DİLAVER AĞA

(d. ?/? - ö. ?/1900-1905?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hayatı hakkında çok fazla bilgi bulunmayan Dilaver Ağa, Konya’nın Karapınar ilçesindendir (TDEA 1977: 305-306). Memleketinden çok küçük yaşta bir jandarma kolağasının evlatlığı öksüz ve yetim olarak çıkmış, sonra hamisinin yanından da kaçarak 1870-1875 arasında 14-15 yaşlarında İstanbul’a gelmiştir. Burada Ayasofya Hamamında natır yamaklığı, uzunca bir müddet devrin ünlü vezirlerinden Münif Paşa Konağı’nda uşaklık yapmıştır.

Yazar, şairin bir uşak olarak yanında çalıştığı Münif Paşa gibi ilim ve irfan sahibi bir vezirin konağında hayli mürekkep yaladığı çıkarımına varır. Âşık Râzi’nin de bu koşmalar üzerinde tashih yollu kalem oynattığının tahmin edilebileceğini söyler (1966: 4567-4568). Dilaver Ağa, 1900-1905 yılları arasında sığındığı Darülaceze’de vefat etmiştir (1966: 4568).

Ülfet, sohbet ve muhabbetleri ile haşrolduğu meyhane miçoları ve meyhaneler üzerine yedi koşması vardır. Bu koşmalar İstanbul Ansiklopedisi'nde yayımlanmıştır. Vâsıf Hiç, bu koşmalar ve hayatı hakkında bilginin Üsküdarlı halk şairi Âşık Râzi’nin belgeleri arasından bulunduğunu belirtir. Râzi'nin Karapınarlı Dilâver Ağa’nın bir divanı olduğunu belirtmediğini söyleyen Hiç, koşmalarından Dilâver Ağa’nın ortanın çok üstünde bir şair olduğunu tahmin ettiğini belirtmektedir(1966: 4567). Elde bulunan yedi koşmasından Dilaver Ağa'nın sade bir dille ve hece veznini kullanarak şiirlerini yazdığı görülmektedir. Koşmalarının konusunu İstanbul meyhaneleri, miçolar, rum kopiller, sakiler oluşturmaktadır. O dönemin İstanbul'unun gündelik yaşamının şiirlerine aksettiği görülmektedir.

Kaynakça

Hiç, Vâsıf (1966). “Dilâver Ağa (Karapınarlı)”, İstanbul Ansiklopedisi. hzl. Reşat Ekrem Koçu. İstanbul: Koçu Yay. 4567-4568.

“Dilâver Ağa” (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 305-306.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HİLAL ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 03.12.2014
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Rıtlı hüsnün ile beri gel dilber

Doldur ey sâki şu şişhâneyi

Kalender âşıka bâdedir rehber

Rûşen iden sensin bu meyhâneyi

Gümüş topuklarla dayı revişli

Kalem parmaklarla keklik sekişli

Şıkırdımlık şânı pek nümâyişli

Gel ihyâ et sâki bu mestâneyi

Kadei çeşmiden içenler serhoş

Doldur doldur da gel sâki durma koş

Sensiz bu meygede ruhsuz cansız boş

Yak şem’i hüsnünde bin pervâneyi

Örtme mebrurunden örtme ey âhû

Nukli bâde olsun şu çakıl pehlû

Acı Dilâvere insaf be yâhû

Kes âşık aldatan o terâneyi

Hiç, Vâsıf (1966). “Dilâver Ağa (Karapınarlı)”, İstanbul Ansiklopedisi. Hzl. Reşat Ekrem Koçu. İstanbul: Koçu Yay. 4567.

Koşma

Balıkpazarında nedir bu hâlet

Her sokakda iki sıra meygede

Durmuş kapularda bir perî sûret

Gelüb geçenleri dâvet itmede

Ah miçolar ah o rum kopilleri

Ne de tatlıdır be peltek dilleri

Gönül yuvasının ebâbilleri

Karanfilli güllü tâze akîde

Adalıdır cümle yosma uşağı

Topukla öpüşür şalvarın ağı

Türlü cilve yapuk naz tumturağı

Çatık kaşları var üstelik bir de

Tâlimli pedimu fındıkcı canbaz

Kevresi lâ’lini bedâva sunmaz

Dilâver onlardan bıkmaz usanmaz

Küser barışırlar ikide birde

Hiç, Vâsıf (1966). “Dilâver Ağa (Karapınarlı)”, İstanbul Ansiklopedisi. Hzl. Reşat Ekrem Koçu. İstanbul: Koçu Yay. 4567.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?Doğum YeriGörüntüle
2Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?Doğum YılıGörüntüle
5Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?Ölüm YılıGörüntüle
8Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?MeslekGörüntüle
11Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HACI EMİNE/ŞEM'Î'NİN GÜLÜ/ŞEM'Î'NİN BÜLBÜLÜ, Emined. 1824/1845/1846 ? - ö. 1934/1941?Madde AdıGörüntüle
17Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Zülfü Livanelid. 20 Haziran 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle