Madde Detay

İstanbul’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Hâtimetü’l- Eş‘âr (Çifci yty.: 58)’a göre Ali, Bağçe-i Safâ-Endûz (Oğraş 2001:39)’a göre Mehmed’dir. Sürreeminî-zâde Ömer Tahir Efendi’nin oğludur. Ârif Hikmet Efendi (Çınarcı 2007: 29), Şeyhülislâm Zeynelâbidin Efendi’nin kardeşi olduğunu söylese de Sadettin Nüzhet Ergun (1936-1945: 1358), Zeynelâbidin Efendi’nin kardeşi olmadığını; sadece akrabası olduğunu ifade etmektedir. Küçükçelebi-zâde Âsım Efendi’nin torunu olduğu için Çelebi-zâde Eşref Molla diye tanındı. Medrese öğrenimi görerek mülâzım oldu. 1185/1771-72 yılında hariç rütbesiyle müderrisliğe başladı. Altmışlı rütbesi ile müderrislik yaparken Muharrem 1206/Ağustos-Eylül 1791’de İstanbul’da vefat etti. Molla Gürânî’de Çelebi-zâde Kabristanı’na defnedildi. “Eşref Ali Efendi mesken ide naîmi 1206” (Çifçi yty.: 58) mısraı vefat tarihini göstermektedir.

Eserlerine dair bir bilgi yoktur. Sadettin Nüzhet Ergun (1936-1945: 1358), Millet Kütüphanesi AE 717 numarada kayıtlı bir mecmuada bir kasidesini ve birkaç gazelini tespit etmiştir. Ayrıca bazı kaynaklarda (Çınarcı 2007: 29; Çifci yty.: 58; Kılıç yty.: 6; Silahdar-zâde vr. 12b) şiirlerinden örnekler yer almaktadır. 

Cunbur, Müjgân (2003). “Eşref”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: AKM Yay. 443. 

Çınarcı, M. Nuri (hzl.)(2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Beyin Tezkiretü’ş- Şu‘arâsı ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 29.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr (Fatîn Tezkiresi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.05.2015]. 58.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936-1945). “Eşref (İstanbullu, Molla)”. Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1358.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.  119.

Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî.http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.05.2015]. 6.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay. 43-44.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u İnceleme-Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10734,bahcepdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.05.2015]. 39.

Silahdar-zâde Mehmed Emin. Tezkire-i Şuara. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi. T 2557. vr. 12b.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Eşref, Mehmed Molla”. C. 3.İstanbul: Dergâh Yay. 115.

Gazel

Bulanırsan da bulan ey dil-i pâk âb gibi

Sâf olup kimseye zehr olma da tîz-âb gibi

Harem-i râz-ı dile mahrem olayım der idi

Kime açıldım ise nâle ile bâb gibi

Âsumân ise yerin dahı tevâzu’la hemân

Yüzünü yirlere sür her gece meh-tâb gibi

El açup Seyf du’âsın okudum gönlümden

Göricek ebru-yı dil-dârımı mihrâb gibi

Dili müstagnî-i her şem’-i şeb-ârâ etdi

Leyl-i zülfünde ruhun gevher-i şeb-tâb gibi

Nice dil râhat-ı emniyyeti bulsun Eşref

Dost düşmen gibi düşmen ise ahbâb gibi

(Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî.http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.05.2015]. 6.)