde önemli olaylar ve isimler de sanatına yansır. “Biri Hacı Bektaş Biri Atatürk” adlı eserinde ulu önder ve Hacı Bektaş’ın Türk toplumu için taşıdığı önemi işler (Aydın 1999: 315). Hayat arkadaşı Gülsüm Ana için yazdığı “Kulun Senin Gülsüm Hanım” şiirinde eşine karşı muhabbetini anlatır (Aydın 1999: 366). Ayrıca çok sevilen türküsü “Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım” , eşine bir hitap ve teselli anlamı taşır (www.youtube.com). 1980 yılında yazdığı birçok şiiri, eşinin itirazlarına rağmen yakmak zorunda kalan âşık; taşlama türündeki eserlerinde doğru bildiklerini söylemekten sakınmaz (Aydın 1999: 421-444).

Sanatçı kişiliği ve yüce gönlü ile hem diğer sanatçılar hem de halk tarafından sevilen âşık, vefatının üzerine de unutulmaz. Ölümünden sonra Âşık Rıza; “Gel Bak Zamana”, Kemal Özcan; “Eyvallah”, Kurbani Kılıç; “Civanım Yiğidim Âşık Daimî” gibi şiirleri ile sanatçıya duydukları sevgi ve özlemi dile getirir (Aydın 1999: 445-460).

Hakkında kızı Yadigar Aydın Orhan tarafından hazırlanan Âşık Daimî Hayatı ve Eserleri adlı çalışmanın dışında, Süleyman Zaman tarafından hazırlanan; Derinliklerin Ozanı Âşık Daimî Yaşamı, Felsefesi ve Şiirleri adlı kitap ile Adnan Erhayat Fırat tarafından; Âşık Daimî ve Âşıklık Geleneği İçindeki Yeri isimli yüksek lisans tezi hazırlanır. Âşığın önceki çalışmada yayımlanmamış şiirleri, yeni baskı için hazırlanmaktadır (www.facebook.com).