DERVİŞ, Yayabaşı-zâde Derviş Dede

(d. ?/? - ö. 1000/1591)
divan şairi, müderris, divan-ı hümayun katibi, defterdar
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da Âşık Paşa mahallesinde doğdu. Babası yayabaşı olduğu için Yayabaşı-zâde sanıyla tanındı. Öğrenimini tamamlayıp Kurd Çelebi’den mülazım oldu ve İznik’e müderris olarak tayin edildi. Daha sonra Veziriazam Ali Paşa’nın ilgisini kazanıp ona divan kâtibi oldu. Ardından çeşitli yerlerde defterdarlık yaptı. Farsça ve Türkçe şiirler yazan şair, III. Murâd adına tasavvufî eserler de tercüme etti. Muamma ve tarih yazımındaki maharetiyle tanındı (Kılıç 2010: 521, Genç 2000: 196, 197).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Genç, İlhan (2000). Esrar Dede Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i NâilîDîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî Mehmed (yty). Riyâzü’ş-Şu’arâ. Millet Kütüphanesi Ali Emirî Efendi Bölümü. Nr. 765. v. 85.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı. Ankara: AKM Yay.

Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 09.12.2014]

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 09.12.2014]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEK
Yayın Tarihi: 10.12.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Kurı efsâne sanur sûfi sadâ-yı nâyı

Ney ile sâlik idi görsene Mevlânâyı

 

Mesnevî’den iden ısgâ-yı kelâm-ı mu’ciz

Döne döne tolanur ol harem-i ma’nayı

 

Tutdı âfâkı sadâ-yı ney ile şevk-i semâ

Şöyle kim raksa getürdi felek-i mînâyı

 

Mevlevî gibi semâ eyleyü ol hâlet ile

Devri der mihr ile meh çehre girüp dünyâyı

 

Kutb-ı ‘irfân-ı cihân ol yüri pergâr-sıfat

Dâ’iren gözle ki Derviş olasun Mevlâyî

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 521, 522. )

***

Bezm-i cihânda itmez iken nûş- câm-ı Cem

Sâgar sunardı destüme ber-müstedâm dem

 

Emvâc-ı bahr kulzüm-i eşkümden itdi havf

Yüz yire sürdi eyledi çok iltiyâm yem

 

Düşdi hadeng-i gamzen ile dâm-ı zülfüne

Nahcîr-i cân u sayd-ı dil-i müstehâm hem

 

Gül sana nice benzeye kim yokdur anda bû

Sünbül külâle serv-kad u gonce-fâm fem

 

Sen gayrlarla demde safâda revâ mıdur

Derviş’ün aka böyle gözinden müdâm dem

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 522.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940Doğum YeriGörüntüle
2PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37Doğum YeriGörüntüle
3Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956Doğum YeriGörüntüle
4Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940Doğum YılıGörüntüle
5PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37Doğum YılıGörüntüle
6Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956Doğum YılıGörüntüle
7Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940Ölüm YılıGörüntüle
8PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37Ölüm YılıGörüntüle
9Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956Ölüm YılıGörüntüle
10Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940MeslekGörüntüle
11PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37MeslekGörüntüle
12Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956MeslekGörüntüle
13Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Kemalettin Şükrü Orbayd. 1878 - ö. 27 Nisan 1940Madde AdıGörüntüle
17PÎRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1736-37Madde AdıGörüntüle
18Halil İbrahim Akçamd. 1885 - ö. 5 Eylül 1956Madde AdıGörüntüle