Madde Detay
DÂVUD, Halvetî
(d. ?/? - ö. 913/1508)
tekke şairi
(Tekke / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Mudurnulu Ali Bey'in oğlu olup 15. yüzyılın başlarında Mudurnu'da doğmuştur. Davud- i Mudurni, Uzun Davud, Şeyh Davud, olarak da bilenen şair şiirlerinde bir kimse ile yalnız kalma, inzivaya çekilme gibi anlamlara gelen halvet kökünden türeyen Halvetî mahlasını kullanmıştır (İslamoğlu 2013:15). Amasya'da Halveti tarikatı şeyhi Habib Karamanî Ömerî tarafından yetiştirilmiş ve memleketi Mudurnu'ya dönerek Halvetiliği yaymaya çalışmıştır. Bir süre Bağdat'a giderek ilmî dersler de alan şair, Cevat Alparslan'ın aktardığına göre; İsfandiyaroğlu Kızıl Ahmet Bey'in isteği üzerine tasavvuffu yaymak için Gülşen-i Tevhîd isimli eserini yazmıştır ve eserde dönemin padişahı II. Beyazıd'a övgüler de yer almaktadır (Alparslan 2010: 54). Memleketine geri dönen şair 1508 yılında vefat etmiştir ve günümüzde türbesi ziyaret yeridir. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi'nde Gülşen-i Tevhîd isimli eserinde hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır (2002: 117). Eserde yer yer Arapça ifadeler yer alsa da Türkçe mesnevi tarzında bir eser olduğu söylenebilir. Eserin bazı yerlerinde kaside, gazel, rubaî tarzında şiirler de yer almaktadır. Tasavvufi konuları işleyen hikâyeler anlatan eserde, Hz. Ali’nin, Ebu Said-i Ebu’l-Hayr, Şehâbeddin-i Sühreverdî, Mevlânâ, İbnü’l-Arabî, Yahya Şirvanî ve Habîb-i Karamânî'nin sözlerine ve açıklamalarına yer verilmiştir. (2002: 118). Abdülmecit İslamoğlu Gülşen-i Tevhîd'i detaylı olarak incelediği eserinde, şairin bazı beyitlerinden yola çıkarak Gülşen-i Tevhîd dışında bir manzum bir mensur olmak üzere iki eserinin daha bulunduğunu ancak kütüphanelerde henüz rastlanmadığını bildirmektedir (2013: 42).
Kaynakça
Alparslan, Cevat (2010). Bolu'dan Yetişen Seçkin İnsanlar. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay.
Cunbur, M. (2002). "Dâvûd-I Halvetî", Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 117.
İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: TUNA YILDIZYayın Tarihi: 18.02.2015Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Diyârunda dile iy dil dilersen ger dil-ârâyı
Diyâr-ı dilde buldılar bulanlar ol dil-ârâyı
Diyârunda dil-ârâmun senûnle rû-be-rû iy dil
Niçün hercâyisin bilmen anı iste her arayı
Sana hem-sâyedür ol yâr sen anı sende iste var
Ki tâ hem-hâne hem-divâr bulasın âlem-ârâyı
Sana gelmezisen ger sen anı bulmayasın gezsen
Bu Rûm u Şâm u Hindüstân Semerkand u Buhârâ’yı
Dil-ârâ dil-berün dilde tecelli itmese hergiz
Bula mı zir ü bâlâda dil-ârâyı dil arayı
Eğer sevdâsı varısa başunda ol dil-ârâmun
Gerek şevkı vü derdile dil ü cânı beyârâyı
Dil-ârâ derdini taşvîr iderse levh-i kalbünde
Okı ders-i dil-ârâdan n’idersin ağ u karayı
Sehâb-ı mâ-siva'llâhdan semâ-yı kalbi hâli kıl
Gören göz matla açılsa nice görmeye bedr ayı
Kan(ı)'imdi dîde-i Mecnun göre tâ hüsn-i Leylâ'yı
Ya kânı dîde-i Vâııuk temâşâ kıla Azrâ'yı
Bilenler ol dil-ârâyı olur tâle lisân ammâ
Bulan kelle lisân olup kodı tedbîrile râyı
Dilâ nefsini bilendür bilen Rabbini sâkit ol
Ne bilsün ehl-i deryânun dilini kavm-i sahrâyı
