Madde Detay

Manisa’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Manisa’da tamamladı. 1995 yılında Yıldız Teknik Üniversitesinden mühendis olarak mezun oldu. Edebiyatla ilgilenen Ersan Üldes, ilk romanı Yerli Film (1999) ile İnkılap Kitabevi Roman Ödülü’ne layık görüldü. 1990 yılından beri İstanbul'da yaşamakta ve yazı çalışmalarını burada sürdürmektedir.

Son dönem edebiyatımızda romancı kimliğiyle ön plana çıkan ve 2000'li yıllardaki etkinliği ile eser vermeye başlayan Ersan Üldes, romanlarında postmodern, üstkurmaca ve mizahi unsurlara yer vermiştir. Aslında o, ilk olarak 1990 yılında Milliyet Sanat’ta yayımlanan bir şiiriyle edebiyata adım attmış fakat bu onun son şiiri olmuştur. Üldes'in ödüllü ilk romanı Yerli Film (2000) Cumhuriyet Kitap'ta şöyle değerlendirilmiştir: "Bir karnaval yaşanıyor bu öykülerde. Sürprizlere açıksanız, çekinecek bir şey yok; bıraz şaşıracak, biraz eğlenecek, biraz da hüzünleneceksinız. Yazar, düşlerin gerçeklerle örtüşürken çıkardığı hüzünlü sesi ironık bir zekâyla bastırmaya çatışırken, eğer düşünmek isterseniz bu size kalmış. Neler yok ki bu kitapta! Tanrı, Şeytan, Azrail... Erkek, kadın, aşk... Kargalar, tırtıllar, salyangozlar... Sahte kâbuslar, sanal anlatılar, zaman yolculukları..." Ersan Üldes, Aldırılan Çocuklar Örgütü (2004)'nde insana dair imkânsız bir düşü dillendirerek, okurun aklına ölümcül sorular düşürür: Aldırılan çocuklar gerçek hayatta varolma şansını yakalasalardı acaba ne olurdu? Hemen bir örgüt kurup geleceklerine kastedenlerden hesap mı sorarlardı? Onların arasında da, herkesin gıpta ettiği yetkin ve zeki bilimciler, yazarlar, sanatçılar çıkar mıydı?.. Yazar bu romanda bir yandan aldırdıkları çocukları ve onlara ilişkin olası düşleri anlatırken, öte yandan, dünyaya gelebilmiş olma "ayrıcalığını" yakalayanların garip ve hüzünlü yaşam öykülerini ele almıştır. Yazarın farklı dillere de çevrilen romanı Zafiyet Kuramı (2007), 2011 yılında Best European Fiction (Avrupa’nın En İyi Kurgu Kitapları) antolojisinde yer almıştır. Bugüne kadar bu antolojiye Türkiye’den seçilen tek yazar olan Üldes, Zafiyet Kuramı’nda edebiyat dünyasının ve roman tarihinin temel tartışmalarını hicivli üslubuyla ele alırken, bu tartışmaya içkin konuları kendine has bir kavramsallaştırma ile tekrar gündeme getirmiştir. İronik, sürükleyici ve çok katmanlı bir hikâye etrafında edebiyat ve yayıncılık dünyasının kalıplarına soğukkanlı bir eleştiri yöneltmiştir.

Hindi'nin Ruhu (2015)'nda Ersan Üldes, edebiyat dünyasında yok sayılmış, bütünüyle unutulmuş bir yazar olan Hasan Cahit Doğanay'ı ve onun mecalsiz yığınların insafına terk edilmiş romanı Hindi’yi roman içinde roman, yazar içinde yazar tekniğiyle; anlamaya, anlaşılır kılmaya çalışır. Yazar, mizahın teskin edici diliyle insana, insan ilişkilerine, yaşama, ölüme ve yazmaya, yazar olmaya dair zorlu, sorgulayıcı ancak oldukça keyifli bir yolculuk vaat eder ve Doğanay’dan devraldığı düşsel mirası yenilikçi bir romana dönüştürür. Hindi’nin Ruhu, pek zorlu bir metni, roman sanatını, beraberinde bir ülkeyi, bütün hastalıkları ve hasta insanlarıyla bir toprağı kavrama kılavuzu niteliğindedir. Metin Celâl, eseri şu cümlelerle değerlendirmiştir: "Hindi’nin Ruhu 'roman içinde roman' tanımlamasının da ötesine geçecek şekilde içiçe geçmiş metinler, roman kahramanlarının yarattığı yeni roman kahramanları gibi yapısal özellikleriyle bir postmodern roman olarak nitelenebilir. Esran Üldes ironik bir yaklaşımla satırarasına sızmış mizahla gelişen, eleştiriyi dozunda tutan bir anlatım kurmuş, metni akıcılaştırmış. Yine de Hindi’nin Ruhu kolay bir metin değil. Belki de Hindi’nin Ruhu’nu açıklayacak yeni bir metin yazılmasını gerektirecek kadar çok 'karanlık noktası' ve birçok gizli göndermesi var. Yani okurdan da emek istiyor. Ersan Üldes, Hindi’nin Ruhu'nda unutulmuş bir yazarın tamamen unutulmuş bir romanını açımlama iddiasındaki bir metinle edebiyat dünyasını, eleştiri anlayışlarını, yazarlık, roman gibi kavramları ironik bir yaklaşımla ele alıyor, eleştiriyor." (Celâl 2015). Yazarın On Kişot (2011) adlı kitabı roman tadında bir edebiyat incelemesidir. Kitap, Ahmet Mithat'tan Murat Uyurkulak'a, Abdülhak Şinasi Hisar'dan Tahsin Yücel'e 10 önemli roman üzerine, alçakgönüllülükten uzak, ince ve mizah yüklü bir eleştiri diliyle, keskin gözlemlerle, roman sanatına yenilikçi bir bakış açısıyla yapılan inceleme yalırından oluşmaktadır.