DÂVUD, Halvetî

(d. ?/? - ö. 913/1508)
tekke şairi
(Tekke / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mudurnulu Ali Bey'in oğlu olup 15. yüzyılın başlarında Mudurnu'da doğmuştur. Davud- i Mudurni, Uzun Davud, Şeyh Davud, olarak da bilenen şair şiirlerinde bir kimse ile yalnız kalma, inzivaya çekilme gibi anlamlara gelen halvet kökünden türeyen Halvetî mahlasını kullanmıştır (İslamoğlu 2013:15). Amasya'da Halveti tarikatı şeyhi Habib Karamanî Ömerî tarafından yetiştirilmiş ve memleketi Mudurnu'ya dönerek Halvetiliği yaymaya çalışmıştır. Bir süre Bağdat'a giderek ilmî dersler de alan şair, Cevat Alparslan'ın aktardığına göre; İsfandiyaroğlu Kızıl Ahmet Bey'in isteği üzerine tasavvuffu yaymak için Gülşen-i Tevhîd isimli eserini yazmıştır ve eserde dönemin padişahı II. Beyazıd'a övgüler de yer almaktadır (Alparslan 2010: 54). Memleketine geri dönen şair 1508 yılında vefat etmiştir ve günümüzde türbesi ziyaret yeridir. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi'nde Gülşen-i Tevhîd isimli eserinde hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır (2002: 117). Eserde yer yer Arapça ifadeler yer alsa da Türkçe mesnevi tarzında bir eser olduğu söylenebilir. Eserin bazı yerlerinde kaside, gazel, rubaî tarzında şiirler de yer almaktadır. Tasavvufi konuları işleyen hikâyeler anlatan eserde, Hz. Ali’nin, Ebu Said-i Ebu’l-Hayr, Şehâbeddin-i Sühreverdî, Mevlânâ, İbnü’l-Arabî, Yahya Şirvanî ve Habîb-i Karamânî'nin sözlerine ve açıklamalarına yer verilmiştir. (2002: 118). Abdülmecit İslamoğlu Gülşen-i Tevhîd'i detaylı olarak incelediği eserinde, şairin bazı beyitlerinden yola çıkarak Gülşen-i Tevhîd dışında bir manzum bir mensur olmak üzere iki eserinin daha bulunduğunu ancak kütüphanelerde henüz rastlanmadığını bildirmektedir (2013: 42). 

Kaynakça

Alparslan, Cevat (2010). Bolu'dan Yetişen Seçkin İnsanlar. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 

Cunbur, M. (2002). "Dâvûd-I Halvetî", Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 117.

İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: TUNA YILDIZ
Yayın Tarihi: 18.02.2015
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Diyârunda dile iy dil dilersen ger dil-ârâyı
Diyâr-ı dilde buldılar bulanlar ol dil-ârâyı

 

Diyârunda dil-ârâmun senûnle rû-be-rû iy dil
Niçün hercâyisin bilmen anı iste her arayı

 

Sana hem-sâyedür ol yâr sen anı sende iste var
Ki tâ hem-hâne hem-divâr bulasın âlem-ârâyı

 

Sana gelmezisen ger sen anı bulmayasın gezsen
Bu Rûm u Şâm u Hindüstân Semerkand u Buhârâ’yı

 

Dil-ârâ dil-berün dilde tecelli itmese hergiz
Bula mı zir ü bâlâda dil-ârâyı dil arayı

 

Eğer sevdâsı varısa başunda ol dil-ârâmun
Gerek şevkı vü derdile dil ü cânı beyârâyı

 

Dil-ârâ derdini taşvîr iderse levh-i kalbünde
Okı ders-i dil-ârâdan n’idersin ağ u karayı

 

Sehâb-ı mâ-siva'llâhdan semâ-yı kalbi hâli kıl
Gören göz matla açılsa nice görmeye bedr ayı

 

Kan(ı)'imdi dîde-i Mecnun göre tâ hüsn-i Leylâ'yı
Ya kânı dîde-i Vâııuk temâşâ kıla Azrâ'yı

 

Bilenler ol dil-ârâyı olur tâle lisân ammâ

Bulan kelle lisân olup kodı tedbîrile râyı

 

Dilâ nefsini bilendür bilen Rabbini sâkit ol
Ne bilsün ehl-i deryânun dilini kavm-i sahrâyı

 

Nişân isterisen iy dil eger ol bî-nişândan sen

Nişânın bî-nişân ider gören âyât-ı kübrâyı

 

Ur imdi merhem-i vaslun bu zahma rahm it iy dil-ber
Çün urdun hicrün okıyla hezârân cana yarayı

 

Niçe inzâr idersin bu firâk odıyla vaktıdur
Cemâl-i cân-fezâyıla idesin câna büşrâyı

 

Terahhum eyleye bâşed dürüş iy Halvetî miskin
Dil-ârâ dil-bere arz it bu kalb-i pâre pâreyi

İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 318-319.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulud. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
2HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendid. ? - ö. 1683-1684Doğum YeriGörüntüle
3Seyit Mehmet Şend. 6 Mayıs 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulud. ? - ö. 19. yy.Doğum YılıGörüntüle
5HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendid. ? - ö. 1683-1684Doğum YılıGörüntüle
6Seyit Mehmet Şend. 6 Mayıs 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulud. ? - ö. 19. yy.Ölüm YılıGörüntüle
8HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendid. ? - ö. 1683-1684Ölüm YılıGörüntüle
9Seyit Mehmet Şend. 6 Mayıs 1944 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulud. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendid. ? - ö. 1683-1684Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Seyit Mehmet Şend. 6 Mayıs 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulud. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
14HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendid. ? - ö. 1683-1684Madde AdıGörüntüle
15Seyit Mehmet Şend. 6 Mayıs 1944 - ö. ?Madde AdıGörüntüle