Nişân isterisen iy dil eger ol bî-nişândan sen
Nişânın bî-nişân ider gören âyât-ı kübrâyı
Ur imdi merhem-i vaslun bu zahma rahm it iy dil-ber
Çün urdun hicrün okıyla hezârân cana yarayı
Niçe inzâr idersin bu firâk odıyla vaktıdur
Cemâl-i cân-fezâyıla idesin câna büşrâyı
Terahhum eyleye bâşed dürüş iy Halvetî miskin
Dil-ârâ dil-bere arz it bu kalb-i pâre pâreyi
İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 318-319.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 18.02.2015Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Diyârunda dile iy dil dilersen ger dil-ârâyı
Diyâr-ı dilde buldılar bulanlar ol dil-ârâyı
Diyârunda dil-ârâmun senûnle rû-be-rû iy dil
Niçün hercâyisin bilmen anı iste her arayı
Sana hem-sâyedür ol yâr sen anı sende iste var
Ki tâ hem-hâne hem-divâr bulasın âlem-ârâyı
Sana gelmezisen ger sen anı bulmayasın gezsen
Bu Rûm u Şâm u Hindüstân Semerkand u Buhârâ’yı
Dil-ârâ dil-berün dilde tecelli itmese hergiz
Bula mı zir ü bâlâda dil-ârâyı dil arayı
Eğer sevdâsı varısa başunda ol dil-ârâmun
Gerek şevkı vü derdile dil ü cânı beyârâyı
Dil-ârâ derdini taşvîr iderse levh-i kalbünde
Okı ders-i dil-ârâdan n’idersin ağ u karayı
Sehâb-ı mâ-siva'llâhdan semâ-yı kalbi hâli kıl
Gören göz matla açılsa nice görmeye bedr ayı
Kan(ı)'imdi dîde-i Mecnun göre tâ hüsn-i Leylâ'yı
Ya kânı dîde-i Vâııuk temâşâ kıla Azrâ'yı
Bilenler ol dil-ârâyı olur tâle lisân ammâ
Bulan kelle lisân olup kodı tedbîrile râyı
Dilâ nefsini bilendür bilen Rabbini sâkit ol
Ne bilsün ehl-i deryânun dilini kavm-i sahrâyı
Nişân isterisen iy dil eger ol bî-nişândan sen
Nişânın bî-nişân ider gören âyât-ı kübrâyı
Ur imdi merhem-i vaslun bu zahma rahm it iy dil-ber
Çün urdun hicrün okıyla hezârân cana yarayı
Niçe inzâr idersin bu firâk odıyla vaktıdur
Cemâl-i cân-fezâyıla idesin câna büşrâyı
Terahhum eyleye bâşed dürüş iy Halvetî miskin
Dil-ârâ dil-bere arz it bu kalb-i pâre pâreyi
İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 318-319.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Diyârunda dile iy dil dilersen ger dil-ârâyı
Diyâr-ı dilde buldılar bulanlar ol dil-ârâyı
Diyârunda dil-ârâmun senûnle rû-be-rû iy dil
Niçün hercâyisin bilmen anı iste her arayı
Sana hem-sâyedür ol yâr sen anı sende iste var
Ki tâ hem-hâne hem-divâr bulasın âlem-ârâyı
Sana gelmezisen ger sen anı bulmayasın gezsen
Bu Rûm u Şâm u Hindüstân Semerkand u Buhârâ’yı
Dil-ârâ dil-berün dilde tecelli itmese hergiz
Bula mı zir ü bâlâda dil-ârâyı dil arayı
Eğer sevdâsı varısa başunda ol dil-ârâmun
Gerek şevkı vü derdile dil ü cânı beyârâyı
Dil-ârâ derdini taşvîr iderse levh-i kalbünde
Okı ders-i dil-ârâdan n’idersin ağ u karayı
Sehâb-ı mâ-siva'llâhdan semâ-yı kalbi hâli kıl
Gören göz matla açılsa nice görmeye bedr ayı
Kan(ı)'imdi dîde-i Mecnun göre tâ hüsn-i Leylâ'yı
Ya kânı dîde-i Vâııuk temâşâ kıla Azrâ'yı
Bilenler ol dil-ârâyı olur tâle lisân ammâ
Bulan kelle lisân olup kodı tedbîrile râyı
Dilâ nefsini bilendür bilen Rabbini sâkit ol
Ne bilsün ehl-i deryânun dilini kavm-i sahrâyı
Nişân isterisen iy dil eger ol bî-nişândan sen
Nişânın bî-nişân ider gören âyât-ı kübrâyı
