Madde Detay
FÂ'İZÎ, Bâkî-zâde Es'ad Fâizî Efendi b. Abdurrahman Efendi
(d. 1025/1616/1617 - ö. Cemâziyelâhır 1076/Aralık 1665/Ocak 1666)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Es‘ad’dır. 1025/1616-1617 yılında doğdu. Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü (İpekten vd. 1988: 125)’ne göre İstanbul’da doğmuştur. Babası, ünlü divan şairi Bâkî (Abdulbâkî Mahmûd Efendi)’nin oğlu olan ve Halep, Şam, Kudus, Mısır kadılığı yapan (Akbayar 1996a: 9) Bâkî-zâde Abdurrahman Efendi (ö. 1045/1635-1636)’dir. Bu yüzden Bâkî-zâde, Bâkî-zâde Es'ad Fâ'izî Efendi olarak tanındı. Es'ad Fâizî Efendi genç yaşında medrese öğrenimine başladı. Şeyhülislam Yahya Efendi’den mülâzım oldu. Kırk akçelik medreseden mazul iken sırasıyla Zilkade 1050/Şubat Mart 1641’de İbrahim Efendi yerine Hacı Hasan-zâde, Safer 1054/Nisan-Mayıs 1644’te Hamdî-zâde Seyyid Mehmed Efendi yerine Hasan Efendi, Recep 1055/Ağustos-Eylül 1645’te Bolulu Mustafa Efendi yerine Ali Paşa-yı Atik medreselerine müderris olarak atandı. Muharrem 1058/Ocak-Şubat 1648’de Abdurrahîm-zâde Abdullah Efendi yerine Sahn-ı Seman medreselerinden birine müderris oldu. Daha sonra Recep 1059/Temmuz-Ağustos 1649’da Birader-zâde Ahmed Efendi yerine Üsküdar’daki Mihrümah, Şaban 1061/Temmuz-Ağustos 1651’de Seyyid Abdüssettâr Mustafa Efendi yerine Eyüp, Ramazan 1063/Temmuz-Ağustos 1653’te İzzetî Şeyh Mehmed Efendi yerine Süleymaniye medreselerine müderris olarak tayin edildi. Cemâziyelâhır 1066/Mart-Nisan 1656’da Hace-zâde Mes‘ûd Efendi yerine Galata kadılığına getirildi. Galata kadılığı kısa sürdü ve aynı yılın Şevval (Temmuz-Ağustos)’inde azledilip Keşan kazası arpalık olarak verildi. Safer 1075/Ağustos-Eylül 1664’te Ömer Efendi yerine Edirne kadısı oldu ve bu görevden Safer 1076/Ağustos-Eylül 1665’te el çektirildi. Cemâziyelâhır 1076/Aralık 1665 (Ocak 1666)’da vefat etti. Öldüğünde 51 yaşındaydı. Atalarından Nişancı Mehmed Paşa Camii haziresine gömüldü. Tuhfe-i Nâ’ilî (Kurnaz-Tatçı 2001: 738)’de Tevfik Efendi Camii haziresinde gömülü olduğu yazılıdır. İsmail Remzi Efendi adlı bir oğlu vardır (Özcan 1989: 322-323; Akbayar 1996b: 487; Cunbur 2004: 15 ).
Eserlerine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Şeyhî Mehmed Efendi’nin ifade ettiğine göre şiirleri vardır. Fâ’izî mahlasını kullandı. Güzel ahlâklı, güler yüzlü, alçak gönüllü, hoş sohbet ve ağırbaşlı bir şair idi (Özcan 1989: 323). Güftî’nin övdüğü nadir şairlerdendir. Güftî’ye göre herkes tarafından beğenilmiş, nükteli ve muhayyel bir söyleyişi vardır (Yılmaz 2001:196-198).
Kaynakça
Abdülkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 292.
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996a). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 1. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 90.
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996b). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 487.
Cunbur, Müjgân (2004). “Fâ’izî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4 Ankara: AKM Yay. 15.
İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 125.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 738.
Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkıbasım). Ankara: KB Yay. vr. 335b.
Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ-I. İstanbul: Çağrı Yay. 322-323.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fâ’zî, Esad (Bâkîzâde)”. C.. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 149.
Yılmaz, Kâşif (hzl.) (2001). Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu‘arâsı. Ankara: AKM Yay. 196-198.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 07.03.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Cân teşne-i zülâl-i leb-i la‘l-i yârdür
Dil mübtelâ-yı turra-i zülf-i nigârdur
Hayrân iden gubâr-ı hatundur bizi şehâ
Yohsa hüsünde hâl ü hatun âşıkârdur
(Abdülkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 292.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 07.03.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Cân teşne-i zülâl-i leb-i la‘l-i yârdür
Dil mübtelâ-yı turra-i zülf-i nigârdur
Hayrân iden gubâr-ı hatundur bizi şehâ
Yohsa hüsünde hâl ü hatun âşıkârdur
(Abdülkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 292.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Cân teşne-i zülâl-i leb-i la‘l-i yârdür
Dil mübtelâ-yı turra-i zülf-i nigârdur
Hayrân iden gubâr-ı hatundur bizi şehâ
Yohsa hüsünde hâl ü hatun âşıkârdur
(Abdülkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 292.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Cân teşne-i zülâl-i leb-i la‘l-i yârdür
Dil mübtelâ-yı turra-i zülf-i nigârdur
Hayrân iden gubâr-ı hatundur bizi şehâ
Yohsa hüsünde hâl ü hatun âşıkârdur
(Abdülkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 292.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Meslek | Görüntüle |
13 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Tan Tolga Demirci | d. 1975 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Zehra İpşiroğlu | d. 12 Şubat 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Suavi Koçer | d. 1909 - ö. 12 Haziran 1987 | Madde Adı | Görüntüle |