Ur imdi merhem-i vaslun bu zahma rahm it iy dil-ber
Çün urdun hicrün okıyla hezârân cana yarayı
Niçe inzâr idersin bu firâk odıyla vaktıdur
Cemâl-i cân-fezâyıla idesin câna büşrâyı
Terahhum eyleye bâşed dürüş iy Halvetî miskin
Dil-ârâ dil-bere arz it bu kalb-i pâre pâreyi
İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 318-319.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Diyârunda dile iy dil dilersen ger dil-ârâyı
Diyâr-ı dilde buldılar bulanlar ol dil-ârâyı
Diyârunda dil-ârâmun senûnle rû-be-rû iy dil
Niçün hercâyisin bilmen anı iste her arayı
Sana hem-sâyedür ol yâr sen anı sende iste var
Ki tâ hem-hâne hem-divâr bulasın âlem-ârâyı
Sana gelmezisen ger sen anı bulmayasın gezsen
Bu Rûm u Şâm u Hindüstân Semerkand u Buhârâ’yı
Dil-ârâ dil-berün dilde tecelli itmese hergiz
Bula mı zir ü bâlâda dil-ârâyı dil arayı
Eğer sevdâsı varısa başunda ol dil-ârâmun
Gerek şevkı vü derdile dil ü cânı beyârâyı
Dil-ârâ derdini taşvîr iderse levh-i kalbünde
Okı ders-i dil-ârâdan n’idersin ağ u karayı
Sehâb-ı mâ-siva'llâhdan semâ-yı kalbi hâli kıl
Gören göz matla açılsa nice görmeye bedr ayı
Kan(ı)'imdi dîde-i Mecnun göre tâ hüsn-i Leylâ'yı
Ya kânı dîde-i Vâııuk temâşâ kıla Azrâ'yı
Bilenler ol dil-ârâyı olur tâle lisân ammâ
Bulan kelle lisân olup kodı tedbîrile râyı
Dilâ nefsini bilendür bilen Rabbini sâkit ol
Ne bilsün ehl-i deryânun dilini kavm-i sahrâyı
Nişân isterisen iy dil eger ol bî-nişândan sen
Nişânın bî-nişân ider gören âyât-ı kübrâyı
Ur imdi merhem-i vaslun bu zahma rahm it iy dil-ber
Çün urdun hicrün okıyla hezârân cana yarayı
Niçe inzâr idersin bu firâk odıyla vaktıdur
Cemâl-i cân-fezâyıla idesin câna büşrâyı
Terahhum eyleye bâşed dürüş iy Halvetî miskin
Dil-ârâ dil-bere arz it bu kalb-i pâre pâreyi
İslamoğlu, Abdülmecit (2013). Dâvûd-ı Halvetî ve Gülşen-i Tevhîd'i. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırma Merkezi Yay. 318-319.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulu | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendi | d. ? - ö. 1683-1684 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Seyit Mehmet Şen | d. 6 Mayıs 1944 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulu | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendi | d. ? - ö. 1683-1684 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Seyit Mehmet Şen | d. 6 Mayıs 1944 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulu | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendi | d. ? - ö. 1683-1684 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Seyit Mehmet Şen | d. 6 Mayıs 1944 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulu | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendi | d. ? - ö. 1683-1684 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Seyit Mehmet Şen | d. 6 Mayıs 1944 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | İBRÂHÎM, Derviş İbrâhîm Hilmî, Bolulu | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
14 | HİMMET/ABDÎ, Şeyh Himmet Efendi | d. ? - ö. 1683-1684 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Seyit Mehmet Şen | d. 6 Mayıs 1944 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |